23 stycznia br. Prezydent RP podpisał ustawę z dnia 14 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o referendum lokalnym oraz ustawy o samorządzie gminnym, której projekt został wniesiony do Sejmu z inicjatywy Senatu.
Zasadniczym celem nowelizacji ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym jest zmiana art. 2 określającego katalog spraw, które mogą być rozstrzygane w drodze referendum lokalnego oraz art. 54 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, określającym warunki samoopodatkowania się mieszkańców na cele publiczne mieszczące się w zakresie zadań i kompetencji organów gminy.
Uchwalona ustawa stanowi wykonanie obowiązku dostosowania systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 lutego 2003 r. (sygn. akt K 30/02), stwierdzającego zgodność przepisu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym z Konstytucją.
Dotychczasowy przepis art. 2 ust. 1 ustawy w praktyce powodował, że organy jednostek samorządu w niektórych sprawach odmawiały przeprowadzenia referendum lokalnego. Odmowa przeprowadzenia referendum uzasadniana była tym, iż chociaż sprawa dotyczy danej wspólnoty – np. zmiana granic lub likwidacja jednostki samorządu terytorialnego czy przebieg dróg niemających charakteru dróg gminnych – nie należy jednak do kompetencji organów gminy, a zatem nie może być przedmiotem referendum lokalnego. Trybunał Konstytucyjny stwierdził, iż prawo do referendum lokalnego przysługuje „zawsze członkom wspólnoty, ilekroć tylko zachodzi potrzeba wypowiadania się o istotnych sprawach dotyczących tej wspólnoty – niezależnie od tego, czy i w jakim zakresie ustawa to prawo doprecyzowuje".
Mając na uwadze konieczność wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego, kierując się brzmieniem sentencji wyroku i jego uzasadnieniem w nowelizacji przyjęto, iż referendum lokalne powinno być dopuszczalne również w innych, niż dotychczas przewidziane, istotnych sprawach dotyczących społecznych, gospodarczych lub kulturowych więzi łączących daną wspólnotę. W następstwie zmian dokonanych w art. 2 ustawy o referendum lokalnym uchylono art. 7 tej ustawy oraz znowelizowano art. 54 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym.
Zmiana polega na przeniesieniu do tej ustawy przepisu, który stanowi, iż samoopodatkowanie mieszkańców gminy może nastąpić wyłącznie w drodze referendum gminnego.
Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Źródło: KPRP
