139 miast w Polsce zawalczy o 1,424 mld zł z Funduszy Szwajcarskich na swoje projekty. Projekt dotyczy konkretnych średnich miast w Polsce, które mierzą się z wyzwaniami demograficznymi, rozwojowymi i potrzebują wsparcia, aby móc iść do przodu z jak najszybszym rozwojem i korzyścią dla swoich mieszkańców.
Celem programu jest wsparcie miast, które są zagrożone utratą funkcji społeczno-gospodarczych. Są to miasta, w których np. w wyniku transformacji ustrojowej, upadły duże państwowe przedsiębiorstwa, pojawiły się wyzwania związane z odpływem ludności do największych miast, niską dzietnością, czy zanieczyszczeniem powietrza.
Środki z Polsko-Szwajcarskiego Programu Rozwoju Miast to pieniądze m.in. na:
- finansowanie dla mikro-, małych i średnich firm;
- edukację zawodową;
- efektywność energetyczną i energię odnawialną;
- transport publiczny;
- gospodarkę wodno-ściekową, np. rozwój sieci kanalizacji;
- ochronę przyrody, np. tereny zielone w mieście, parki, edukację ekologiczną, zbieranie deszczówki;
- zarządzanie odpadami;
- inwestycje w zdrowie, np. w przychodnie i szpitale;
- rozwój społeczeństwa obywatelskiego, czyli np. dla organizacji pozarządowych, które robią mnóstwo dobrego w naszych miastach.
Chodzi o duże projekty, o wartości pomiędzy 44 a 80 mln zł, które wpisują się w strategie rozwoju miasta. Ważne, aby przygotowane inicjatywy miały charakter kompleksowy – były inwestycjami zarówno infrastrukturalnymi, jak i społecznymi, które zaangażują mieszkańców i organizacje społeczeństwa obywatelskiego.
Miasta mogą liczyć nawet na dofinansowanie w wysokości 100 proc. wydatków. Finalnie, na wysokość wsparcia w każdym przypadku będą miały wpływ przepisy o pomocy publicznej.
Nabór będzie dwuetapowy. Miasta mają prawie 10 miesięcy (do 16 grudnia 2024 r.) na złożenie wstępnych propozycji projektów, a później, po wyborze finalistów, 5 miesięcy na ostateczne przygotowanie swoich przedsięwzięć. Miastom w przygotowaniu i realizacji projektów pomogą eksperci ze Związku Miast Polskich i ze Szwajcarii. Ostatecznie na dofinansowanie może liczyć kilkanaście miast.
Wszystkie informacje i dokumenty dostępne są na stronie www.programszwajcarski.gov.pl.
Polska Akademia Nauk przeprowadziła badania, stworzyła, a następnie zaktualizowała w 2019 r. listę średnich miast, które są zagrożone utratą funkcji społeczno-gospodarczych. Wyniki analiz PAN zostały uwzględnione w Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego do 2030 roku. Uznano, że te miasta wymagają kompleksowego wsparcia. W praktyce oznacza to, że będą otrzymywać finansowanie z różnych źródeł. Jednym z takich źródeł są właśnie Fundusze Szwajcarskie dla Polski, z których zdecydowana większość trafi właśnie na rozwój średnich miast.
Nabór dla miast jest pierwszym w ramach drugiej edycji Funduszy Szwajcarskich dla Polski (formalnie: Szwajcarsko-Polski Program Współpracy). To pieniądze na zmniejszanie różnic społeczno-gospodarczych w UE.
Nasz kraj jest największym beneficjentem drugiej edycji (dla 13 krajów przeznaczono 1,3 mld franków szwajcarskich).
Szwajcaria przyznała Polsce 320,1 mln franków szwajcarskich na Szwajcarsko-Polski Program Współpracy. Do tej puli należy doliczyć również wkład krajowy, co daje w sumie kwotę 375,458 mln franków szwajcarskich.
Podział tych funduszy przedstawia się następująco:
- Polsko-Szwajcarski Program Rozwoju Miast – 327,882 mln franków szwajcarskich (278,7 mln wkładu Szwajcarii i 49,182 mln wkładu Polski);
- Program Badania Naukowe i Innowacje – 41,176 mln franków szwajcarskich (35 mln wkładu Szwajcarii i 6,176 mln wkładu Polski);
- Pomoc Techniczna (w tym Fundusz Przygotowawczy) – 6,4 mln franków szwajcarskich.
Wdrażanie (kwalifikowalność wydatków) drugiej edycji Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy zakończy się w grudniu 2029 r.
Źródło: MFiPR
