Pomocy finansowej związkowi międzygminnemu nie może udzielić jednostka samorządu terytorialnego będąca członkiem związku na finansowanie własnych zadań, jak również na finansowanie zadań przekazanych do realizacji związkowi międzygminnemu.

Rozliczenia między związkiem międzygminnym a uczestniczącą w nim gminą z tytułu ponoszenia przez związek wydatków inwestycyjnych winny następować w sposób uregulowany w statucie.

Rada Miejska podjęła uchwałę w sprawie pomocy finansowej dla Międzygminnego Związku Wodociągów i  Kanalizacji Wiejskich.

Przedmiotową uchwałą doręczoną Izbie Obrachunkowej. Rada Miejska powołując się na przepisy art. 18 ust. 2 pkt 15 i art. 58 ustawy o samorządzie gminnym oraz art. 167 ust. 2 pkt 5 i art. 175 pkt 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych postanowiła udzielić pomocy finansowej dla  Międzygminnego Związku Wodociągów i Kanalizacji Wiejskich.

Z postanowień uchwały wynika, iż pomoc finansowa w wysokości 250.000 zł została udzielona Związkowi na dofinansowanie zadania pn. "Budowa oczyszczalni ścieków wraz z siecią kanalizacji sanitarnej i przepompowniami dla miasta". Jednocześnie  Rada postanowiła, że Burmistrz zawrze porozumienie z Międzygminnym Związkiem w sprawie przekazania i rozliczenia środków oraz określiła termin ich przekazania i rozliczenia.

Regionalna Izba Obrachunkowa na podstawie art. 61 § 1 i 4 k.p.a. zawiadomiła przedstawiciela Gminy o wszczętym postępowaniu w odniesieniu do uchwały Rady Miejskiej z powodu naruszenia przepisów prawa. Jednocześnie zwrócono się o złożenie wyjaśnień, na jakiej podstawie Związek będzie realizował określone w uchwale zadanie oraz czy w planie finansowym Związku są planowane wydatki  na jego realizację.

Radca prawny, działając w imieniu Rady Miejskiej, w piśmie wyjaśnił, że Międzygminny Związek Wodociągów i Kanalizacji Wiejskich będzie realizował zadanie określone w uchwale na podstawie art. 64 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym, który stanowi "prawa i obowiązki gmin uczestniczących w związku międzygminnym, związane z wykonywaniem zadań  przekazanych związkowi, przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu związku". Jednym z zadań powierzonych Związkowi jest prowadzenie inwestycji budowy kanalizacji na terenie Gmin - członków Związku. Z racji przekazania Związkowi do realizacji powyższego  zadania i pozyskania środków unijnych, których będzie beneficjentem, Gminy są zobowiązane do przekazania środków Związkowi na ten cel. Środki na realizację zadania zostaną umieszczone w planie finansowym Międzygminnego Związku Wodociągów i Kanalizacji Wiejskich po  zawarciu porozumienia pomiędzy Gminą a Związkiem.

Rozpatrując sprawę na posiedzeniu Kolegium Izby ustaliło i zważyło, co następuje:

Działalność Międzygminnego Związku Wodociągów i Kanalizacji Wiejskich reguluje Statut. Gmina jak wynika ze statutu jest jednym z uczestników Związku. Celem działania Związku jest eksploatacja urządzeń zbiorowego zaopatrzenia w wodę i urządzeń kanalizacji sanitarnych. Związek prowadzi również działalność usługowo-inwestycyjną w ww. zakresie.

Zgodnie z art. 67 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym wszystkie zadania przejęte od gmin przez związek międzygminny muszą być wyszczególnione w statucie. Statut  powinien określać zadania związku w sposób precyzyjny, aby nie zachodziły rozbieżności między zadaniami przekazanymi na rzecz związku a tymi, które gminy powinny wykonywać same.

Tymczasem ze Statutu Międzygminnego Związku Wodociągów i Kanalizacji Wiejskich nie  wynika jednoznacznie, że zostały przekazane Związkowi zadania w zakresie inwestycji budowy kanalizacji na terenie Gmin - członków Związku. Plan finansowy Międzygminnego Związku, uchwalony przez Zgromadzenie Międzygminnego Związku Wodociągów i Kanalizacji Wiejskich nie przewiduje wydatków inwestycyjnych na budowę oczyszczalni ścieków wraz z siecią kanalizacji sanitarnej i przepompowniami dla miasta. Zadanie to jest natomiast ujęte w wykazie stanowiącym załącznik do uchwały Rady Miejskiej w sprawie budżetu Gminy. Załącznik ten określa limity wydatków na wieloletnie programy inwestycyjne, a z treści jego postanowień wynika, że jednostką realizującą program, zadanie  pn. "Budowa oczyszczalni ścieków wraz z siecią kanalizacji sanitarnej i przepompowniami dla miasta", jest Urząd Miejski.

Z budżetu jednostki samorządu terytorialnego może być udzielona pomoc finansowa innym jednostkom samorządu terytorialnego w formie dotacji celowej albo pomoc rzeczowa. Wynika to z przepisu art. 175 ust. 1 ustawy o finansach publicznych.

Zgodnie z przepisami art. 167 ust. 2 pkt 5 ustawy o finansach publicznych wydatki  budżetów jednostek samorządu terytorialnego są przeznaczone na realizację zadań określonych w ustawach, m.in. na pomoc rzeczową lub finansową dla innych jednostek samorządu terytorialnego, określoną przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego odrębną  uchwałą.

W świetle wskazanych przepisów pomocy finansowej związkowi międzygminnemu nie może udzielić jednostka samorządu terytorialnego będąca członkiem związku na finansowanie własnych zadań, jak również na finansowanie zadań przekazanych do realizacji związkowi  międzygminnemu. Rozliczenia między związkiem międzygminnym a uczestniczącą w nim gminą z tytułu ponoszenia przez związek wydatków inwestycyjnych winny następować w sposób uregulowany w statucie.

W ocenie Kolegium Izby badana uchwała została podjęta sprzecznie z przepisami art. 167 ust. 2  pkt 5 i art. 175 ust. 1 ustawy o finansach publicznych.

Biorąc powyższe pod uwagę, Kolegium Izby orzekło nieważność uchwały Rady Miejskiej.

Źródło: Uchwała Regionalnej Izby Obrachunkowej w Poznaniu z dnia 30 maja 2007 r., 11/460/2007