Niepubliczny zakład opieki zdrowotnej, stanowiący przedsiębiorstwo spółki kapitałowej nie może zostać uznany za samodzielną jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, o której stanowi art. 1 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych – tak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 1 grudnia 2015 r., II FSK 2344/13.
Spór powołanej sprawie sprowadzał się do właściwej wykładni prawa materialnego w zakresie możliwości skorzystania przez przedsiębiorstwo podmiotu leczniczego będącego spółką kapitałową, a stanowiące niepubliczny zakład opieki zdrowotnej, ze zwolnienia przedmiotowego z art. 17 ust. 1 pkt 4 u.p.d.o.p. Jego istota zaś dotyczy tego, czy tego rodzaju NZOZ ma samodzielną podmiotowość prawnopodatkową wynikającą z art. 1 ust. 2 u.p.d.o.p. jako jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej.
Dla określenia prawidłowego statusu NZOZ wchodzącego w skład podmiotu leczniczego będącego przedsiębiorcą i jednocześnie spółką kapitałową niezbędne jest sięgnięcie w pierwszej kolejności do przepisów ustawy o działalności leczniczej. Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o działalności leczniczej podmiotami leczniczymi są przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów u.s.d.g. we wszelkich formach przewidzianych dla wykonywania działalności gospodarczej, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej. Zgodnie z kolei z art. 4 ust. 1 u.s.d.g. przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebędąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wykonująca we własnym imieniu działalność gospodarczą. Należy zatem rozstrzygnąć, czy NZOZ będący przedsiębiorstwem spółki kapitałowej został wyposażony przez ustawę o działalności leczniczej w przymiot jednostki organizacyjnej niebędącej osobą prawną, której ta ustawa przyznaje zdolność prawną.
Wymaga podkreślenia, że w stanie prawnym, w którym złożono wniosek o interpretację indywidualną i w którym jej udzielono obowiązywała definicja legalna z art. 2 pkt 8) ustawy o działalności leczniczej, zgodnie z którą użyte w niej określenie przedsiębiorstwo, oznacza zespół składników majątkowych, za pomocą którego podmiot leczniczy wykonuje określony rodzaj działalności leczniczej. Brak jest zatem w tym przepisie odwołania do definicji przedsiębiorstwa z art. 55¹ K.c. z uwagi na nowelizację ustawy o działalności leczniczej, która została dokonana z dniem 30 czerwca 2012 r.
W literaturze wskazuje się, że składniki majątkowe przedsiębiorstwa wymienione w art. 2 pkt 8) ustawy o działalności leczniczej mają być wyodrębnione tylko wewnątrz podmiotu leczniczego w odniesieniu do rodzaju działalności wskazanej w art. 3 tej ustawy. Z kolei wyodrębnienie to dotyczy w zasadzie jego wewnętrznych rozrachunków w ramach całego podmiotu leczniczego i jest istotne jedynie w odniesieniu do realizacji umów z NFZ, a dysponentem podstawowym tych składników majątkowych, mimo przyporządkowania ich dla poszczególnych rodzajów działalności, jest podmiot leczniczy jako główny ich użytkownik.
Podkreślenia wymaga także, że dopiero spełnienie warunków taksatywnie wymienionych w art. 17 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej czyni podmiot leczniczy, o którym stanowi art. 4 ust. 1 pkt 1 ustawy o działalności leczniczej zdolnym do prowadzenia działalności leczniczej przez przedsiębiorstwo, które ma mu do tego służyć.
Dodatkowo należy wskazać, że zgodnie z art. 2 ust. 3 ustawy o działalności leczniczej przedsiębiorstwo podmiotu leczniczego jest jednostką lokalną w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej, dla której nie sporządza się odrębnego bilansu, chyba że podmiot leczniczy postanowi inaczej w regulaminie organizacyjnym. Sama zatem podkreślana przez Spółkę okoliczność sporządzania samodzielnie bilansu przez NZOZ nie może stanowić o uznaniu go za jednostkę organizacyjną niemającą osobowości prawnej, w rozumieniu art. 1 ust. 2 u.p.d.o.p., gdyż z woli ustawodawcy jest ona jedynie jednostką podmiotu leczniczego, który to jest podatnikiem podatku dochodowego jako spółka kapitałowa wyposażona w osobowość prawną.
Reasumując Sąd stwierdził, że niepubliczny zakład opieki zdrowotnej, stanowiący przedsiębiorstwo spółki kapitałowej nie może zostać uznany za samodzielną jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, o której stanowi art. 1 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Tym samym określone w art. 2 pkt 8) ustawy o działalności leczniczej przedsiębiorstwo podmiotu leczniczego nie może skorzystać ze zwolnienia przedmiotowego przewidzianego w art. 17 ust. 1 pkt 4) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, gdyż podatnikiem podatku dochodowego jest w takim przypadku jest spółka, o której stanowi art. 17 ust. 1c pkt 1) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Źródło: CBOSA
