Przepisy ustrojowe samorządu powiatowego przewidują powoływanie przy staroście komisji bezpieczeństwa i porządku celem realizacji przez niego zadań w zakresie zwierzchnictwa nad powiatowymi służbami, inspekcjami i strażami oraz zadań określonych w ustawach w zakresie porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli. Mimo szerokiego zakresu zadań przyznanych jej przez prawo (m.in. ocena zagrożeń porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, czy przygotowywanie projektu powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli), nierzadko okazuje się, że komisja ta jest traktowana jako zbędny wymysł ustawodawcy.

Z tym większą uwagą warto jest przyjrzeć się działaniom władz Powiatu Kościańskiego, który z fukcjonującej w nim Komisji Bezpieczeństwa i Porządku uczynił efektywne narzędzie do poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Działania koordynowane za jej pośrednictwem przyczyniły się do poprawy bezpieczeństwa mającej swoje odbicie w statystyce wypadków i kolizji na drogach. Warto w tym miejscu podkreślić, że część tych działań jest innowacyjna sama w sobie - najlepszym przykładem może tu być program zadrzewień dróg śródpolnych jako swoista rekompensata drzew wycinanych z poboczy dróg o znacznym natężeniu ruchu drogowego.

Przechodząc do opisu stanu przed realizacją działań usprawniających funkcjonowanie komisji warto przytoczyć kilka informacji ogólnych.
Wypadki drogowe od wielu już lat pozostają istotną przyczyną śmierci i kalectwa. Jak wskazują dane statystyczne w roku 2007 miało miejsce 49,5 tys. wypadków samochodowych, w których zginęło ponad 5,5 tys. osób zaś dalsze 63,2 tys. zostało rannych. Dane te jednoznacznie wskazują na zasadność - a wręcz konieczność - podejmowania wzmożonych działań ukierunkowanych na poprawę bezpieczeństwa ruchu drogowego. Szczególną rolę - tak organizacyjną, jak i wykonawczą może tu pełnić samorząd lokalny, zwłaszcza szczebla powiatowego.

Rozumiejąc tą rolę, a jednocześnie uznając, że wszystkie instytucje lokalne, niezależnie od swojego usytuowana w strukturze administracji publicznej, działają na potrzeby jednej i tej samej społeczności lokalnej, władze Powiatu Kościańskiego zdecydowały się podjąć przy użyciu Komisji Bezpieczeństwa i Porządku działań koordynacyjnych, a w konsekwencji dzięki efektowi synerii uzyskać znaczące efekty w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

Jakie było ogólne podejście oraz jakie podejmowano działania?

Formalnego umocowanie dla podejmowania działań związanych z poprawą bezpieczeństwa w ruchu drogowym dostarcza uchwalony jeszcze w roku 2003 "Powiatowy program zapobiegania przestępczości oraz ochrony bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego". Trzeci z celów przewidzianych do koordynacji przez Komendę Powiatową Policji dotyczy właśnie tej kwestii.

Doprecyzowanie celów i wskazanie zadań do realizacji jest przedmiotem dwóch dalszych dokumentów - obu przyjętych w roku 2007 - były to: "Powiatowy Program Poprawy Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego" koncentrujący się przede wszystkim na zadaniach inwestycyjnych oraz "Bezpieczeństwo w ruchu drogowym" dotyczący działań nieinwestycyjnych.

Kluczową rolę w podejmowaniu poszczególnych działań odgrywała statystyka zdarzeń drogowych przygotowywana przez policję, a także analiza własnych i zebranie nowych uwag od zainteresowanych mieszkańców. W konsekwencji tych działań następowało ustalenie najniebezpieczniejszych miejsc i zjawisk, a na tej podstawie dokonywano konkretnych ustaleń - w powiązaniu z realiami budżetowymi.

Warto tu zwrócić uwagę na przedsięwzięcia, które przy relatywnie niewielkim koszcie pozwalają na istotną poprawę bezpieczeństwa. Przykładem może być np. oznakowanie pionowe, oznakowanie poziome, zabezpieczenie barierką, chodnik, odwodnienie drogi, czy oświetlenie drogi w bezpośredniej bliskości szkoły. Tego typu zestawienia były i są podstawą do ustalania zadań inwestycyjnych.

Innym interesującymi elementami programu jest dość szeroko zakrojony program zalesień dróg śródpolnych, który z założenia ma być rekompensatą dla środowiska z tytułu usuwania drzew z poboczy ruchliwych dróg.

W Powiecie Kościańskim, właśnie w oparciu o diagnozę tego typu potrzeb, przewidziano liczne zdania o charakterze nieinwestycyjnym począwszy od zwiększenia liczby i aktywności patroli policyjnych na drogach, poprzez upowszechnianie zasad ratownictwa drogowego oraz zasad udzielania pierwszej pomocy, na różnych przedsięwzięciach edukacyjnych skończywszy.

Podejmowane działania podlegają monitoringowi na posiedzeniach Komisji Bezpieczeństwa i Porządku z częstotliwością 2 razy w roku.

Wartością dodaną tego rozwiązania jest bez wątpienia jego prosta replikowalność. 

Warunkiem skutecznego powielenia przedstawionego rozwiązania jest pozytywne nastawienie ze strony policji i gmin. W przypadku braku współpracy ze strony tych podmiotów zasadniczo niemożliwe jest uwieńczone sukcesem prowadzenie spójnego programu poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym.