W obowiązującym stanie prawnym nie może budzić wątpliwości, że organem dokonującym przekształcenia samorządowego SP ZOZ-u jest organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego (wójt, burmistrz, prezydent miasta, zarząd powiatu albo zarząd województwa).
Organ stanowiący województwa (sejmik) nie może więc przypisać sobie takich kompetencji, i to pomimo istnienia ogólnego uregulowania w przepisie art. 18 pkt 19 lit. f ustawy o samorządzie województwa. Zasady przekształcania SP ZOZ w spółkę kapitałową, ściśle określone w przepisach art. 70 - 82 ustawy o działalności leczniczej, nie przewidują uprawnienia do podjęcia przez organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego (radę gminy, powiatu, albo sejmik) uchwały w przedmiocie przekształcenia samorządowego SP ZOZ. Uprawnień takich nie można domniemywać, gdyż prowadziłoby to do naruszenia zasady praworządności.
Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa jest ogólną ustawą ustrojową. Przepis art. 18 pkt 19 lit. f tej ustawy stanowi, że do wyłącznej właściwości sejmiku województwa należy podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych województwa dotyczących tworzenia, przekształcania i likwidowania wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek.
Wojewódzkimi samorządowymi jednostkami organizacyjnymi są jednostki tworzone przez województwo dla realizacji jego zadań. Są to zarówno wojewódzkie osoby prawne (art. 47 ust. 2 ustawy), jak i jednostki nie mające osobowości prawnej (jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe). Zasady funkcjonowania tych jednostek określają przepisy szczególne (np. ustawa o pomocy społecznej, ustawa o działalności leczniczej, ustawa o systemie oświaty). Do wyłącznej właściwości sejmiku województwa należy:
- tworzenie (powoływanie) tych wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych,
- ich reorganizacja (przekształcanie) i likwidacja oraz
- wyposażanie ich w majątek (art. 18 pkt 19 lit. f).
W doktrynie podkreśla się, że przy realizowaniu tych działań trzeba mieć na względzie przepisy prawa materialnego normujące dziedziny, w których jednostki te mają prowadzić albo prowadzą działalność, na przykład przepisy o finansach publicznych i o gospodarce komunalnej (jednostki i zakłady budżetowe), przepisy o pomocy społecznej (jednostki organizacyjne pomocy społecznej), prawo oświatowe (placówki oświatowo-wychowawcze) itp. (por. Komentarz do art. 18 ustawy o samorządzie województwa, Bogdan Dolnicki (red.), Renata Cybulska, Jadwiga Glumińska-Pawlic, Joanna Jagoda, WKP, 2012).
Jeżeli więc konkretny przepis ustawy szczególnej, jaką jest w tym przypadku ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, ustala właściwość określonego organu samorządu województwa w sprawie dotyczącej przekształcenia SP ZOZ w spółkę kapitałową, to taki przepis ma zastosowanie przed przepisami ogólnej ustawy ustrojowej.
Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej określa między innymi zasady funkcjonowania podmiotów leczniczych wymienionych w art. 4 tej ustawy, w tym samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Stosownie do art. 69 ustawy przekształcenie samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej w spółkę kapitałową odbywa się na zasadach określonych w art. 70 - 82. Ustawa o działalności leczniczej reguluje więc w sposób szczególny tryb przekształcania SP ZOZ w spółkę kapitałową, wyłączając tym samym - w zakresie uregulowanym w niej w sposób odmienny - stosowanie przepisów innych ustaw, w tym ogólnej ustawy ustrojowej jaką jest ustawa o samorządzie województwa.
Przepis art. 75 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej stanowi natomiast, że organem dokonującym przekształcenia samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej w spółkę kapitałową, zwanym dalej „organem dokonującym przekształcenia” jest organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego w przypadku samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, dla których podmiotem tworzącym jest jednostka samorządu terytorialnego. Przepis ten wskazuje więc w sposób jednoznaczny i odbiegający od ogólnych unormowań ustaw samorządowych (art. 18 ust. 2 pkt 9 lit. f, h u.s.g., art. 12 pkt 8 lit. g, i u.s.p., art. 18 pkt 19 lit. f u.s.w.) organ właściwy do przekształcenia SP ZOZ-u w spółkę.
Źródło: Wyrok NSA z dnia 7 lipca 2014 r., II OSK 1373/2014.
