Dotacja pochodząca ze środków Unii Europejskiej przyznana radnemu powiatu w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej jest prawem majątkowym, a tym samym stanowi mienie powiatu. Skorzystanie przez radnego prowadzącego działalność gospodarczą z dotacji unijnych, których Beneficjentem jest powiat stanowi przesłankę do wygaśnięcia mandatu radnego. Wyrok WSA w Białymstoku z dnia 13 września 2012 r. sygn. II SA/Bk 445/12. Uwaga! Orzeczenie nieprawomocne.
W uzasadnieniu sąd wskazał, że celem przepisów określanych jako antykorupcyjne (a taki charakter ma m.in. przepis art. 25 b ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym) jest zapobieganie sytuacjom, w których radni mogliby osiągać jakiekolwiek korzyści z tytułu sprawowanego mandatu. O potencjalnie korupcyjnym wykorzystywaniu mienia jednostki samorządowej przez radnego można mówić wtedy gdy radny, uczestnicząc w pracach organów właściwej jednostki samorządu może wpływać na treść uchwał i decyzji podejmowanych przez te organy (zob. wyrok WSA w Olsztynie z 16 maja 2008 r. sygn. akt II SA/Ol 218/08, opublikowany na stronie internetowej https:// orzeczenia.nsa.gov.pl).
Zasadność i prawidłowość wprowadzenia takich ograniczeń nie budzi wątpliwości Trybunału Konstytucyjnego, który podkreśla w swoim orzecznictwie, iż sprawowanie mandatu przedstawicielskiego jest dobrowolną służbą publiczną, z którą mogą się wiązać dodatkowe obciążenia i obowiązki. Wykonywanie funkcji publicznych w wielu przypadkach pozbawia lub ogranicza prawa osób je pełniących w zakresie przynależności do partii politycznych lub organizacji związkowych, bądź w sferze zatrudnienia. Obejmując funkcję publiczną obywatel niejako "godzi się" na utratę pewnych praw (uprawnień) zyskując w zamian inne, związane z tą funkcją (por. wyroki z dnia: 31 marca 1998 r., sygn. akt K 24/1997, OTK 10998/2/13, 13 lipca 2004 r., sygn. akt K 20/03, OTK 2004/7/63) i 23 czerwca 1999 r., sygn. akt K 30/98, OTK 1999/5/101). W ocenie Sądu, bezzasadne jest twierdzenie zarówno Skarżącego jak i Rady Powiatu, że zawarte w art. 25 b ustawy o samorządzie powiatowym sformułowanie, że radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia powiatu oznacza, zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, uzyskanie mienia dla celów gospodarczych na uprzywilejowanych zasadach. W orzecznictwie sadów administracyjnych podkreśla się, że użyte w przepisie art. 25b ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym sformułowanie "z wykorzystaniem" należy interpretować szeroko i odnosić je do wszelkich przypadków korzystania z mienia powiatu w ramach prowadzonej działalności, bez względu na to czy owo wykorzystywanie ma podstawę prawną, czy też nie, jest stałe bądź jednorazowe oraz odpłatne bądź też nie. W związku z tym, także jednorazowe działanie polegające na wykorzystaniu mienia powiatu przy prowadzeniu działalności gospodarczej, nawet jeżeli to konkretne działanie nie prowadzi bezpośrednio do zysku musi skutkować wygaśnięciem mandatu radnego.
Nie sposób zgodzić się również, ze stwierdzeniem stron skarżących, że pieniądze Unii Europejskiej rozdzielane przez Powiat w ramach projektu finansowanego z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki – Europejskiego Funduszu społecznego stanowią część składową budżetu powiatu, ale nie stanowią mienia powiatu, który również stanowi część składową majątku powiatu. Należy wyjaśnić, że mieniem powiatu są prawa majątkowe, których wartość może być wyrażona w pieniądzu. W pojęciu mienia, jak słusznie zresztą zauważyły strony skarżące, nie mieszczą się prawa niemajątkowe. Spośród praw majątkowych ustawa wymienia tylko własność, czyli wyłączne prawo korzystania z rzeczy i rozporządzania nią (art. 140 kodeksu cywilnego). Pozostałe prawa majątkowe to prawa pochodne od własności, stanowiące ograniczone do niej formy władania rzeczami. Należą do nich: użytkowanie wieczyste (art. 232 kodeksu cywilnego), użytkowanie, służebności, hipoteka i inne ograniczone prawa rzeczowe (art. 244 kodeksu cywilnego); środki finansowe pochodzące z różnych źródeł publicznoprawnych, np. podatki, dotacje, subwencje i prywatnoprawnych, np. odsetki od środków finansowych gromadzonych na rachunkach bankowych, czynsz z najmu (zob. Joanna Jagoda , Komentarz do art. 456 ustawy o samorządzie powiatowym, opublikowany w Bazie Informacji Prawnej LEX).
Źródło: Orzecznictwo NSA
