Tylko zaliczka na podatek dochodowy może pomniejszyć pobierany zasiłek dla bezrobotnych, co oznacza, że kwoty pobieranego przez skarżącą zasiłku dla bezrobotnych nie mogły pomniejszać inne zobowiązania, w tym publicznoprawne.
Świadczenie rodzicielskie przysługuje w wysokości 1000 zł miesięcznie z uwzględnieniem ust. 6 art. 17c ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, zgodnie z którym w przypadku pobierania zasiłku dla bezrobotnych wnioskowane świadczenie przysługuje w wysokości różnicy między kwotą świadczenia rodzicielskiego a kwotą pobieranego przez kobietę zasiłku dla bezrobotnych pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Ustawodawca zróżnicował prawo do świadczenia rodzicielskiego bezrobotnych matek przez uzależnienie wysokości tego świadczenia od pobierania przez kobietę zasiłku dla bezrobotnych. Warunek ten jest zobiektywizowany i ma uzasadnione podstawy systemowe. Zauważyć trzeba, że zarówno zasiłek dla bezrobotnych, jak i świadczenie rodzicielskie stanowią pomoc państwa i wypłacane są ze środków publicznych. Prawodawca postanowił, że w sytuacji zbiegu uprawnienia do świadczenia rodzicielskiego i zasiłku dla bezrobotnych, pomoc państwa nie może wykroczyć ponad kwotę ustaloną dla świadczenia rodzicielskiego.
Kwestionowana decyzja przyznająca skarżącej świadczenie rodzicielskie w wysokości różnicy pomiędzy kwotą 1000 zł, określoną w art. 17c ust. 5 ustawy, a kwotą pobieranego przez skarżącą zasiłku dla bezrobotnych pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, odpowiada literalnemu brzmieniu art. 17c ust. 6 ustawy. Przepis ten ma takie samo brzmienie od początku jego obowiązywania i nie budzi wątpliwości interpretacyjnych. Z jego treści wynika jednoznacznie, że przy ustaleniu wysokości świadczenia rodzicielskiego przysługującego osobie korzystającej jednocześnie z prawa do zasiłku dla bezrobotnych, od kwoty świadczenia rodzicielskiego należy odliczyć kwotę pobieranego zasiłku dla bezrobotnych pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy osób fizycznych.
Zgodnie z wolą ustawodawcy, przy obliczeniach należy uwzględniać, że tylko zaliczka na podatek dochodowy może pomniejszyć pobierany zasiłek dla bezrobotnych, co oznacza, że kwoty pobieranego przez skarżącą zasiłku dla bezrobotnych nie mogły pomniejszać inne zobowiązania, w tym publicznoprawne. Zważyć należy, że składka na ubezpieczenie zdrowotne, co przyznała sama skarżąca jest obowiązkowo potrącana bezrobotnemu z wypłacanego mu zasiłku dla bezrobotnych i od początku obowiązywania prawa do świadczenia rodzicielskiego pomniejszała kwotę należną z tytułu świadczenia rodzicielskiego.
Przy czym przed zmianami wprowadzonymi w 2022 r. składka na ubezpieczenie zdrowotne stanowiła nieznaczną sumę wynoszącą 1,25% podstawy wymiaru składki, ponieważ zgodnie z polityką fiskalną państwa 7,75% składki pomniejszało podatek, którego bezrobotny i tak nie płacił z powodu ustalenia kwoty wolnej od podatku. Obecnie składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi wciąż 9% podstawy wymiaru składki (kwota odpowiadająca wysokości pobieranego zasiłku dla bezrobotnych, ale w związku ze zmianą zasad pobierania podatku nie pomniejsza podatku i tym samym w całości obciąża ubezpieczonego. Przy czym składka opłacana jest też ze środków publicznych, a więc stanowi pomoc Państwa uprawnionemu, który dzięki temu korzysta ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Skarżąca błędnie utożsamia swoją sytuację osoby bezrobotnej pobierającej zasiłek i zobowiązanej do ponoszenia kosztów ubezpieczenia zdrowotnego z osobą, która nie korzysta z prawa do zasiłku dla bezrobotnych i nie musi opłacać składek na ubezpieczenie zdrowotne, ale posiada z innych tytułów prawo do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, np. jako członek rodziny ubezpieczonego. Prawo takich osób nie jest równe prawu skarżącej. Z prawem do zasiłku dla bezrobotnych związane są bowiem dalsze uprawnienia.
Zauważyć też trzeba, że zasiłek dla bezrobotnych nie jest świadczeniem przymusowym. Jeżeli skarżąca uważała, że korzystniejsze dla niej byłoby otrzymywanie świadczenia rodzicielskiego w pełnej kwocie 1000 zł, niż korzystanie z prawa do zasiłku dla bezrobotnych, to mogła z tego prawa zrezygnować i korzystać z prawa do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych jako członek rodziny ubezpieczonego.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 19 stycznia 2023 r., sygn. II SA/Ol 751/22
Źródło: CBOSA
