23 października minister zdrowia podpisała nowelizację rozporządzenia w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej. Nowe przepisy kładą nacisk na podmiotowe traktowanie kobiet rodzących, partnerską współpracę z personelem medycznym oraz pełne respektowanie praw pacjenta. Celem zmian jest zapewnienie jednolitego standardu postępowania wobec kobiet w ciąży, rodzących i po porodzie, a także ich dzieci – niezależnie od miejsca zamieszkania.
Jednym z najważniejszych elementów nowelizacji jest poprawa dostępności znieczuleń zewnątrzoponowych, co ma znacząco ułatwić łagodzenie bólu porodowego. Każdy szpital będzie musiał zapewnić rodzącej możliwość skorzystania z co najmniej jednej metody farmakologicznego łagodzenia bólu oraz opublikować na swojej stronie internetowej pełną listę dostępnych rozwiązań. Wprowadzono również szczegółowe przepisy dotyczące podawania opioidów i zasad równoległego wykonywania kilku znieczuleń. Nowe regulacje zwiększają też udział położnych anestezjologicznych w opiece nad kobietami w czasie porodu, co ma usprawnić organizację pracy i podnieść bezpieczeństwo pacjentek.
Kolejną istotną zmianą jest zagwarantowanie co najmniej dwugodzinnego, nieprzerwanego kontaktu „skóra do skóry” matki z noworodkiem tuż po porodzie – niezależnie od tego, czy odbył się on siłami natury, czy poprzez cesarskie cięcie. W tym czasie nie powinny być wykonywane żadne procedury, takie jak ważenie czy mierzenie dziecka. Wprowadzono również przepis umożliwiający spożycie przez rodzącą lekkostrawnych, płynnych posiłków podczas porodu, bez konieczności uzyskania dodatkowej zgody personelu medycznego.
Nowe regulacje kładą duży nacisk na wsparcie kobiet w zakresie karmienia piersią i opieki laktacyjnej. Kobiety mają otrzymywać rzetelne informacje o żywieniu noworodka już w trakcie ciąży, a po porodzie – korzystać ze wsparcia specjalistów na oddziale położniczym. Opieka ta będzie kontynuowana również po wyjściu do domu. W przypadku kobiet, które doświadczyły poronienia, utraty dziecka lub urodzenia dziecka niezdolnego do życia, położne będą udzielać informacji o metodach bezpiecznego hamowania laktacji. Doprecyzowano również harmonogram badań wykonywanych w trakcie ciąży, by poprawić profilaktykę i bezpieczeństwo przyszłych matek.
Ważnym elementem nowelizacji jest wzmocnienie roli położnej. Każda kobieta w połogu – również ta, której dziecko jest hospitalizowane lub zmarło po porodzie – ma mieć zapewnioną profesjonalną opiekę położnej w miejscu zamieszkania. Zwiększono także liczbę i zakres wizyt patronażowych dla wcześniaków i dzieci wymagających dłuższego leczenia po urodzeniu. To rozwiązanie ma poprawić ciągłość opieki i ograniczyć ryzyko powikłań.
Szczególną uwagę poświęcono kobietom w tzw. sytuacjach szczególnych – po poronieniu, urodzeniu martwego lub ciężko chorego dziecka. Nowe przepisy gwarantują im opiekę, która pozwoli zminimalizować traumę. Kobiety te nie będą przebywać w salach z matkami, które urodziły zdrowe dzieci, lecz zostaną umieszczone w jednoosobowych pomieszczeniach, o ile same nie wyrażą innej woli. W przypadku braku wolnych sal jednoosobowych, decyzja o miejscu pobytu będzie podejmowana z poszanowaniem komfortu i prywatności pacjentki. Szpital będzie też miał obowiązek – na życzenie kobiety – przekazać zabezpieczony materiał z poronienia do badań genetycznych.
Kobiety w trudnych sytuacjach życiowych otrzymają szerszy dostęp do opieki położnych, dostosowany do ich stanu zdrowia i potrzeb psychicznych. W praktyce oznacza to możliwość zwiększenia liczby wizyt domowych i zapewnienia lepszej koordynacji między placówkami ochrony zdrowia. Celem jest nie tylko fizyczna, ale i emocjonalna opieka nad kobietą w jednym z najtrudniejszych momentów jej życia.
Zmiany w rozporządzeniu są efektem prac interdyscyplinarnego zespołu ekspertów powołanego przez minister zdrowia 6 maja 2024 roku. W skład zespołu weszli specjaliści z zakresu ginekologii, neonatologii, położnictwa, psychologii oraz przedstawiciele organizacji pacjenckich. Ich wspólnym celem było opracowanie rozwiązań, które poprawią bezpieczeństwo zdrowotne kobiet i dzieci oraz zapewnią im godne warunki opieki w każdym etapie ciąży i połogu.
Nowe przepisy wejdą w życie po upływie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia, co ma dać szpitalom czas na dostosowanie infrastruktury i procedur. Reforma standardów okołoporodowych to krok w stronę nowoczesnej, empatycznej opieki medycznej, w której kobieta i jej dziecko stanowią rzeczywiste centrum uwagi systemu ochrony zdrowia.
Źródło: MZ
