"Od 2005 r. zmiany systemu prawnego zdecydowanie przyczyniają się do podnoszenia dochodów JST. Obywatelski projekt nowelizacji ustawy o dochodach JST tego nie uwzględnia a skutki finansowe jego wprowadzenia w warunkach 2015 r. wyniosłyby aż 11,7 mld."
- to stanowisko Rady Ministrów wobec obywatelskiego projektu ustawy - o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (druk nr 24) przedstawione przez premier Beatę Szydło Marszałkowi Sejmu pismem z 12 stycznia 2016 r. Z jego treścią można zapoznać się TUTAJ.
Projekt ustawy wpłynął do Sejmu RP 27 września 2012 r. W ciągu trzech lat od jego złożenia w Sejmie RP zaszły zmiany, które nie mogą być pominięte przy ocenie proponowanych rozwiązań. Dlatego wskazane przez projektodawców wyniki nie mogą być przyjęte w przedstawionej formie.
Wśród mających pozytywny wpływ na gospodarkę finansową jednostek samorządu terytorialnego rozwiązań rząd wymienia m.in. wprowadzenie (od 2011 r.) rozwiązania pozwalającego na wyodrębnianie w gminach funduszu sołeckiego i refundację części wydatków z budżetu państwa. Jak wynika ze stanowiska rządu, kwoty udzielone z budżetu państwa rosną z roku na rok, w roku 2014 wynosiły 63 mln zł, w 2015 r. była to kwota 90 mln zł, na 2016 r. planuje się 129 mln zł. Do zwiększenia dochodów jednostek samorządu terytorialnego przyczyniła się też np. nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z 2012 r., która wprowadziła, m.in.: zmiany w zakresie ulgi na Internet, zmiany w zakresie ulgi z tytułu wychowywania dzieci. Skutkiem tych zmian są zwiększone dochody jednostek samorządu terytorialnego, szacowane na 81 mln zł w 2013 r., a w 2014r. na 225 mln zł.
- W latach 2005-2011 dochody ogółem jednostek samorządu terytorialnego wzrosły o 66,5%, dochody ogółem bez środków UE wzrosły w tym czasie o 54,8%, natomiast dochody własne wzrosły o 52,3%. W latach 2011-2014 dochody ogółem jednostek samorządu terytorialnego wzrosły o 13,4%, dochody ogółem bez środków UE wzrosły w tym czasie o 13,7% natomiast dochody własne wzrosły o 17,9% - podsumowuje Rada Ministrów.
Ponadto rząd przypomina, że propozycja obywatelskiego projektu nie jest zgodna z zaleceniami Trybunału Konstytucyjnego dotyczącymi zmian w systemie finansowania jednostek samorządu terytorialnego. W wyroku z 4 marca 2014 r. (sygn. akt K13/11) oraz w postanowieniu sygnalizacyjnym z dnia 26 lutego 2013 r. Trybunał wskazał bowiem na pewne dysfunkcje systemu korekcyjno-wyrównawczego. Jednocześnie zasygnalizował konieczność kontynuowania prac zmierzających do zracjonalizowania wysokości wpłat do budżetu państwa dokonywanych przez jednostki o najwyższych dochodach podatkowych i zasad podziału środków pochodzących z tych wpłat.
Tymczasem zdaniem rządu obywatelski projekt nowelizacji o dochodach jst zmierza do utrwalenia i wzmocnienia obecnych rozwiązań. - Wejście w życie proponowanych zmian spowodowałoby jeszcze większe niż obecnie dysproporcje w dochodach podatkowych. Nierównomierny jest bowiem rozkład dochodów w poszczególnych jednostkach wynikający ze zróżnicowanej wydajności dochodów z tytułu udziału we wpływach z PIT – komentuje Rada Ministrów.
Obywatelski projekt nie uwzględnia ponadto wzrostu dotacji celowych na dofinansowanie zadań własnych.
Wszystko to powoduje, że projekt nie może otrzymać pozytywnej opinii.
Za to rząd planuje przeprowadzenie szeregu reform, między innymi w sferze gospodarczej i społecznej. Co będzie sprzyjało rozwojowi gospodarczemu, wzrostowi zatrudnienia i wzrostowi płac. Skutki reform pozytywnie wpłyną na zwiększenie bazy podatkowej na czym skorzystają również samorządy. - Planowane jest zwiększenie ściągalności w podatkach, co również spowoduje wzrost dochodów w samorządach. Trwają prace nad systemem korekcyjno-wyrównawczym. Zmiany w systemie finansowania jednostek samorządu terytorialnego nie mogą następować w oderwaniu od tych reform. Muszą one być wkomponowane w całokształt zapowiedzianych zmian – podaje stanowisko.
Komentarz Andrzeja Maciejewskiego, przewodniczącego sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej:
13 stycznia otrzymałem opinię rządu w sprawie obywatelskiego projektu nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Odbyło się już spotkanie prezydium Komisji Samorządu Terytorialnego. Nie ukrywam, że czekam też na spotkanie z samorządowcami, które odbyć się ma 18 stycznia w Ministerstwie Finansów. Bowiem w stanowisku Rady Ministrów pojawia się być może lakoniczna, ale informacja, że w tym resorcie trwają prace nad ustawą o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Czekam też na najbliższe posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. 27 stycznia planujemy ciąg dalszy. A teraz trzymamy rękę na pulsie, zbierając informacje na temat tego co się dzieje.
Komentarz Grzegorza Kubalskiego, zastępcy dyrektora biura Związku Powiatów Polskich:
Radość płynąca z szybkiego przyjęcia do rozpatrywania projektu „8 mld”okazała się krótka. Nie ulega wątpliwości, że po trzech latach „leżenia” w Sejmie projekt wymagał uaktualnienia zarówno w zakresie przeprowadzonych symulacji, jak i dokonanych po jego wniesieniu zmian prawnych. Rząd ocenił go jednak całkowicie negatywnie. Użyte w stanowisku argumenty, zwłaszcza teza o obowiązku partycypacji jednostek samorządu w zmianach służących celom gospodarczym i społecznym, pozwalają przypuszczać, że na jakąkolwiek poważniejszą rekompensatę tak minionych, jak i przyszłych strat liczyć nie można. Samorząd czekają ciężkie czasy.
