W sprawie obowiązku zabezpieczenia w budżecie powiatu środków na pokrycie ujemnego wyniku finansowego SP ZOZ, dla którego powiat jest podmiotem tworzącym, wypowiedziała się ostatnio RIO w Zielonej Górze.
Istotny wyrok Trybunału Konstytucyjnego
TK wyrokiem z dnia 20 listopada 2019 r., sygn. akt K 4/17, uznał art. 59 ust. 2 w zw. z art. 55 ust. 1 pkt 6 i art. 61 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2018 r. poz. 2190 i 2219 oraz z 2019 r. poz. 492, 730 i 959) oraz w zw. z art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy o działalności leczniczej oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 960) w zakresie, w jakim zobowiązuje jednostkę samorządu terytorialnego, będącą podmiotem tworzącym samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej, do pokrycia straty netto stanowiącej ekonomiczny skutek wprowadzania przepisów powszechnie obowiązujących, które wywołują obligatoryjne skutki finansowe dla działania samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej za niezgodny z art. 167 ust. 4 w zw. z art. 166 ust. 2, art. 68 ust. 2 i art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
We wskazanym orzeczeniu Trybunał orzekł o utracie mocy obowiązującej art. 59 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej w zakresie wskazanym w wyroku po upływie 18 miesięcy od dnia jego ogłoszenia, co nastąpiło w dniu 29 maja 2021 r.
To SP ZOZ pokrywa stratę
Artykuł 59 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej (uodl) w brzmieniu sprzed wyroku TK zobowiązywał podmiot tworzący do pokrycia straty netto Zakładu w określonym terminie.
Przepis art. 59 ust. 2 uol w aktualnym brzmieniu (tj. Dz. U. z 2023 r. poz. 991 ze zm.) stanowi, że podmiot tworzący może pokryć stratę netto za rok obrotowy samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej, w kwocie, jaka nie może zostać pokryta zgodnie z ust. 1, jednak nie wyższej niż suma straty netto i kosztów amortyzacji.
Z kolei z art. 59 ust. 1 uodl wynika, że SP ZOZ pokrywa we własnym zakresie stratę netto w sposób określony w art. 57 ust. 2 pkt 1.
Zatem powołane przepisy (art. 59 ust. 1 i ust. 2 uodl) stanowią podstawę prawną dla JST będącej organem tworzącym SP ZOZ do pokrycia straty netto tego podmiotu poprzez przekazanie środków finansowych na ten cel z budżetu tej JST. Należy przy tym zauważyć, że to na SP ZOZ w pierwszej kolejności spoczywa ciężar pokrycia strat związanych z jego działalnością (zob. art. 59 ust. 1 uodl).
Posiłkowy charakter pokrycia straty
Do obligatoryjnych zadań powiatu o charakterze ponadgminnym należą zadania w zakresie promocji i ochrony zdrowia (art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy o samorządzie powiatowym). Zadania te powiaty realizują m.in. poprzez tworzenie i działalność podmiotów prowadzących działalność leczniczą.
Zatem, zdaniem RIO, każda decyzja o pokryciu przez powiat straty netto SP ZOZ należy do wyłącznej kompetencji tego powiatu jako podmiotu tworzącego Zakład. To na powiecie będzie ciążyła odpowiedzialność za skutki podjętej decyzji, mając na uwadze nie tylko finansowy wymiar podjętej decyzji, ale także wpływ na sposób wykonywania przez powiat obowiązków nałożonych przez przepisy obowiązującego prawa, w szczególności przez ustawę o samorządzie powiatowym.
Podsumowując, według Izby pokrycie straty netto SP ZOZ przez podmiot tworzący – powinno mieć charakter wtórny i posiłkowy.
Opracowano na podstawie wyjaśnienia Regionalnej Izby Obrachunkowej w Zielonej Górze z 13.12.2023 r., znak: RIO.II.K.061.24.2023
Źródło: bip-api.zielonagora.rio.gov.pl
