Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe, czyli zjawisko, gdy bakterie, wirusy, grzyby lub pasożyty przestają reagować na leki, stała się jednym z najpoważniejszych zagrożeń dla zdrowia publicznego na świecie. Problematyka ta dotyka wszystkie regiony globu, a jej skutki odczuwają nie tylko pacjenci, ale również całe systemy ochrony zdrowia i gospodarki.

Według szacunków, w 2019 roku lekooporność była bezpośrednią przyczyną 1,27 miliona zgonów na świecie i przyczyniła się do śmierci niemal 5 milionów osób. Jeśli sytuacja nie ulegnie zmianie, za sześć lat liczby te mogą się podwoić. To alarmujące dane, które pokazują skalę problemu.

Kryzys antybiotykowy

Zjawisko lekooporności szczególnie dotyczy antybiotyków, które są podstawą leczenia infekcji bakteryjnych. Współczesny świat boryka się jednak z kryzysem w dostępności nowych antybiotyków. Zbyt niski poziom badań i rozwoju w tej dziedzinie nie nadąża za rosnącą opornością patogenów. W połączeniu z nierównościami społecznymi i ekonomicznymi, to właśnie kraje o niskich i średnich dochodach ponoszą największe konsekwencje tego problemu.

Równolegle z Europejskim Dniem Wiedzy o Antybiotykach, który obchodzony jest 18 listopada, co roku organizowany jest Światowy Tydzień Wiedzy o Oporności na Środki Przeciwdrobnoustrojowe. Tegoroczna kampania odbywa się pod hasłem „Edukuj. Wspieraj. Działaj teraz” i ma na celu podniesienie świadomości na temat zjawiska oporności oraz promowanie odpowiedzialnego stosowania leków.

Konsekwencje społeczne i zdrowotne

Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe niesie za sobą wiele negatywnych skutków:

• Zakażenia stają się trudne lub niemożliwe do wyleczenia, co prowadzi do poważnych powikłań i zwiększonej śmiertelności.
• Systemy opieki zdrowotnej są przeciążone przez długotrwałe leczenie pacjentów z trudnymi infekcjami.
• Dłuższe pobyty w szpitalach, wyższe koszty opieki zdrowotnej oraz spadek produktywności z powodu chorób odbijają się na społeczeństwach i gospodarkach.

Jak zapobiegać lekooporności?

Jednym z kluczowych elementów walki z lekoopornością jest odpowiedzialne stosowanie leków przeciwdrobnoustrojowych. Eksperci podkreślają, że antybiotyki powinny być przepisywane wyłącznie w przypadku potwierdzonych infekcji bakteryjnych, a pacjenci muszą ściśle przestrzegać zaleceń lekarzy dotyczących dawkowania i długości leczenia. Ważna jest także profilaktyka, w tym dbanie o higienę, szczepienia ochronne i unikanie samodzielnego stosowania antybiotyków.

Nie mniej istotne jest ograniczenie niewłaściwego stosowania leków przeciwdrobnoustrojowych w rolnictwie i hodowli zwierząt. Nadmierne użycie antybiotyków w tych sektorach dodatkowo zwiększa ryzyko pojawienia się opornych patogenów.

Edukacja kluczem do zmian

Podnoszenie świadomości społecznej na temat oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe to niezbędny krok w walce z tym zjawiskiem. Edukacja powinna być skierowana do wszystkich grup społecznych – od dzieci w szkołach po osoby starsze. Ważne jest, aby każdy rozumiał, jak właściwe postępowanie może wpłynąć na zachowanie skuteczności antybiotyków.

Hasło tegorocznej kampanii Europejskiego Dnia Wiedzy o Antybiotykach – „Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe jest niewidzialna, ja nie jestem” – przypomina, że problem lekooporności dotyczy wszystkich. Nawet osoby zdrowe mogą zachorować na infekcje wywołane przez oporne bakterie.

Wspólna odpowiedzialność

Eksperci są zgodni, że skuteczna walka z lekoopornością wymaga globalnej współpracy, zarówno na poziomie badań i rozwoju, jak i edukacji oraz polityki zdrowotnej. Każdy może przyczynić się do rozwiązania tego problemu, dbając o odpowiedzialne stosowanie leków i promując świadome podejście do profilaktyki zdrowotnej.

Tylko wspólne działania pozwolą ograniczyć rozwój tego globalnego kryzysu zdrowotnego i ochronić przyszłe pokolenia przed jego konsekwencjami.

Źródło: GIS