Jednym z kluczowych zagadnień we wdrażaniu projektów hybrydowych, było określenie, która ze stron umowy o PPP, może być beneficjentem środków UE. W dotychczasowej praktyce projektów hybrydowych, z wykorzystaniem wsparcia dotacyjnego, dominował model, w którym beneficjentem był podmiot publiczny a partner prywatny dopuszczony był do realizacji projektu unijnego jako wykonawca/podmiot upoważniony do realizacji projektu lub operator infrastruktury stworzonej przez podmiot publiczny jako beneficjenta.
W nowej perspektywie zgodnie z artykuł 63 Rozporządzenia Ogólnego, beneficjentem w operacjach PPP, może być zarówno podmiot prawa publicznego inicjujący daną operację albo podmiot regulowany prawem prywatnym danego państwa członkowskiego („partner prywatny”), który został lub ma zostać wybrany do realizacji danej operacji. Zgodnie z art. 63 ust 2 tegoż Rozporządzenia, podmiot prawa publicznego inicjujący operację PPP może zaproponować, aby partner prywatny, który ma zostać wybrany po zatwierdzeniu operacji, był beneficjentem na potrzeby wsparcia ze środków unijnych. W takim wariancie, decyzja zatwierdzająca ze strony instytucji zarządzającej, ma charakter warunkowy do momentu, w którym upewni się ona, iż wybrany partner prywatny spełnia warunki uzyskania statusu beneficjenta zgodnie zasadami ustalonymi w Rozporządzeniu Ogólnym.
W ocenie Komentatorów[Ibidem] podkreślenia wymaga, iż wskazanie przyszłego beneficjenta, może nastąpić przed rozpoczęciem postępowania na wybór partnera prywatnego. Wskazane jest jednak, aby w tego typu sytuacjach, podpisanie umowy nastąpiło dopiero, gdy projekt osiągnie już pewien poziom zaawansowania. Należy, zatem zgodzić się z prezentowanym stanowiskiem, że przedsięwzięcie powinno już być ocenione, co do swej rynkowej wykonalności (pozytywnie zakończony etap testów rynkowych) oraz jasno zdefiniowany, w ramach studium wykonalności, zakres rzeczowy. Wydaje się, że pomocne w tym kontekście może być skorzystanie z instytucji dialogu technicznego. Odpowiednio zdefiniowane parametry hybrydowego przedsięwzięcia PPP oraz rozeznanie, co do modelu jego realizacji, pozwolą określić z większą pewnością zasady, na jakich udzielone może być wsparcie projektu.
W ocenie Komentatorów, można uznać, że ostatecznie „zawarcie umowy ppp jest punktem, w którym dochodzi do potwierdzenia, kto będzie realizował projekt PPP oraz na jakich warunkach. Zawarcie umowy o dofinansowanie na tym etapie daje względną pewność, co do możliwości wdrożenia określonego projektu. Natomiast drugi przypadek odnosi się do sytuacji, gdy beneficjentem staje się podmiot prywatny, który nie zawarł jeszcze umowy PPP. Należy mieć na uwadze, że w celu realizacji tego typu projektu podmiot publiczny podejmuje zwykle negocjacje z kilkoma zainteresowanymi podmiotami sektora prywatnego.
Jak wspomniano wyżej, w niektórych przypadkach proces ten może być długotrwały. Jednocześnie na tym etapie (tj. przed złożeniem i oceną ofert) podmiot publiczny nie będzie miał żadnych podstaw do stwierdzenia, który z potencjalnych oferentów stanie się partnerem prywatnym (wykonawcą) w projekcie. Prowadzi to do wniosku, iż wyżej wymienionych zapisów nie należy interpretować w ten sposób, że rolę beneficjenta projektu UE może pełnić jakikolwiek podmiot, który ubiega się o pełnienie funkcji partnera prywatnego w projekcie (…) Teoretycznie (…)podmiot, który został wybrany może nabyć status beneficjenta środków unijnych. Jednakże do momentu zawarcia umowy PPP wystąpić może szereg okoliczności, które spowodują, że wybrany oferent nie uzyska statusu partnera prywatnego. ”[ Partnerstwo publiczno-prywatne w nowym okresie programowania (2014-2020) - Komentarz do przepisów Rozporządzenia Ogólnego na lata 2014-2020 w zakresie partnerstwa publiczno-prywatnego. www.ppp.gov.pl]
Z powyższych powodów instytucja zarządzająca musi mieć możliwość upewnienia się, że ostatecznie wybrany partner prywatny, faktycznie może być beneficjentem.
Magdalena Wojciechowska - Prezes Zarządu Ingenis sp. z o.o., Koordynator projektów PPP
