Do konsultacji publicznych trafił projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie wysokości kwoty bazowej w 2025 r.

Resort zaproponował, aby kwota bazowa stanowiąca podstawę dotacji na finansowanie zadań polegających na udzielaniu nieodpłatnej pomocy prawnej, świadczeniu nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego oraz edukacji prawnej wyniosła w 2025 r. – 6 104 zł

Zdaniem Związku Powiatów Polskich, resort sprawiedliwości po raz kolejny proponuje rażąco niską wysokość kwoty bazowej, która zagraża możliwości wykonywania przez powiaty zadania zleconego z zakresu organizowania nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego.

Jak zauważa ZPP, proponowany wzrost kwoty bazowej na rok 2025, w porównaniu z rokiem 2024 t. o 241 zł, jest zdecydowanie zbyt niski. Wzrost kwoty bazowej pozwoli na podwyżki wynagrodzeń osób świadczących usługi poradnictwa prawnego i obywatelskiego w wysokości około 45 zł brutto miesięcznie na jedna osobę (przy założeniu, że wykonawca ma dyżur raz w tygodniu). Z uwagi, na obserwowany w skali kraju proces wzrostu wynagrodzeń w gospodarce krajowej, oczekiwania finansowe osób zajmujących się profesjonalną pomocą prawną stale rosną. Już obecnie można zaobserwować spadek zainteresowania świadczenia pomocy prawnej w punktach nieodpłatnego poradnictwa prawnego przez adwokatów i radców prawnych, albo kierowanie przez te osoby do punktów aplikantów „na zastępstwo”, co zgodnie z art. 5 ustawy powinno mieć miejsce wyłącznie w szczególnie uzasadnionych przypadkach.

Niekonkurencyjne wynagrodzenia, jakie proponowane są za udzielanie pomocy prawnej w punktach pomocy prawnej i poradnictwa obywatelskiego, mogą spowodować, że wkrótce powiaty mają coraz większy problem ze znalezieniem chętnych do świadczenia tego typu usług. Wysokość kwoty bazowej, jaka została przyjęta za podstawę w 2024 r., pomimo nieznacznej podwyżki kwoty, jest nadal znacząco zaniżona, o czym świadczą następujące fakty.

W pierwszym roku, gdy powiaty zaczęły realizować zadanie z zakresu nieodpłatnej pomocy prawnej wysokość kwoty bazowej wynosiła 5150 zł, podczas gdy wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę wynosiła 1850 zł. W roku 2025, zgodnie z decyzją Rady Ministrów wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę będzie wynosiła 4626 zł, podczas gdy proponowana wysokość kwoty bazowej na ten rok to 6104 zł. Wyraźnie widać więc, spłaszczenie wysokości kwoty bazowej względem wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, co obrazuje wykres nr 1.

Różnicę, w wysokości kwoty bazowej przy założeniu relacji wysokości kwoty bazowej do minimalnego wynagrodzenia za pracę, jaka istniała w 2016 roku, pokazuje wykres nr 2. Prawnicy, którzy udzielają porad w punktach NPP/NPO nie są osobami najmniej wykwalifikowanymi w społeczeństwie, stąd też państwo powinno im zaproponować wynagrodzenie na poziomie znacząco przewyższającym minimalne wynagrodzenie za pracę, a nie zbliżone do niego.

Niezależnie do tego jaki wskaźnik dotyczący wynagrodzeń by przyjąć – każdorazowo możemy zaobserwować, że wysokość kwoty bazowej jest zaniżona.