W 2014 r. prawie o 6 % wzrosła kwota zobowiązań miast na prawach powiatu w porównaniu do roku poprzedniego. Ich zadłużenie nadal odgrywa znaczną rolę w zadłużeniu całego sektora samorządowego.
Tak wynika ze sprawozdania Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2014 r.
W ubiegłym roku zobowiązania powiatów grodzkich bez m.st. Warszawy stanowiły aż 36,6% zobowiązań wszystkich jednostek samorządu terytorialnego w Polsce. Kwota zobowiązań miast na prawach powiatu w porównaniu do roku poprzedniego wzrosła o 5,8% . Osiągnęła bowiem poziom 26 408 731 tys. zł. Wskaźnik zadłużenia, liczony jako udział zobowiązań ogółem w wykonanych dochodach osiągnął wysoki poziom 48,5%, zbliżony do poziomu w latach 2011 - 2013. Jak podaje Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych, jest to najwyższy wskaźnik zadłużenia spośród wszystkich typów jednostek, znacznie przekraczający średni poziom zobowiązań polskich samorządów (tj. 37,1% w relacji do uzyskanych dochodów).
W porównaniu do roku poprzedniego kwota zobowiązań wzrosła aż w 44 spośród 65 miast, a wskaźnik zadłużenia zwiększył się w 32 jednostkach. Poziom zadłużenia poszczególnych miast na koniec 2014 r. był mocno zróżnicowany od 9,2% w Jastrzębiu-Zdroju do 95,3% w Toruniu. Z roku na rok wzrasta liczba miast z wyższym wskaźnikiem zadłużenia. W 10 powiatach grodzkich zobowiązania przekroczyły 60% zrealizowanych dochodów. Na przestrzeni lat 1999 - 2014 proporcjonalnie odwróciła się liczba miast z niskimi i wysokimi wskaźnikami zadłużenia. Zadłużenie powyżej 40% w latach 2012 - 2014 wykazało odpowiednio: 38; 37 i 38 miast, podczas gdy w latach 1999 - 2001 były to 1, 2, 5 jednostek. W ostatnich latach zmniejszyła się także liczba miast wykazujących niższe wskaźniki zadłużenia. O ile jeszcze w latach 1999 - 2001 zobowiązania 46, 50 i 41 miast kształtowały się na poziomie nieprzekraczającym 20% uzyskanych dochodów, to w ostatnich trzech latach takich jednostek było odpowiednio: 5, 3 i 3. Struktura zobowiązań miast na prawach powiatu według tytułów dłużnych nie uległa zasadniczym zmianom od 2010 r. Dominującą pozycją były kredyty i pożyczki (94,4%), a zobowiązania wynikające z wyemitowanych papierów wartościowych dopuszczonych do obrotu zorganizowanego stanowiły 5,4% zobowiązań ogółem. Na koniec 2014 r. zobowiązania z tego tytułu wykazało 13 powiatów grodzkich. Udział zobowiązań wymagalnych, podobnie jak w latach poprzednich, nie stanowił znacznych sum i obejmował 0,2% wszystkich zobowiązań. Zaliczane do długu publicznego zobowiązania powiatów grodzkich tak jak w latach poprzednich, miały głównie charakter krajowy (67,0%), a główną grupę wierzycieli stanowiły banki (63,0% zobowiązań ogółem).
Miasta na prawach powiatu coraz szerzej korzystają z zagranicznych źródeł pozyskiwania środków zwrotnych. - Począwszy od 2010 r. zobowiązania zaciągnięte u wierzycieli zagranicznych corocznie przekraczały 20% wszystkich zobowiązań powiatów grodzkich, a w 2014 r. stanowiły 1 /3 długu tej grupy jednostek (33,0%). Były to zobowiązania z tytułu zaciągniętych kredytów i pożyczek u wierzycieli zagranicznych - czytamy w raporcie.
Łączna wartość niewymagalnych zobowiązań z tytułu udzielonych przez powiaty grodzkie poręczeń i gwarancji na koniec 2014 r. wyniosła 2 312 512 tys. zł i była o 8,4% wyższa niż w roku poprzednim. Od 2012 r. tempo wzrostu tych zobowiązań obniża się. Z tytułu udzielanych poręczeń i gwarancji miasta na prawach powiatu dokonały spłat za dłużników w łącznej kwocie 13 275 tys. zł. Kwota odzyskanych w 2014 r. wierzytelności od dłużników z tytułu poręczeń i gwarancji wzrosła w odniesieniu do lat poprzednich i wyniosła 8 894 tys. zł (w 2013 r. – 11 825 tys. zł, a w 2012 r. 5 297 tys. zł). Należności oraz wybrane aktywa finansowe powiatów grodzkich według stanu na 31 grudnia 2014 r. wyniosły łącznie 11 943 859 tys. zł, tj. o 3,8% więcej niż w roku poprzednim. Składały się one z należności wymagalnych (56,7% należności ogółem), aktywów finansowych w postaci gotówki i depozytów (23,4%), pozostałych należności (15,7%) oraz należności z tytułu udzielonych pożyczek (4,2%).
Z pełną treścią sprawozdania można zapoznać się tutaj.
