Podczas 55. sesji Rady Praw Człowieka ONZ, która odbyła się 3 kwietnia 2025 roku, przyjęto przełomową rezolucję wzywającą do opracowania Konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób starszych. To historyczny moment, który zapoczątkowuje proces tworzenia pierwszego na świecie kompleksowego dokumentu prawnego mającego na celu systemowe uregulowanie i wzmocnienie ochrony praw seniorów. Polska znalazła się w gronie państw, które aktywnie współtworzyły ten inicjatywny krok.
Choć prawa człowieka przysługują wszystkim bez względu na wiek, coraz wyraźniej zauważa się, że osoby starsze często doświadczają specyficznych form wykluczenia, dyskryminacji czy zaniedbania. Obecne instrumenty prawne, choć szerokie, nie uwzględniają wystarczająco wyzwań, z jakimi mierzy się starzejące się społeczeństwo. Nowa konwencja ma stanowić odpowiedź na te potrzeby, uzupełniając istniejące luki w międzynarodowym systemie ochrony praw człowieka.
Inicjatywa ta jest zgodna z wcześniejszymi rekomendacjami Zgromadzenia Ogólnego ONZ oraz Grupy Roboczej ds. Starzenia się, która od lat apeluje o przyjęcie wiążącego instrumentu prawnego w tej dziedzinie.
Ważną rolę w doprowadzeniu do przyjęcia rezolucji odegrała Polska, która współtworzyła dokument jako jeden z jego współinicjatorów. Kraj ten od lat angażuje się w działania mające na celu poprawę sytuacji osób starszych – zarówno w wymiarze krajowym, jak i międzynarodowym.
Władze zapowiadają kontynuację zaangażowania w dalszych etapach prac, które prowadzone będą z poszanowaniem głosu samych zainteresowanych – osób starszych, organizacji pozarządowych oraz instytucji zajmujących się ochroną praw człowieka.
Zgodnie z przyjętą rezolucją, już na początku 2026 roku powołana zostanie międzyrządowa grupa robocza, która rozpocznie prace nad przygotowaniem projektu tekstu konwencji. Grupa działać będzie w formule otwartej, co oznacza szeroki udział państw członkowskich, organizacji międzynarodowych, krajowych instytucji ochrony praw człowieka, organizacji społecznych oraz samych seniorów.
Cały proces będzie nadzorowany przez Radę Praw Człowieka ONZ, a wypracowane rozwiązania zostaną przekazane do dalszych prac w ramach struktur Narodów Zjednoczonych. Celem jest stworzenie dokumentu, który nie tylko zagwarantuje odpowiednie standardy ochrony, ale także będzie praktycznym narzędziem wdrażanym na poziomie państw członkowskich.
Starzejące się społeczeństwa są dziś rzeczywistością niemal wszystkich regionów świata. ONZ, odpowiadając na ten trend, stawia na działania systemowe i długofalowe. Planowana konwencja to szansa na wzmocnienie godności, niezależności i bezpieczeństwa osób starszych, a także na eliminację barier, które często ograniczają ich udział w życiu społecznym, gospodarczym i kulturalnym.
Rozpoczęcie procesu tworzenia konwencji to pierwszy, ale bardzo istotny krok na drodze ku sprawiedliwości międzypokoleniowej. Współczesny świat potrzebuje takich rozwiązań – opartych na solidarności, empatii i uznaniu, że prawa człowieka nie tracą ważności z wiekiem.
Źródło: MRPiPS
