Wysokość stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi określa rada gminy w formie uchwały. Choć ustawa nie wskazuje tego explicite, nie ulega wątpliwości że uchwała taka ma charakter aktu prawa miejscowego. Do tej uchwały będą zatem miały zastosowanie ogólne zasady zaskarżania aktów prawa miejscowego.
Zgodnie z art. 101 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym uprawnionym do wniesienia skargi do sądu administracyjnego jest każdy, czyj interes prawny lub uprawienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętym przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej. O ile sam fakt ustalenia opłaty nie może być utożsamiany z naruszeniem interesu prawnego, to w ten sposób można zakwalifikować ustalenie opłaty w sposób sprzeczny z ustawowymi wytycznymi. Należy bowiem pamiętać, że gmina nie jest tu w pełni samodzielna – ustawa wskazuje, że musi wziąć pod uwagę:
- liczbę mieszkańców zamieszkujących daną gminę;
- ilość wytwarzanych na terenie gminy odpadów komunalnych;
- koszty funkcjonowania systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, na które składają się koszty: odbierania, transportu, zbierania, odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, tworzenia i utrzymania punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych i koszty obsługi administracyjnej;
- przypadki, w których właściciele nieruchomości wytwarzają odpady nieregularnie, w szczególności to, że na niektórych nieruchomościach odpady komunalne powstają sezonowo.
Przed wniesieniem skargi do sądu należy wezwać radę gminy do usunięcia stwierdzonego naruszenia prawa; skarga może być wniesiona w przypadku bezskuteczności takiego wezwania.
Warto przypomnieć, że rada gminy może zróżnicować stawki opłat, wprowadzić zwolnienia przedmiotowe, czy też ustanawiać dopłaty dla właścicieli nieruchomości spełniających ustalone przez nią kryteria. Również i te fakultatywne regulacje mogą stać się podstawą skargi, o ile naruszają interes prawny skarżącego. Per analogiam można przytoczyć tezę wyroku WSA w Gliwicach z dnia 20 października 2011 roku, sygn. I SA/Gl 603/11, w której stwierdzono że przedsiębiorca, prowadzący działalność na terenie danej jednostki samorządu terytorialnego, posiada legitymację procesową do wniesienia skargi do sądu administracyjnego, w sytuacji, gdy określając wysokość stawek podatku od nieruchomości rada gminy różnicuje je z uwzględnieniem kryterium podmiotowego, a nie przedmiotowego.
