Zadajecie sobie Państwo czasem pytanie, jakich radnych wybierają mieszkańcy? Czym się przy tym wyborze kierują? Czy wolą kobiety czy mężczyzn? Osoby młodsze czy raczej starsze i doświadczone? Czy ma dla nich znaczenie wykształcenie czy profesja radnego? Czy może wręcz istnieje profil takiego idealnego radnego? Na te wszystkie pytania postaram się odpowiedzieć.

Na podstawie najnowszego rocznika statystycznego, opublikowanego przez GUS, pokusiłem się o zestawienie informacji dotyczących poziomu wykształcenia oraz grupy zawodów reprezentowanych przez radnych samorządowych.

Poziom wykształcenia radnych samorządowych

Na wykresie zestawiono dane dotyczące liczby radnych według poziomu wykształcenia, w odniesieniu do czterech szczebli samorządu.

Tabela: wykształcenie radnych gmin, powiatów, miast na prawch powiatu i województw

Wnioski:

• największe zróżnicowanie w poziomie wykształcenia występuje w gminach - praktycznie trzy poziomy wykształcenia są tu mocno reprezentowane,
• o stosunkowo podobnym do siebie podziale możemy mówić w przypadku rad miast na prawach powiatu oraz rad powiatów - na tym poziomie dominuje wykształcenie wyższe,
• najmniejsze zróżnicowanie poziomu wykształcenia występuje w sejmikach wojewódzkich, gdzie dominacja radnych po studiach jest przytłaczająca.

Mamy więc do czynienia z pewną prawidłowością: im wyższy szczebel samorządu terytorialnego, tym procentowy odsetek osób z wykształceniem wyższym wzrasta (od 33,83% w radach gmin do 93,04% w sejmikach wojewódzkich).

Uśredniając te dane w odniesieniu do organów wszystkich szczebli JST mamy w Polsce:

• 71,18 proc. radnych z wyższym wykształceniem (to bardzo dobry wynik!)
• 20,96 proc. radnych legitymuje sie wykształceniem policealnym i średnim,
• 6,87 proc. radnych zakończyło edukację na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej,
• zaledwie 0,01 proc. radnych zakończyło naukę na poziomie gimnazjum,
• 0,97 proc. radnych jest po szkole podstawowej.

Radni samorządowi wg grup zawodowych jakie reprezentują

W poniższym podziale nie uwzględniono radnych będących bezrobotnymi, niepracującymi i uczącymi się, natomiast emeryci i renciści ujmowani są według zawodu wykonywanego przed przejściem na emeryturę lub rentę.

W przypadku radnych gminnych, dominują rolnicy, a tuż za nimi plasują się specjaliści (de facto to grupa, która bez względu na szczebel samorządu jest z reguły dość mocno reprezentowana). Co charakterystyczne przedstawiciele władz publicznych, czy wyżsi urzędnicy i kierownicy są w radach gmin dość słabo reprezentowani. Podkreślam to dlatego ponieważ w pozostałych trzech szczeblach sytuacja jest zgoła odwrotna – co charakterystyczne im wyższy szczebel tym współczynnik obecności tych osób staje się coraz większy osiągając niemal 60% w sejmikach wojewódzkich (sic!).

Charakterystycznym jest również to, że w powiatach oraz miastach na prawach powiatu udział innych grup zawodowych (poza właśnie specjalistami oraz przedstawicielami władz publicznych, wyższymi urzędnikami i kierownikami) jest niewielki - w okolicach 1/5, a w przypadku województw samorządowych jest wręcz marginalny(!) – w okolicach 1/20.

Przyglądając się tym danym, a także tym, o których pisałem w ubiegłym tygodniu (w artykule Sprawdź kim są radni samorządowi. Dominują panowie po pięćdziesiątce, a panie są w zdecydowanej mniejszości) można określić uśredniony, profil radnego samorządowego:

• mężczyzna,
• w wieku: 50 – 59 lat,
• wykształcenie wyższe,
• reprezentujący grupę zawodową: specjalista, przedstawiciel władz publicznych, wyższy urzędnik lub kierownik.

Oczywiście obraz ten to tylko statystycznie uśredniona rzeczywistość, ale myślę, że na tyle wymowna, że warto ją było Państwu przybliżyć.

Rafał Rudka