NSA: Pieniądze uzyskane w wyniku nietypowej transakcji, jak sprzedaż nieruchomości, są dochodem w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej. Nie ma w tym kontekście znaczenia, na co takie pieniądze miałyby zostać przeznaczone.
Naczelny Sąd Administracyjny wydał wyrok w przedmiocie skargi kasacyjnej złożonej w następstwie wyroku WSA, w którym rozstrzygnięto o odpłatności strony za pobyt w domu pomocy społecznej. Badając sytuację strony, Sąd zauważył, że w jej imieniu dokonano sprzedaży nieruchomości, co wiązało się z istotnym przypływem pieniędzy na jej rzecz. Wpływ dużej ilości pieniędzy na konto strony miał uzasadnić konieczność poniesienia konkretnych wydatków na pobyt w DPS-ie, co spotkało się z dezaprobatą skarżącej. W skardze kasacyjnej zarzucono Sądowi bezzasadne zaliczenie środków pieniężnych uzyskanych w wyniku sprzedaży mieszkania, do dochodów. W uzasadnieniu skargi wspomniano, że zdobyte w ten sposób pieniądze miały zostać przeznaczone w całości na zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych i nie były dochodem rozumianym jako typowy zarobek do mniej lub bardziej swobodnego rozdysponowania. Była to główna część argumentacji, której cel stanowiło doprowadzenie do uchylenia wyroku.
Wyrok NSA nie uwzględnił jednak argumentacji strony skarżącej. Jak wynika z rozstrzygnięcia, stanowiące przedmiot sporu ustalenie wysokości dochodu beneficjenta pomocy społecznej odbywa się w oparciu o art. 8 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej, który nie różnicuje źródeł majątkowych wpływów w zależności od źródła ich uzyskania, z zastrzeżonymi tam wyjątkami. Według tego przepisu, za dochód uznaje się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania. Wyłączenia zostały wskazane w ust. 4, który pozwala nie zaliczać do dochodów różnych świadczeń, głównie o charakterze socjalnym. Katalog wyłączeń jest jednak zamknięty. Pieniądze, które wpłynęły na konto beneficjenta pomocy społecznej w związku ze sprzedażą nieruchomości, nie mieszczą się w jego zakresie, a co za tym idzie, niezależnie od zamiarów ich wydatkowania, stanowią dochód, na podstawie którego weryfikuje się osobistą sytuację beneficjenta.
Sąd zwrócił ponadto uwagę na niezasadność uwzględnienia argumentacji strony skarżącej o woli przeznaczenia uzyskanych pieniędzy wyłącznie na potrzeby mieszkaniowe, a nie na tzw. "zbytki". Jak wynika z uzasadnienia, ustawodawca nie przewidział możliwości nieuwzględnienia w dochodzie określonego przychodu ze względu na sposób jego wykorzystania - zwłaszcza że wydanie go na takie czy inne potrzeby stanowiło zdarzenie przyszłe i niepewne. Wobec tego, kwota uzyskana w wyniku sprzedaży nieruchomości, niezależnie od preferencji strony skarżącej, musiała zostać uwzględniona wśród jej dochodów.
Wyrok NSA z 7 lutego 2025 r. (sygn. I OSK 380/24)
Źródło: CBOSA
