Nie ma przeszkód, aby o stanowisko zastępcy wójta ubiegał się zarówno radny rady gminy, powiatu, czy sejmiku województwa, jak i poseł lub senator, osoba zatrudniona w administracji rządowej, byleby tylko przed objęciem obowiązków, uwolniła się od kolizyjnych mandatów, zatrudnienia i funkcji – stanowisko takie przyjął Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 29 listopada 2012 r. (II SA/Ol 1210/12).
Wójt (burmistrz, prezydent miasta) jest organem wykonawczym gminy. Swoje kompetencje ustawowe wykonuje w różnych formach, m.in. poprzez wydawanie zarządzeń. Zarządzenia są formą aktu władczego. Przepisy ustawy o samorządzie gminnym przewidują wydawanie zarządzeń przez organ wykonawczy w kilku przepisach ustawy o samorządzie gminnym. Jednym z nich jest art. 26a ust. 1 ustawy, który stanowi, że wójt, w drodze zarządzenia, powołuje oraz odwołuje swojego zastępcę lub zastępców i określa ich liczbę. Zarządzenie o powołaniu zastępcy wójta jest zatem aktem podjętym w sprawie z zakresu administracji publicznej, podejmowanym na podstawie przepisów prawa publicznego, w wykonaniu zadań publicznych przypisanych gminie i realizowanych za pomocą środków publicznych. Z kolei art. 27 powyższej ustawy, stanowi, że funkcji wójta oraz jego zastępcy nie można łączyć z:
- funkcją wójta lub jego zastępcy w innej gminie,
- członkostwem w organach jednostek samorządu terytorialnego, w tym w gminie, w której jest wójtem lub zastępcą wójta,
- zatrudnieniem w administracji rządowej,
- mandatem posła lub senatora.
Wprowadza on ograniczenia dotyczące wykonywanie funkcji wójta lub jego zastępcy. Wynika z nich m.in., że stanowisk tych nie wolno łączyć z członkostwem w organach jednostek samorządu terytorialnego (art. 27 pkt 2). Powyższa regulacja stanowi zatem gwarancję samodzielności jednostek samorządu terytorialnego i ich niezależności.
Istota sporu w powołanej sprawie sprowadza się do ustalenia, czy wójt mógł powołać na swojego zastępcę radnego rady powiatu.
Przy interpretacji treści art. 27 pkt 2 ustawy należy stosować wykładnię językową. Skoro z literalnego brzmienia art. 27 ustawy o samorządzie gminnym wynika, że funkcji zastępcy wójta nie można łączyć z członkostwem w organach jednostek samorządu terytorialnego (w sprawie z funkcją członka organu samorządu terytorialnego), to Wójt nie mógł powołać na swojego zastępcę radnego rady powiatu, chociażby miałoby to trwać tylko do czasu powołania nowego zastępcy.
Wynikający z pkt 2 art. 27 ustawy o samorządzie gminnym zakaz łączenia funkcji wójta oraz jego zastępcy z członkostwem w organach jednostki samorządu terytorialnego interpretuje się szeroko, obejmując nim również członkostwo w organach jednostek pomocniczych.
Zauważyć również należy, że wprowadzony art. 27 ustawy o samorządzie gminnym zakaz, dotyczący łączenia stanowisk, w żadnym stopniu nie ogranicza radnemu możliwości ubiegania się o stanowisko zastępcy wójta. Jednakże jak zauważono na wstępie najpierw należy uwolnić się od mandatów, zatrudnienia i funkcji, które się pełni.
Źródło: Orzecznictwo NSA
