Jednostki samorządu terytorialnego, które realizują żądania reprywatyzacyjne spadkobierców byłych właścicieli znacjonalizowanych nieruchomości potrzebują wsparcia.
Taki wniosek płynie ze stanowiska Związku Powiatów Polskich z 8 lipca 2015 r. Zgłaszanie wniosków reprywatyzacyjnych przez spadkobierców osób, których nieruchomości zostały znacjonalizowane po II wojnie światowej staje się coraz powszechniejsze. Na mocy ustawy z 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji utworzono Fundusz Reprywatyzacji, z przeznaczeniem na cele związane z zaspokajaniem roszczeń byłych właścicieli mienia przejętego przez Skarb Państwa poprzez m.in. wypłatę odszkodowań. Jednakże, zgodnie z interpretacją Ministerstwa Skarbu Państwa, w przypadku gdy możliwy jest zwrot w naturze własnej nieruchomości dawnym właścicielom lub ich następcom prawnym, nie ma prawnej możliwości wykorzystania środków Funduszu Reprywatyzacji.
Wtedy roszczenia kierowane są również w stosunku do jednostek samorządu terytorialnego, które przejęły część tego mienia. - W dużej mierze nieruchomości te są wykorzystywane do prowadzenia działalności użyteczności publicznej w obszarze edukacji (szkoły, ośrodki wychowawcze), pomocy społecznej (domy dziecka, domy pomocy społecznej, domy samopomocy). Jednostki samorządu terytorialnego poniosły znaczne koszty na modernizacji posiadanych obiektów, tak by spełniły warunki odpowiadające współczesnym standardom – czytamy w stanowisku.
Tymczasem samorządy nie są już w stanie samodzielnie poradzić sobie z realizacją roszczeń potomków dawnych właścicieli. Nie mają w szczgólności wystarczających środków finansowych na stworzenie nowej bazy lokalowej dla już funkcjonujących jednostek, w miejsce nieruchomości zwróconym spadkobiercom dawnych właściciel. Efekt tego jest taki, że amorządy stają przed trudnymi decyzjami likwidacji placówek, które od wielu lat służyły zaspokajaniu potrzeb mieszkańców.
- Dalsza bezczynność instytucji państwowych, odpowiedzialnych za przygotowanie projektów aktów prawnych i stanowienie prawa w Polsce, w omawianym obszarze jest nie do zaakceptowania – podnosi Ludwik Węgrzyn w stanowisku.
Z Konstytucji RP wynika, że jednostkom samorządu terytorialnego zapewnia się udział w dochodach publicznych, odpowiednio do przypadających im zadań. ZPP przypomina więc, że w sytuacji, w której przy zachowaniu dotychczasowego zakresu zadań następuje znaczne uszczuplenie majątku służącemu ich realizacji ustawodawca nie może pozostawać obojętny.
Dlatego ZPP oczekuje takiego uregulowania zasad zwrotu majątku, który uwzględni nie tyko interesy spadkobierców dawnych właścicieli, ale również potrzeby lokalnych społeczności oraz wprowadzenie właściwych instrumentów wsparcia finansowego dla samorządów, które zmuszone są do realizacji wniosków reprywatyzacyjnych.
Jednocześnie ZPP zaznacza, że przeprowadzenie reprywatyzacji leży w interesie państwa polskiego a brak ustawowej regulacji tej problematyki będzie skutkował znacznie większym obciążeniem dla finansów publicznych niż przeprowadzenie reprywatyzacji choćby w ograniczonym zakresie.
