Polska polityka rozwoju i unijna polityka spójności przewidują stosowanie w polityce rozwoju regionalnego tzw. zintegrowanych instrumentów (mechanizmów) terytorialnych, wspierających rozwój obszarów miejskich, tj. miast i ich obszarów funkcjonalnych (miejskich i miejsko-wiejskich). Mechanizm ten przewidziany został nie tylko dla aglomeracji rangi metropolitalnej, dla których przeznaczony został specjalny mechanizm - Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych, ale także dla ośrodków regionalnych i subregionalnych.
ZIT - zasady określone z góry, jednakowe dla wszystkich
Mechanizm ZIT niezależnie od lokalizacji geograficznej rządzi się jednym i tym samym zestawem reguł. Opisane one zostały w rozporządzeniach unijnych, wprowadzających politykę spójności, oraz krajowych wytycznych, wydanych przez resort rozwoju. Obecnie trwa ciekawy okres o kluczowym dla przyszłości znaczeniu. Siedemnaście zespołów ludzkich w miastach wojewódzkich, w porozumieniu z przedstawicielami okolicznych samorządów i w uzgodnieniu z urzędami marszałkowskimi, wypracowuje praktykę, która będzie stosowana przez najbliższych 8 lat.
Nowe doświadczenie, nabyte umiejętności dochodzenia do kompromisu w trudnej grze samorządowych interesów z pewnością będą procentować w perspektywie długookresowej. Po zakończeniu obecnego okresu polityki spójności i znacznego przykręcenia kurka unijnych funduszy, przyjdzie czas wygospodarowywania własnych zasobów na realizację przedsięwzięć rozwojowych. Wówczas procentować będzie doświadczenie zdobyte przy wdrażaniu tego pilotażowego rozwiązania.
Inne mechanizmy trzeba wypracować
W przypadku realizacji polityki rozwoju regionalnego na poziomie subregionalnymm a także lokalnym nie ma jednego, uniwersalnego modelu, zalecanego do stosowania we wszystkich regionach. Stąd wielość przyjętych rozwiązań i różnorodność przypisanych im określeń. Co do zasady rozwiązania te wzorowane są jednak na mechanizmie Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych, choć nie ze wszystkimi konsekwencjami. W kolejnych odcinkach cyklu poznamy mechanizmy subregionalne, stosowane w poszczególnych regionach, przyjrzymy się im i porównamy je.
