Do pierwszego czytania w sejmowej Komisji Zdrowia trafił poselski projekt ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów. Ustawa ma na celu formalne uregulowanie zawodu psychologa tj. uzyskiwania prawa wykonywania zawodu psychologa oraz wykonywania zawodu psychologa, a także ustalenie zasad organizacji i funkcjonowania samorządu zawodowego psychologów.
Zgodnie z projektem ustawy proponuje się nadanie tytułowi zawodowemu „psycholog” ochrony prawnej. Ustawa zastrzega, że zawód psychologa będzie mogła wykonywać jedynie osoba, która spełni wymagania określone w proponowanej ustawie. Oznacza to, że po wejściu w życie ustawy prawo do wykonywania zawodu psychologa będą miały jedynie osoby, które spełnią określone warunki.
Ustawa określa zakres wykonywania zawodu psychologa, który wygląda następująco: diagnoza psychologiczna, opiniowanie psychologiczne, orzekanie psychologiczne, udzielanie pomocy psychologicznej, prowadzenie przez psychologa psychoterapii i psychoterapii uzależnień, prowadzenie prac naukowo-badawczych i prac rozwojowych w dziedzinie psychologii, działalność dydaktyczna w zakresie psychologii oraz kierowanie pracą zawodową innych osób wykonujących zawód psychologa.
Psycholog, zgodnie z projektem ustawy będzie wykonywał zawód samodzielnie, zgodnie z aktualnym stanem wiedzy psychologicznej i należytą starannością wynikającą z zasad etyki psychologa oraz z poszanowaniem intymności i prywatności bezpośredniego odbiorcy usług psychologicznych. Psycholog będzie zobowiązany do zachowania tajemnicy zawodowej.
Ustawa zobowiązuje psychologów do prowadzenia indywidualnej dokumentacji psychologicznej. Psycholog będzie prowadził dokumentację bezpośredniego odbiorcy usług psychologicznych oraz przechowywał ją przez okres 5 lat od zakończenia działań. Po upływie tego okresu psycholog powinien zniszczyć indywidualną dokumentację psychologiczną.
Projekt ustawy nakłada na psychologa obowiązek doskonalenia zawodowego. Prawo do wykonywania zawodu będzie przysługiwało z chwilą wpisania na regionalną listę psychologów. Regionalna lista psychologów jest jawna w zakresie imienia, nazwiska oraz numeru prawa do wykonywania zawodu.
Zgodnie z projektem ustawy na regionalną listę psychologów może być wpisana osoba, która: uzyskała w Rzeczypospolitej Polskiej dyplom magistra na kierunku psychologia po ukończeniu studiów pierwszego i drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich, lub uzyskała za granicą wykształcenie uznane za równorzędne w Rzeczypospolitej Polskiej oraz posiada pełną zdolność do czynności prawnych. Wpis na listę następuje na wniosek.
Projekt przewiduje zastąpienie stażu zawodowego jako przygotowania psychologa stażysty do należytego wykonywania zawodu psychologa na formę współpracy z opiekunem. Po uzyskaniu od prezydium regionalnej rady psychologów czasowego prawa do wykonywania zawodu na 24 miesiące psycholog ten ma współpracować z opiekunem w sprawach dotyczących rozwoju zawodowego.
Opiekunem ma być psycholog wykonujący zawód przez co najmniej 5 lat w specjalności tożsamej ze specjalnością psychologa z czasowym prawem do wykonywania zawodu, wpisany na listę opiekunów prowadzoną przez właściwą regionalną radę psychologów. Opiekun ma ustalać wspólnie z psychologiem z czasowym prawem do wykonywania zawodu indywidualny plan rozwoju zawodowego na podstawie ramowych zasad rozwoju zawodowego przyjętych przez Krajową Radę Psychologów.
Psychologowie zorganizują się w ramach samorządu psychologów. Do zadań samorządu psychologów należy w szczególności: sprawowanie pieczy nad należytym wykonywaniem zawodu psychologa, reprezentowanie i ochrona interesów zawodowych psychologów, działalność edukacyjna oraz zarządzanie majątkiem własnym.
Do organów samorządu mają należeć m.in. Krajowy Zjazd Psychologów, Krajowa Rada Psychologów, Krajowa Komisja Rewizyjna, Krajowa Komisja Odpowiedzialności Zawodowej i Krajowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej.
Kadencja organów samorządu ma trwać 4 lata. Zadania poszczególnych organów definiuje szczegółowo ustawa. W projekcie zapisano też, że grzywnie podlega ten, kto bezprawnie posługuje się tytułem zawodowym psycholog oraz podejmuje działania psychologiczne bez prawa wykonywania zawodu psychologa.
Psychologowie będą podlegali odpowiedzialności dyscyplinarnej za: czyny niezgodne z prawem powszechnie obowiązującym i pozostające w związku z wykonywaniem zawodu, czyny naruszające zasady etyki zawodowej i standardy wykonywania zawodu i niepłacenie składek członkowskich.
Karami dyscyplinarnymi są: upomnienie, nagana, kara pieniężna, skreślenie z listy opiekunów, zawieszenie prawa do wykonywania zawodu na czas od trzech miesięcy do trzech lat i pozbawienie prawa do wykonywania zawodu.
Projekt ten należy ocenić co do zasady pozytywnie. Z uwagi na rosnące zapotrzebowanie na usługi świadczone przez psychologów, należy dostrzec potrzebę formalnego uregulowania zawodu psychologa, tak aby świadczenia te były wykonywane na możliwe jak najwyższym merytorycznym poziomie. Obecnie odbiorca usług psychologicznych nie ma gwarancji, że trafi pod wykwalifikowaną, rzetelną opiekę.
Z projektem można zapoznać się tutaj.
