Jak działać w dobie globalnego kryzysu, by nie stracić zaufania obywateli? Czy zmagamy się z kryzysem finansów samorządowych? Czy uda się skutecznie zreformować polską oświatę? Odpowiedzi na te pytania szukali eksperci i uczestnicy konferencji „Rządzenie czy zarządzanie – kierunek dobrego rozwoju samorządu terytorialnego”, która odbyła się 19 października br. w Łowiczu. Konferencja zwieńczyła kilkunastomiesięczny projekt „Kompetencje i przejrzystość JST – kluczem do rozwoju lokalnego” realizowany przez samorządy dorzecza Bzury. Jego celem było podniesienie jakości usług świadczonych przez samorządy i zwiększenie ich dostępności dla mieszkańców.

W spotkaniu uczestniczyli wszyscy, którzy są zainteresowani funkcjonowaniem samorządu terytorialnego – zarówno władze samorządowe gmin, powiatów i województwa łódzkiego, przedstawiciele łódzkiego kuratorium oświaty, dyrektorzy szkół, menadżerowie oświaty i działacze organizacji pozarządowych.

Konferencję prowadził Cezary Dzierżek - Prezes Zarządu Stowarzyszenia Powiatów i Gmin Dorzecza Bzury, które było Liderem projektu.

Ryszard Nowakowski, Wiceprezes Zarządu Stowarzyszenia Powiatów i Gmin Dorzecza Bzury przybliżył zgromadzonym historię i działalność stowarzyszenia. 

- 517 beneficjentów, 495 uczestników szkoleń, 32 dobre praktyku, 8 indywidualnych ekspertyz dla JST.  Wdrożenie systemu monitorowania poziomu satysfakcji klientów z jakości usług publicznych, wdrożenie systemu rozwoju kompetencji kadr opartego na badaniu luk kompetencyjnych i potrzeb szkoleniowych pracowników, usprawnienie procedury konsultacji społecznych przez JST i przyjęcie kodeksu etyki we wszystkich samorządach objętych projektem o tylko niektóre z rezultatów projektu – mówiła Renata Jankowska-Zielińska, Kierownik Projektu, podsumowując realizację projektu. – Z radością już dzisiaj mogę powiedzieć, że mieszkańcy  chwalą urzędy biorące udział w projekcie i wprowadzone nowe rozwiązania. Oceny zadowolenia osób korzystających z oferty JST znacząco wzrosły od początku zeszłego roku, a właśnie satysfakcja mieszkańców jest dla wszystkich samorządowców najważniejsza.

W trakcie panelu „Kryzys nas nie dotyka? Rola JST w sytuacji zagrożenia kryzysem ekonomicznym w skali europejskiej” debatowano przede wszystkim o samorządowych finansach i szukano lekarstwa na bolączki trapiące JST. 

- Spadek inwestycji w samorządach jest nieuchronny. Ale to nie jedyny problem, trzeba pamiętać, że oprócz spadku inwestycji zagrożona jest realizacja bieżących zdań własnych gmin, powiatów i województw, czyli obsługa mieszkańców. Samorządy walczą więc o większe pieniądze przede wszystkim dlatego, żeby móc wykonywać  swoje obowiązków wobec mieszkańców – podkreślał w swoim wystąpieniu Ludwik Węgrzyn, członek Komitetu Regionów Unii Europejskiej.

- Głównym źródłem obecnych problemów w zarządzaniu finansami samorządów są nowe zadania oraz nieskoordynowane zmiany prawa - odpowiadał na pojawiające się pytania Hubert Goska, specjalista z zakresu metod i narzędzi finansowania inwestycji samorządowych. - Trudno zliczyć ile ustaw wpływających na działalność sektora samorządowego uchwalił Sejm w ciągu ostatnich lat. Wprowadzono wiele nowych instytucji dotyczących zarówno stosunków wewnętrznych w gminach, jak i wpływających na życie mieszkańców. Uchwalona w 2003 r. ustawa o dochodach jednostek samorządu terytorialnego, pomimo że początkowo nie zyskała aprobaty strony samorządowej, odpowiadała ówczesnym realiom oraz potrzebom. Jednakże liczne zmiany w systemie podatkowym zbiegły się z wprowadzeniem nowych zasad gospodarki finansowej sektora publicznego. Obowiązek przedstawiania wieloletniej prognozy finansowej, zakaz uchwalania budżetów z deficytem bieżącym, liczone z opóźnieniem „janosikowe” oraz planowana reguła wydatkowa istotnie ograniczają samodzielność finansową gmin.

- Państwo musi być oparte na współpracy administracji rządowej i samorządowej. Nie będzie silnego, nowoczesnego państwa bez silnych wspólnot samorządowych. Dzisiaj znów jesteśmy w punkcie, gdy polski samorząd stoi przed ogromną szansą. Mamy szansę, ale czy ją wykorzystamy? Jedno jest pewne, jak nie my, to nikt za nas! – przekonywał Rudolf Borusiewicz, Sekretarz Generalny w swoim wystąpieniu o przyszłości JST.

- Zjawisko „starzenia” się społeczności europejskiej zaczyna być przedmiotem analiz i niepokoju liderów przemian i rozwoju lokalnego na naszym kontynencie. Malejąca populacja to m.in. niższe wpływy podatkowe, brak zapotrzebowania na usługi edukacyjne, handlowe, rekreacyjne. Jednocześnie wszyscy potrzebujemy wysokiej jakości świadczeń socjalnych, opieki zdrowotnej i życia w coraz lepiej zorganizowanym systemie przestrzeni publicznej i prywatnej, doskonałej komunikacji i zapewnienia bezpieczeństwa. Czy jesteśmy gotowi na konfrontację z tymi procesami? Jak będziemy żyli za 20, 30… 50 lat? - pytał zgromadzonych Jacek Adamczyk prowadzący panel „Za dużo czy za mało miejsca do życia? Zmiany demograficzne, a proces planowania przestrzennego”

Najwięcej emocji wzbudziła dyskusja na temat oświaty. Zgromadzeni rozmawiali o Karcie Nauczyciela, organizacji i zarządzaniu oświatą i przyszłości polskich szkół.

Konferencja zorganizowana została przez Związek Powiatów Polskich oraz Stowarzyszenie Powiatów i Gmin Dorzecza Bzury, w ramach projektu „Kompetencje i przejrzystość JST – kluczem do rozwoju lokalnego”, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego