Krajowy Plan Odbudowy, czyli unijny system wsparcia państw członkowskich w dobie kryzysu wywołanego pandemią wciąż rodzi wiele pytań. Temat ten został podjęty podczas lutowego posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego.
Strona rządowa przedstawiła informację na temat Krajowego Planu Odbudowy. Są to dodatkowe środki zaproponowane przez Komisję Europejską w maju 2020 roku. Aby je pozyskać, każdy kraj będzie musiał przeprowadzić ratyfikację dochodów własnych. Główne środki będą mogły być realizowane w ramach KPO, część środków przeznaczonych zostanie na fundusz sprawiedliwej transformacji. KPO to pakiet dodatkowego wsparcia do walki z covidem, a także środki na odbudowę odporności gospodarki na takie sytuacje w przyszłości. Dokument ten musi być powiązany z reformami i inwestycjami. Według jego zapisów, 37% środków musi być użytkowane na zieloną transformację, 27% zaś na transformację cyfrową. Istnieje szereg uwarunkowań europejskich, które muszą być uwzględnione w KPO. Polska jest obecnie na etapie finalizacji dokumentu. Podczas konferencji konsultacyjnej odbędzie się prezentacja KPO w zakresie obronności i konkurencyjności gospodarki i transformacji cyfrowej. Później nastąpi prezentacja komponentu zielona energia i mobilność. 4 marca zaprezentowana ma zostać dostępność systemu ochrony zdrowia.
Strona samorządowa poddała w wątpliwość, czy termin (przypadający na piątek), który jest zaproponowany do konsultacji i ogłoszenie dokumentu, nie jest rozbieżny z intencją konsultacji? Plan odbudowy to potężny instrument, który powinno się dobrze wykorzystać. Zadano pytanie, czy brana jest pod uwagę regionalizacja tego instrumentu wsparcia.
Strona rządowa zapewniła, że 26 lutego proces dopiero się rozpocznie. To na tyle ważny i ciekawy temat, że rozmowy o KPO będą odbywały się na różnych płaszczyznach. Co do regionalizacji – KPO jest głównie powiązany z reformami, regionalizacja jest traktowana w nieco innym ujęciu. Cześć interwencji będzie realizowana przez system konkursów. Inwestycje w ramach KPO muszą być zrealizowane do połowy 2026 roku – to stosunkowo mało czasu na efektywne realizowanie środków. Konieczne będzie przeniesienie realizacji KPO na efekty i rozliczanie się tymi efektami z KE. Beneficjentem tego programu jest cała Polska. W ramach systemu realizacji pokazany jest system konkursów, w którym większy nacisk kładziony jest na regionalizację. Inny system w ramach KPO to dofinansowanie instrumentów, które się sprawdziły, a które mają wymiar regionalny. Bezpośredniego podziału na kraj-region nie ma, ale regiony będą uczestniczyły w realizacji programu poprzez konkursy.
Strona samorządowa zwróciła się z pytaniami. Marek Wójcik pytał o to, czy termin 35 dni dotyczy konsultacji społecznych i nie obejmuje procesu legislacji na etapie parlamentarnym. Zapytał też o projekty realizowane od marca 2020 roku – czy jeśli Fundusz Inwestycji Lokalnych zostanie rozliczony w ramach KPO, to czy jego kolejne edycje będą finansowane z części grantowej, a nie pożyczkowej. Samorządy nie musiałyby wówczas wnosić żadnego wkładu własnego. Pytał również o skalę projektów, które są już za nami. Wedle odpowiedzi ministerstwa, 35 dni jest przeznaczonych na konsultacje społeczne. Zakładane są 3 duże konferencje. W ramach KPO parlamenty narodowe ratyfikują dochody własne. W propozycji polskiego KPO jest bardziej wejście w odporność gospodarki, co zakłada nowe inwestycje.
Andrzej Porawski zaznaczył, że strona samorządowa zwróciła się do strony rządowej z prośbą o zwołanie specjalnego spotkania Zespołu Infrastruktury i Polityki Regionalnej tylko w tej sprawie.
Eugeniusz Gołembiewski, burmistrz Kowala pytał o kwestię rozbudowy sieci gazyfikacji w walce ze smogiem i czy będą przeznaczone na to środki. Inwestycje te znalazły się teraz w dużym impasie. Jak się dowiedzieliśmy, KPO nie zakłada odbudowy infrastruktury gazowej.
Strona samorządowa pytała również o instrumenty zwrotne w ramach KPO. Czy w ramach doświadczonych instytucji widzą współpracę kogoś oprócz BGK? Jak zaznaczyło ministerstwo, jest tylko kilka miesięcy na zbudowanie systemu który będzie w stanie dobrze wydatkować środki, dlatego skorzystają z instytucji, które teraz dobrze funkcjonują. Instytucje regionalne to partnerzy BGK. KPO będzie opierało się na sprawdzonych instytucjach. Większe dofinansowania muszą zostać przeznaczone w te sfery gospodarki, które najbardziej ucierpiały w wyniku covidu i które obnażyły swoje niedostatki.
