Związek metropolitalny samodzielnie prowadzi gospodarkę finansową na postawie uchwały budżetowej.
Przekazywanie związkowi metropolitalnemu, w drodze ustawy, nowych zadań wymaga zapewnienia środków finansowych koniecznych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów.
Za prawidłowe wykonanie budżetu związku metropolitalnego odpowiada zarząd.
Zarządowi przysługuje wyłączne prawo:
- zaciągania zobowiązań mających pokrycie w ustalonych w uchwale budżetowej kwotach wydatków, w ramach upoważnień udzielonych przez zgromadzenie;
- emitowania papierów wartościowych, w ramach upoważnień udzielonych przez zgromadzenie;
- dokonywania wydatków budżetowych;
- zgłaszania propozycji zmian w budżecie związku metropolitalnego;
- dysponowania rezerwą budżetu związku metropolitalnego;
- blokowania środków budżetowych w przypadkach określonych ustawą.
Gospodarka środkami finansowymi znajdującymi się w dyspozycji związku metropolitalnego jest jawna. Wymóg jawności jest spełniany w szczególności przez:
- jawność debaty budżetowej;
- opublikowanie uchwały budżetowej oraz sprawozdań z wykonania budżetu związku metropolitalnego;
- przedstawienie pełnego wykazu kwot dotacji celowych udzielanych z budżetu związku metropolitalnego;
- ujawnienie sprawozdania zarządu z działań, o których mowa w art. 44 ust. 2 pkt 1 i 2.
Dyspozycja środkami pieniężnymi związku metropolitalnego jest oddzielona od jej kasowego wykonania.
W okresie 3 lat następujących po roku, w którym związek metropolitalny został utworzony, do związku metropolitalnego i jednostek samorządu terytorialnego tworzących związek stosuje się odpowiednio art. 244 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 oraz art. 245 ustawy o finansach publicznych.
Art. 244 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 dotyczy uwzględniana zobowiązań zaciągniętych przez współtworzony związek i stanowi, że:
„1. Do łącznej kwoty przypadających w danym roku budżetowym spłat i wykupów, o których mowa w art. 243 ust. 1, dodaje się, przypadające do spłaty w tym samym roku budżetowym, kwoty zobowiązań związku współtworzonego przez daną jednostkę samorządu terytorialnego: (…)
2) w wysokości proporcjonalnej do jej udziału we wpłatach wnoszonych na rzecz związku, którego jest członkiem.
2. Łączna kwota spłat i wykupów jednostki samorządu terytorialnego, o której mowa w art. 243, nie obejmuje zobowiązań związku współtworzonego przez tę jednostkę, na które jednostka udzieliła gwarancji i poręczeń”.
Natomiast art. 245 określa obowiązek informacyjny w zakresie zobowiązań związku j.s.t i wskazuje, że zarząd związku jednostek samorządu terytorialnego informuje zarządy jednostek samorządu terytorialnego tworzących związek oraz właściwą regionalną izbę obrachunkową o kwotach zobowiązań związku, w terminie 15 dni od dnia ich zaciągnięcia.
Kontrolę gospodarki finansowej związku metropolitalnego sprawuje regionalna izba obrachunkowa.