Agencja Oceny Technologii Medyczny i Taryfikacji ma 2 miesiące, licząc od dnia otrzymania, na wydanie opinii do projektu programu polityki zdrowotnej. Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (dalej u.ś.o.z.) nie określa skutków nie dopełnienia przez jednostkę samorządu terytorialnego obowiązku przedłożenia projektu do zaopiniowania. Nie oznacza to jednak, że za naruszeniem procedury wynikającej z ustawy nie idzie żadna sankcja.
W Rozstrzygnięciu Nadzorczym Wojewody Świętokrzyskiego z 16 marca 2012 r. znak PNK.I.4130.30.2012 wskazano, że brak wymaganej prawem opinii właściwego organu kwalifikowane musi być jako istotne naruszenie prawa w rozumieniu art. 91 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym i stanowi podstawę do stwierdzenia nieważności uchwały. Jak wskazano w tym samym rozstrzygnięciu na ocenę legalności uchwały nie ma wpływu przekazanie już przyjętego programu właściwemu organowi celem zaopiniowania. Organ nadzoru wskazał, że literalne brzmienie art. 48 ust. 2a u.ś.o.z. nie przedstawia wątpliwości co do tego, iż uzyskanie przedmiotowej opinii musi nastąpić przed podjęciem uchwały w sprawie przyjęcia programu a nie dopiero następczo, po jej podjęciu.
Podjęcie uchwały w sprawie przyjęcia programu zdrowotnego (obecnie program polityki zdrowotnej) przed upływem ustawowego terminu na wydanie opinii do projektu programu przez Agencje Oceny Technologii Medycznych (obecnie AOTMiT) stanowi naruszenie prawa w stopniu istotnym. Tak wynika z Rozstrzygnięcia Nadzorczego Wojewody Świętokrzyskiego z 29 września 2014 r. Znak: PNK.I.4130.50.2014.
Termin 2 miesięczny jest terminem szczególnym względem terminów wynikających z ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym czy ustawy o samorządzie województwa. Przypomnijmy, że zgodnie z powołanym ustawami, jeżeli prawo uzależnia ważność rozstrzygnięcia organu jednostki samorządu terytorialnego od jego zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopiniowania przez inny organ, zajęcie stanowiska przez ten organ powinno nastąpić nie później niż w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego rozstrzygnięcia lub jego projektu. Jeżeli organ nie zajmie stanowiska w sprawie, rozstrzygnięcie uważa się za przyjęte w brzmieniu przedłożonym przez jednostkę samorzadu terytorialnego, z upływem tego terminu (art. 89 ustawy o samorządzie gminnym., art. .77b ustawy o samorządzie powiatowym., art. 80a ustawy o samorządzie województwa).
U.ś.o.z., w przeciwieństwie do ustaw ustrojowych nie określa skutków nie dotrzymania terminu na wydanie opinii przez Agencję. W Rozstrzygnięcie Nadzorczym Wojewody Świętokrzyskiego z 29 września 2014 r. Znak: PNK.I.4130.50.2014. wskazano, że podjęcie uchwały w sprawie przyjęcia programu zdrowotnego (przyp. Aut. obecnie program polityki zdrowotnej) przed upływem ustawowego terminu na wydanie opinii do projektu programu przez Agencje Oceny Technologii Medycznych (przyp. Aut. obecnie AOTMiT) stanowi naruszenie prawa w stopniu istotnym. Organ nadzory nie odniósł się jednak bezpośrednio do tego jak wyglądałaby sytuacja gdyby uchwała została podjęta bez opinii Agencji ale po upływie terminu do jej wydania.
Gdyby przez analogię zastosować zasady wynikające z powołanych wyżej przepisów samorządowych ustaw ustrojowych należałoby przyjąć, że nie wydanie przez Agencje opinii w terminie skutkuje domniemaniem stanowiska pozytywnego. W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 11 stycznia 2012 r. I OSK 1970/11 wskazano, że "ustawodawca współdziałaniu organów gminy z właściwymi organami przy podejmowaniu rozstrzygnięć nadaje charakter prawny merytorycznych środków nadzoru o charakterze prewencyjnym. Przyjmując taki charakter prawny tych środków, wprowadza równocześnie dla konstytucyjnej ochrony samodzielności jednostek samorządu terytorialnego, określenie terminu do podjęcia tego środka nadzoru przez właściwy organ współdziałający (…) Przyjęte rozwiązania prawne nie dają podstaw do kwalifikowania terminu ustawowego wprowadzonego w art. 89 ust. 1 powołanej ustawy o samorządzie gminnym jako terminu instrukcyjnego. Taka wykładnia jest sprzeczna z art. 89 ust. 2 tej ustawy, który przyjmuje wprost, że upływ ustawowego terminu powoduje wygaśnięcie kompetencji organu współdziałającego do zajęcia stanowiska odmiennego od przedstawionego przez gminę. Zajęcie zatem stanowiska po upływie ustawowego terminu nie można interpretować jako obalenie domniemania stanowiska pozytywnego, przepisy prawa nie wiążą z nim bowiem skutków prawnych.” (źródło: CBOSA)
Warto jednak pamiętać, że procedura opiniowania projektu programu przez Agencję umożliwia przede wszystkim weryfikację planowanych przez samorząd zamierzeń. W uzasadnieniu opinii również pozytywnych Agencja wskazuje na potrzebę dokonania uzupełnień czy korekt programu w kierunku, który umożliwi np. bardziej efektywne wydatkowanie środków publicznych.
