NSA wyrokiem z 30 lipca 2024 r. zajął stanowisko wobec kwestii obywatelskiego prawa do informacji publicznej w kontekście ochrony danych osobowych. Jak zauważył Sąd, w pewnych sytuacjach żądanie uzyskania od organu określonych informacji może być spełnione nawet jeśli zakłada upublicznienie informacji objętych prawem do prywatności.

Opisywana sprawa opierała się na wniosku dziennikarza, który w związku z wykonywanym zawodem zażądał od władz miasta upublicznienia danych osób, którym przydzielone zostały mieszkania komunalne. Powołując się na prawo do informacji publicznej, wnioskodawca chciał uzyskać możliwość zbadania gospodarności wspólnoty samorządowej, jak również prawidłowości wykonywania zadań związanych z zaspokajaniem potrzeb mieszkaniowych obywateli. Burmistrz miasta udzielił oczekiwanej informacji tylko w odniesieniu do jednej osoby, odmawiając przedstawienia danych pozostałych lokatorów, powołując się na ochronę prywatności. Od wydanej decyzji wniesione zostały kolejne środki odwoławcze.

W takiej sprawie dochodzi do skrzyżowania dwóch norm prawnych. Uprawnienie obywatela do żądania i uzyskiwania informacji publicznych, jest niezbywalnym uprawnieniem o podstawach konstytucyjnych (wynikającym z art. 61 Ustawy Zasadniczej), jednak obok niego Konstytucja gwarantuje każdemu obywatelowi prawo ochrony swojego życia prywatnego, jak również ochrony danych osobowych. Żądanie dziennikarza trafiło zatem na "punkt styczności" tych uprawnień, a kolejne instytucje odmawiały udostępnienia danych.

NSA stwierdził jednak, że w opisywanym przypadku dziennikarz ma prawo do żądanej informacji. Podstawą takiego rozstrzygnięcia jest m.in. fakt, że pomimo nieudostępnienia danych osobowych lokatorów mieszkań komunalnych, ujawnienie tych danych...już nastąpiło. Przydzielenie lokalu komunalnego jest bowiem co do zasady następstwem wcześniejszego wpisania ubiegającej się o nie osoby na listę oczekujących. Taka lista ma natomiast charakter jawny. 

Ujawnienie danych osób zamieszkujących lokal komunalny jest zatem następstwem poprzednich działań, przez które personalia zostały upublicznione jeszcze zanim osoba ubiegająca się o mieszkanie mogła je zasiedlić.

Sąd wskazał jednocześnie, że informacje takie jak imię i nazwisko stanowią podlegające ochronie dane osobowe. Ustalenie, czy ochrona prawa do prywatności uzasadnia ograniczenie innego konstytucyjnego prawa, jakim jest prawo do informacji, powinno odbywać się na zasadzie tzw. testu proporcjonalności, poprzez porównanie i zważenie tych dwóch wartości. W przedstawionym przypadku, mając na uwadze fakt już wcześniejszego, całkowicie legalnego ujawnienia danych osobowych, a tym samym braku możliwości ich dalszego skutecznego chronienia, obywatelskie prawo do wiedzy, winno otrzymać pierwszeństwo.

Źródło: wyrok NSA z 30 lipca 2024 r. (sygn. III OSK 163/23).