Pisaliśmy jakiś czas temu o przyjętym przez Zarząd Związku Powiatów Polskich dokumencie zatytułowanym "Zestawienie najważniejszych zadań oczekiwanych przez samorząd powiatowy w Polsce". Niemniej jednak z racji obszerności tematyki w nim zawartej w kolejnych serwisach informacyjnych będziemy starali się Państwu przybliżyć poszczególne zagadnienia tematyczne w ramach których ZPP formułuje swoje postulaty. 

Wszystkie te wnioski skierowane zostały do komitetów wyborczych bez względu na ich barwy polityczne. Otrzymały go też środki masowego przekazu. Zamiarem naszym jest, aby z treścią zawartą w tym dokumencie zapoznały się wszystkie środowiska funkcjonujące w życiu publicznym i aby przełożyło się to na ich działanie w zakresie poprawy prawa w przytaczanych problematycznych obszarach.

Rozpoczynając więc nasz cykl dzisiaj pierwszy z naszych postulatów:

Kompleksowa reforma systemu dochodów jednostek samorządu terytorialnego, obejmująca w szczególności przyznanie władztwa podatkowego powiatom i województwom

W toku reformy samorządowej 1998 roku kwestie źródeł dochodów jednostek samorządu terytorialnego zostały ustalone w sposób prowizoryczny i ze zdecydowanym niedoszacowaniem potrzeb finansowych powiatów.

W ówczesnych zamierzeniach planowane było późniejsze kompleksowe uregulowanie systemu dochodów. Tymczasem mimo upływu lat 12 system ten nie uległ żadnym istotniejszym zmianom konstrukcyjnym. Wprowadzane zwolnienia podatkowe doprowadziły natomiast do znaczącego spadku poziomu dochodów wszystkich szczebli samorządu.

W tej sytuacji należy jak najszybciej przystąpić do prac nad realną i skuteczną decentralizacją finansów publicznych. Jest to tym bardziej uzasadnione, że jednym z podstawowych atrybutów samorządu lokalnego (wskazanych zresztą w Europejskiej Karcie Samorządu Terytorialnego) jest władztwo podatkowe, tj. możliwość samodzielnego decydowania co najmniej o części danin publicznych uiszczanych przez członków lokalnej wspólnoty samorządowej. Tymczasem, w obecnym stanie prawnym powiaty nie mają żadnych uprawnień o takim charakterze.

Wśród potencjalnie możliwych zmian w systemie dochodów wymienić tu należy dwie:

• należy zwiększyć dochody powiatów poprzez stworzenie samorządom możliwości korzystania z funduszu tworzonego z wpłat podatku VAT opłacanego przez gminy, powiaty i województwa. Rozwiązanie takie, praktykowane w niektórych krajach europejskich, zgodne jest z prawem unijnym.
• oczekujemy także dywersyfikacji źródeł dochodów powiatów, poprzez przekazanie części opłaty akcyzowej jaką są obłożone paliwa płynne. Proponowane rozwiązanie wprost łączy rozwój transportu kołowego z niezbędną dla jego funkcjonowania siecią drogową.