Do końca 2023 r. na realizację nowych inwestycji drogowych zostanie przeznaczone 107 mld zł. W tym okresie ma powstać 3,9 tys. km nowych odcinków autostrad i dróg ekspresowych oraz 57 nowych obwodnic.
8 września br. Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego „Program budowy dróg krajowych na lata 2014-2023” (z perspektywą do 2025 r.), przedłożoną przez ministra infrastruktury i rozwoju.
Program ten będzie realizowany do końca 2023 r. Premier Ewa Kopacz w swoim exposé obiecała rozwój infrastruktury drogowej, bo zmienia ona istotnie obraz Polski i życie Polaków, zwiększając jego komfort i bezpieczeństwo.
Mimo tego, że w latach 2007-2015 odnotowano ponad 200 proc. wzrost sieci autostrad i dróg ekspresowych, to jednak kolejny program jest potrzebny, bo polska infrastruktura drogowa nadal wymaga nakładów na rozwój i modernizację. Nowe przedsięwzięcia powinny istotnie zwiększyć drożność dróg krajowych oraz spełnić oczekiwania obywateli związane z komfortową, szybką i bezpieczną komunikacją.
Zdaniem rządu, głównym celem programu jest budowa spójnego i nowoczesnego systemu dróg krajowych, zapewniającego efektywne funkcjonowanie drogowego transportu osobowego i towarowego. Aby ten cel zrealizować przewidziano:
• budowę brakujących odcinków dróg ekspresowych i autostrad oraz obwodnic: ma powstać 3900 km nowych odcinków autostrad i dróg ekspresowych oraz 57 nowych obwodnic miejscowości najbardziej obciążonych ruchem;
• skrócenie średniego czasu przejazdu między ośrodkami wojewódzkimi o co najmniej 15 proc.;
• ograniczenie liczby zabitych w wypadkach komunikacyjnych o co najmniej 40 proc. i ciężko rannych o co najmniej 41 proc.;
• połączenie miast wojewódzkich z Warszawą autostradami lub drogami ekspresowymi.
W ramach programu mają powstać ok. odcinki autostrad: A1 Pyrzowice- Częstochowa i A2 Warszawa –Mińsk Mazowiecki.
Stop piratom
Nowym komponentem programu będzie „Program likwidacji miejsc niebezpiecznych” służący poprawie bezpieczeństwa ruchu drogowego. Chodzi w nim o likwidację miejsc, które stwarzają największe zagrożenie dla bezpieczeństwa użytkowników dróg krajowych. Program będzie skupiał się na takich działaniach jak: przebudowa najbardziej niebezpiecznych miejsc na drogach krajowych, budowa lub przebudowa skrzyżowań, chodników, przejść dla pieszych, dróg rowerowych, zatok autobusowych, ok.
W ramach programu na realizację nowych inwestycji drogowych (autostrad, dróg ekspresowych, obwodnic) do końca 2023 r. zostanie przeznaczone 107 mld zł. Pieniądze będą pochodzić z Krajowego Funduszu Drogowego (zasilanego m.in. z refundacji środków unijnych). Na utrzymanie odpowiednich standardów technicznych istniejącej sieci dróg krajowych, przygotowanie do realizacji inwestycji (ok. wykup gruntu) i zarządzanie, do końca 2023 r. z budżetu państwa ma być przeznaczone ok. 46,8 mld zł. Na realizację „Programu likwidacji miejsc niebezpiecznych”, w latach 2016-2023 zostanie przekazane nie więcej niż 4,8 mld zł.
Drogowe spółki specjalnego przeznaczenia
Zaplanowano także alternatywny (pozabudżetowy) sposób finansowania inwestycji drogowych przez powoływanie tzw. drogowych spółek specjalnego przeznaczenia, których zadaniem będzie pozyskiwanie środków finansowych na zasadach rynkowych na nowe inwestycje drogowe. W pierwszej kolejności przewidziano utworzenie drogowej spółki specjalnego przeznaczenia do budowy autostrady A1 na odcinku Tuszyn-Częstochowa.
Zgodnie z uchwałą, wykonawcą programu będą: Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, drogowe spółki specjalnego przeznaczenia oraz inne podmioty.
Z programu wynika, że budowa autostrad, dróg ekspresowych i obwodnic zwiększy dostępność komunikacyjną miast i regionów oraz poprawi warunki prowadzenia działalności gospodarczej (możliwy będzie dostęp do nowych rynków, skróci się czas dostaw towarów, zmniejszą się koszty dotarcia do odbiorcy).
Spójna sieć drogowa wraz z systemem obwodnic umożliwi wyeliminowanie tzw. wąskich gardeł w transporcie drogowym – zredukuje ryzyko powstawania korków i zwiększy płynność ruchu, zwłaszcza w ośrodkach miejskich najbardziej obciążanych ruchem tranzytowym.
Gminna i powiatowa infrastruktura drogowa
Rada Ministrów podjęła też uchwałę w sprawie ustanowienia programu wieloletniego pod nazwą „Program rozwoju gminnej i powiatowej infrastruktury drogowej na lata 2016-2019”, przedłożoną przez ministra infrastruktury i rozwoju.
