Barter to inaczej wymiana towarowa, najpierwotniejsza forma handlu. Tradycyjny barter funkcjonuje na zasadzie prostej wymiany dóbr (towarów, lub usług). Ten mechanizm bywa skuteczny, pod warunkiem, że obie strony potrzebują nawzajem swoich produktów.

 Trochę historii…
Barter był pierwszym systemem ekonomicznym społeczeństw nie posiadających jeszcze lub nie znających pojęcia pieniądza. W starożytnym Rzymie powodem jego stosowania była utrata wartości pieniądza.

Barter w gospodarkach rozwiniętych...   
W rozwiniętych gospodarkach barter występuje w dość ograniczonym zakresie. Wypiera on transakcje pieniężne jedynie w gospodarkach dotkniętych hiperinflacją lub kryzysem monetarnym. Jednak nawet w sytuacji hiperinflacji zjawisko barteru staje się coraz bardziej ograniczone. Wynika to z tego, że dokonywanie transakcji barterowych robi się coraz bardziej kłopotliwe. Coraz większa specjalizacja produkcji i zależność ludzi od produkcji masowej powoduje odseparowanie większości z nich od dóbr ogólnie potrzebnych, takich jak jedzenie czy ubranie, a sprawia, że wiele podmiotów posiada dobra, które trudniej wymienić w wymianie barterowej.

Zjawisko barteru wielostronnego...
Barter wielostronny jest rozwiązaniem polegającym na udziale bardzo wielu stron w wymianie barterowej, dzięki czemu za jeden wartościowy produkt można zakupić wiele innych, tańszych towarów, często od różnych dostawców. Barter wielostronny występuje w ramach specjalnie utworzonej społeczności barterowej, w której handel odbywa się przy użyciu wewnętrznej waluty wykorzystywanej jedynie w ramach tej społeczności.

Barter wielostronny ma miejsce na giełdach barterowych, które prowadzą rozliczenia oraz księgują transakcje na nich zawierane. Gdy przedsiębiorstwo sprzeda innemu przedsiębiorstwu dane dobro, na jego koncie księgowana jest odpowiednia ilość kredytów barterowych, za które może ono następnie kupować inne dobra na danej giełdzie.

Członkami giełd barterowych są z reguły duże przedsiębiorstwa, które dokonują wymian barterowych między sobą, wykorzystując te platformy do zwiększenia sprzedaży.

Kwestia opodatkowania transakcji barterowych...
W przypadku umowy barterowej, każda ze stron traktowana jest jednocześnie jako wierzyciel oraz jako dłużnik. Za przychód w przypadku barteru uważa się wartość należnych świadczeń wzajemnych wykonanych w ramach tej działalności. Wielkość świadczeń dla celów podatkowych ustala się na podstawie przeciętnych cen danych wyrobów, stosowanych w czasie zawarcia transakcji, lub w przypadku braku rynku danego dobra - na podstawie przeciętnych cen podobnego dobra, na które występuje aktywny rynek oraz biorąc pod uwagę różnice oraz stopień zużycia przedmiotów barteru. W przypadku barteru opodatkowaniu podlega dochód podatnika, czyli różnica między ustalonym przychodem a kosztami nabycia towarów, pomniejszona o koszty sprzedaży.

Przykład

Firmy X i firma Y dokonują transakcji barterowej. Co do zasady, wartość wymienianych towarów powinna być równa:

• Firma X dostarcza firmie Y towary o wartości 1000, których kosz wytworzenia wyniósł 800
• Firma Y dostarcza firnie X towary o wartości 1000, których koszt wytworzenia wyniósł 600.

W tej sytuacji:

• Dochód podatkowy firmy X wynosi 200 (1000 – 800)
• Dochód podatkowy firmy Y wynosi 400 (1000 – 600)

Źródło: bartersystem.pl, findict.pl oraz barter24.pl