Ojczyzna przemysłowca i naukowca, wynalazcy dynamitu, fundatora słynnej nagrody, czyli Alfreda Nobla.
Szwecja administracyjnie podzielona jest na 21 regionów terytorialnych– odpowiednik polskiego województwa, na czele każdego stoi rada regionu i 290 gmin.
Obszar wojewódzkich samorządów terytorialnych co do zasady pokrywa się z obszarem województw. Szczebel podstawowy samorządu tworzą gminy, pokrywające cały obszar państwa. Gminy są bardzo zróżnicowane zarówno pod względem powierzchni, jak i liczby ludności.
Szczebel ponad gminny stanowią prowincje. Tam jednak obok administracji samorządowej działają organy administracji rządowej, przez co występuje tam problem dualizmu władzy i związana z tym konieczność podziału kompetencji. Podstawową strukturę gminy tworzą: rada (jako organ uchwałodawczy), komisja centralna, pozostałe komisje oraz administracja zawodowa. Jednostki samorządowe niższego szczebla nie są w żadnym stopniu podporządkowane jednostkom szczebla wyższego.
Szwedzką administrację państwową charakteryzuje stosunkowo duża decentralizacja (teoretycznie państwo sprawuje kontrolę nad działalnością samorządów tylko poprzez sądy i przedstawiciela parlamentu do czuwania nad praworządnością) oraz wyraźny podział zadań pomiędzy szczeblami lokalnymi a władzami centralnymi. Dla przykładu województwa zajmują się głównie służbą zdrowia, a do gmin należą takie sprawy jak edukacja, opieka społeczna, infrastruktura. Sektor publiczny w Szwecji istnieje na trzech poziomach: ogólnokrajowym, regionalnym i lokalnym. Organy odpowiedzialne za sprawowanie władzy i świadczenie usług mają dosyć skomplikowaną strukturę, co między innymi wynika z obecności instytucji państwowych na wszystkich szczeblach oraz z różnych rodzajów gmin.
Organy państwowe na szczeblu ogólnokrajowym to rząd, parlament i urzędy centralne, na szczeblu regionalnym –urzędy wojewódzkie i państwowe, a na szczeblu lokalnym- instytucje usługowe, na przykład biura pośrednictwa pracy.
Istnieją cztery rodzaje gmin:
- świeckie gminy prymarne- potocznie nazywane „gminami”
- świeckie gminy sekundarne, czyli stopnia wojewódzkiego
- parafie kościelne
- diecezje.
Gminy świeckie i kościelne mogą tworzyć wspólne organy, stowarzyszenia gmin lub kościelne wspólnoty. Samorządy wojewódzkie działają na szczeblu regionalnym i przede wszystkim odpowiadają za służbę zdrowia i opiekę medyczną.
Państwo ustanawia prawa określające podstawowe kryteria działalności gmin. Ponadto kontroluje i rządzi, dysponując uprawnieniami do wydawania rozporządzeń i przepisów i sprawdzając zgodność decyzji organów samorządowych ze stosownymi aktami prawnymi. Może także pośrednio, poprzez ogólną politykę finansową wpływać na sytuację ekonomiczną gmin.
Gminy mają duży zakres odpowiedzialności, który obejmuje sprawy bezpośrednio dotyczące poszczególnych członków gminy oraz zagadnienia natury ogólnej, związane z planowaniem, utrzymaniem i ochroną środowiska, służbami ratowniczymi, obroną cywilną i komunikacją, a także z działalnością rekreacyjną i kulturalną.
Gmina lub województwo teoretycznie może uzyskać dochody z następujących źródeł:
- podatki własne;
- podatki wyrównawcze,
- ogólna dotacja państwowa,
- dotacja państwowa celowa,
- opłaty i składki,
- dochody ze sprzedaży,
- pożyczki.
W dużym stopniu szwedzkie gminy uzyskują dochody z własnych podatków. Mogą wpływać na ich wysokość, określając ich pułap.
Wybory do parlamentu, rad wojewódzkich i rad gminnych odbywają się tego samego dnia, w trzecią niedzielę września, co 4 lata. Dla potrzeb wyborów kraj dzieli się na okręgi wyborcze. W okręgu określona liczba mandatów jest dzielona między konkurujące ze sobą partie. Do wyborów samorządowych i parlamentarnych wytycza się różne okręgi wyborcze. Podział mandatów odbywa się na zasadzie proporcjonalności. Stosuje się przy tym klauzulę zaporową, która wynosi 3%. Wymóg ten nie obowiązuje przy wyborach do samorządów gminnych. Ponadto głosujący mają możliwość w ramach głosowania na listy partyjne oddawanie głosu imiennego. Jednak ten sposób głosowania nie cieszy się szczególną popularnością wśród szwedzkich wyborców.
Źródło: Wikipedia.pl, kst.amu.edu.pl
