Gmina ma obowiązek ("wnosi") uiszczenia opłat zastępczych, ale jedynie wówczas, gdy osoba, za którą gmina wnosi opłatę, ma prawnie określony obowiązek opłaty o oznaczonej wysokości. Nie można gminy obciążać obowiązkiem opłat zastępczych w sytuacji, gdy opłata osób zobowiązanych nie jest określona decyzją administracyjną.

Niedopuszczalna jest również konstrukcja, iż gmina ponosi koszty pobytu osoby w domu pomocy społecznej, a dopiero później, w decyzji nakazującej zwrot zastępczo poniesionych wydatków ustalany jest obowiązek opłaty osoby, za którą uiszczono opłaty. Aby mówić o opłacie zastępczej musi być uprzednio ustalona opłata podstawowa (pierwotna). Wydanie decyzji na podstawie art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, określającej osoby zobowiązane do przenoszenia opłaty i ustalającej wysokość opłaty przypadającej dla poszczególnych osób jest warunkiem, zgodnego z prawem, zastosowania mechanizmu wnoszenia opłat zastępczych przez gminę. 

Wyrok WSA w Białymstoku z dnia 22 grudnia 2011 r. sygn. II SA/Bk 636/11

Uwaga! Orzeczenie nieprawomocne

Źródło: Orzecznictwo NSA