Głównym celem tego programu jest poprawa bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego oraz zwiększenie skuteczności i dostępności transportowej. Program, zdaniem rządu przyczyni się do powstania bezpiecznej, spójnej, zrównoważonej i przyjaznej użytkownikom gminnej i powiatowej sieci drogowej. Oprócz poprawy bezpieczeństwa, celem programu jest także podniesienie standardów technicznych dróg publicznych i ich parametrów użytkowych. Spójny system dróg powiatowych i gminnych będzie sprzyjać wyrównywaniu szans rozwoju regionów oraz budowaniu spójności terytorialnej.
Istotnym elementem uwzględnionym w programie jest kryterium techniczno-budowlane, którego przestrzeganie przyczyni się do zachowania jednolitych standardów budowy, przebudowy oraz remontów dróg. Spełnienie tego kryterium pozwoli zagwarantować odpowiedni, wspólny dla wszystkich dróg poziom bezpieczeństwa ruchu drogowego.
Program ma charakter średniookresowy, wcześniej realizowano dwie edycje Narodowego Programu Przebudowy Dróg Lokalnych, pierwszą ustanowiono w październiku 2008 r., drugą - we wrześniu 2011 r.
Na realizację zadań przewidzianych w programie jednostki samorządu terytorialnego będą otrzymywać dotację z budżetu państwa, przeznaczoną na dofinansowanie zadań własnych dotyczących budowy, przebudowy i remontów dróg powiatowych i gminnych. Kwota dotacji nie może przekraczać 3 mln zł. Zadanie musi zostać ukończone w roku, w którym dotacja została udzielona.
W każdym roku, gmina, w tym miasto na prawach powiatu, może skorzystać z dofinansowania nie więcej niż jednego zadania z dofinansowaniem do 50 proc. przy kwocie maksymalnego dofinansowania 3 mln zł. Powiat może skorzystać z dofinansowania dwóch zadań z dofinansowaniem do 50 proc. przy niezmienionej kwocie maksymalnego dofinansowania 3 mln na zadanie.
W latach 2016-2019 na ten cel budżet państwa przeznaczy 4 mld zł.
Procedury ogłaszania i naboru wniosków na realizację zadań przeznaczonych do wykonania w 2016 r. będą trwały od 1 do 30 października br. W kolejnych latach nabór wniosków będzie prowadzony w dniach 1-15 września. Wnioski będą rozpatrywane przez komisje powoływane przez wojewodów. Na podstawie ostatecznej listy rankingowej zatwierdzonej przez ministra właściwego do spraw transportu, wojewoda zatwierdza listę wniosków zakwalifikowanych do dofinansowania w ramach dostępnego limitu środków przyznanych na województwo.
Zadania ujęte w Programie mają swoje źródła w następujących dokumentach: Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju „Polska 2030. Trzecia fala nowoczesności, Strategia Rozwoju Kraju 2020 „Aktywne Społeczeństwo, Konkurencyjna Gospodarka, Sprawne Państwo”, Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Krajowa Strategia Rozwoju Terytorialnego 2010-2020, Strategia Rozwoju Transportu do 2020 (z perspektywą do 2030).
Dotacje celowe
Rada Ministrów wydała również rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie udzielania dotacji celowych dla jednostek samorządu terytorialnego na budowę, przebudowę lub remont dróg powiatowych i gminnych, przedłożone przez ministra infrastruktury i rozwoju.
Uwaga! W znowelizowanym rozporządzeniu zmieniono organ odpowiedzialny za podział środków przeznaczonych na dofinansowanie budowy, przebudowy i remontów dróg powiatowych i gminnych. Dotychczas był to minister administracji, obecnie jest to minister infrastruktury i rozwoju.
Szczegółowe kwestie dotyczące przyznawania dofinansowania, składania wniosków, ich oceny, wskazania organów właściwych do ich oceny, udziału jednostki samorządu terytorialnego w kosztach oraz rozliczeń dotacji znajdują się w „Programie rozwoju gminnej i powiatowej infrastruktury drogowej na lata 2016-2019”.
W każdym roku, gmina, w tym miasto na prawach powiatu, może skorzystać z dofinansowania nie więcej niż jednego zadania z dofinansowaniem do 50 proc. przy kwocie maksymalnego dofinansowania 3 mln zł. Powiat może skorzystać z dofinansowania dwóch zadań z dofinansowaniem do 50 proc. przy niezmienionej kwocie maksymalnego dofinansowania 3 mln na zadanie.
Zmieniono procedurę zatwierdzania i wskazywania projektów, które uzyskają dofinansowanie. Listę rankingową wniosków ustala komisja, która przedstawia zaakceptowane wnioski wojewodzie, a ten przesyła ją do zatwierdzenia ministrowi infrastruktury i rozwoju. Dopiero na podstawie tej zaakceptowanej przez ministra listy wniosków wojewoda może zatwierdzić listę wniosków zakwalifikowanych do dofinansowania w ramach dostępnego limitu środków przyznanych województwu. Ponadto uaktualnianie list wniosków zakwalifikowanych do dofinansowania będzie w gestii wojewody, a nie jak dotychczas ministra. Takie rozwiązanie skróci procedurę i zmniejszy ilość towarzyszącej jej dokumentacji.
Źródło: KPRM
