W zeszłotygodniowym numerze informowaliśmy naszych Czytelników o tym kto został Laureatem I edycji Nagrody Pro Publico Bono "Samorządność dla solidarności" (informacja ta dostępna jest tutaj). Dzisiaj chcemy Państwu bardziej przybliżyć zwycięzców. Opis ich samych oraz działań przez nich podejmowanych zamieszczamy poniżej.
Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży "Dom Aniołów Stróżów"
Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom i Młodzieży "Dom Aniołów Stróżów" z Katowic to przykład organizacji, która w naturalny sposób wyrosła z lokalnej społeczności, by rozwiązać ważny dla niej problem. Bo choć Śląsk i Katowice potocznie kojarzone są ze stosunkowo dobrą sytuacją ekonomiczną, jest to region dotknięty poważnymi konsekwencjami transformacji ustroju ekonomicznego – wiele osób, zatrudnionych w przemyśle ciężkim na przestrzeni ostatnich dwóch dekad straciło pracę. Obok tradycyjnego modelu górniczej rodziny pojawiła się duża – i rosnąca – grupa rodzin, nie mogących dać wsparcia młodemu pokoleniu. Młodzi ludzie, pozbawieni pozytywnych wzorców w rodzinnym domu, w sposób szczególny potrzebują obecności w swoim życiu "aniołów stróżów", ludzi gotowych wskazać kierunek, ochronić, podpowiedzieć właściwe rozwiązanie, przestrzec przed konsekwencjami życiowych błędów.
W obecnym kształcie Stowarzyszenie działa od 2001 roku, ale jego liderzy już od 1992 roku zajmowali się działalnością, której głównym celem była pomoc dzieciom i młodzieży, zagrożonym patologią, marginalizacją i wykluczeniem. Pracowali oni jako tzw. street workers, rozwijając metody działania i planując stworzenie pełniejszego i bardziej skutecznego systemu opieki. W tym czasie prowadzili m.in. programy pracy resocjalizacyjnej i wychowawczej w ramach Katolickiej Fundacji Dzieciom. Powstanie Stowarzyszenia roku stanowiło zatem kontynuację, a jednocześnie rozszerzenie zakresu już wcześniej podejmowanych działań.
Jednym ze źródeł sukcesu działań, podejmowanych przez "Dom Aniołów Stróżów", jest współdziałanie i współpraca z innymi organizacjami obywatelskimi, a także z władzami lokalnymi nie tylko w zakresie działań na rzecz dzieci i młodzieży, ale szerzej – na rzecz osób zagrożonych marginalizacją. Stowarzyszenie realizuje wspólne projekty z miejskim OPS, współpracują również z sądami rodzinnymi. Do współpracy – nie tylko w charakterze sponsorów, ale również partnerów (wolontariat!) zaprasza również przedstawicieli biznesu, firmy działające na jego terenie. Stowarzyszenie jest więc instytucją integrującą działania pro publico bono w ramach lokalnej społeczności.
Fundacja Academia Iuris
Fundacja Academia Iuris z Warszawy powstała, by zapewnić dostęp do porad prawnych dla osób zagrożonych marginalizacją: niezamożnych, niezaradnych, będących na drodze do społecznego wykluczenia. Rozpoznanie problemu braku dostępu do porad prawnych dla tej grupy (osób, dla których kompetentna porada prawna stanowi czasem być albo nie być) było pierwszym krokiem ku stworzeniu organizacji opartej o zasady solidarności i samorządności lokalnej.
Działalność Fundacji z jednej strony stanowi ważne dzieło pedagogiki społecznej: uczy studentów prawa postawy wrażliwości na potrzeby drugiego człowieka i solidarności z nim, z drugiej – zapobiega groźbie wykluczenia społecznego. Z porad prawnych mogą też korzystać np. grupy obywateli dążących do rozwiązania ważnego dla siebie problemu – Fundacja w istotny sposób wspiera więc samorządne funkcjonowanie obywateli.
Od dziewięciu lat działania Fundacji mają wsparcie środowiska akademickiego i samorządów prawniczych.
Dzieło Fundacji, która działa w Warszawie, rozszerza się na całą Polskę: ok. 300 wolontariuszy, studentów i aplikantów prawa zakłada lokalne punkty porad prawnych w miejscowościach, z których pochodzą. To również jest istotnym elementem krzewienia kultury solidarności – poprzez umacnianie więzi ze społecznością, z której wolontariusz wyrósł, w której dojrzewał i do której wraca, by ją wzmocnić. W ramach tej społeczności Fundacja i jej przedstawiciele nawiązują współpracę z innymi partnerami: ośrodkami pomocy społecznej, policją, organizacjami obywatelskimi. Na uznanie zasługuje zdolność Fundacji adaptacji do bieżących potrzeb, również tych wykraczających poza ramy społeczności lokalnych stricte sensu – np. zorganizowanie pomocy prawnej dla powodzian. Wysiłki na rzecz solidarności z potrzebującymi pomocy świadczą o przyjęciu zasady solidarności, jako fundamentu życia publicznego.
Stowarzyszenie Promocji Kultury im. Aleksandra Tansmana z Łodzi
Stowarzyszenie Promocji Kultury im. Aleksandra Tansmana działa w Łodzi już od 15 lat i posiada ogromny dorobek w zakresie promocji kultury, propagowania dzieł wybitnego kompozytora Aleksandra Tansmana i edukacji kulturalnej dzieci i młodzieży. Stowarzyszenie prowadzi program Kreatywność Artystyczna Dziecka. Organizacja współpracuje z ogromną liczbą różnych podmiotów, zarówno obywatelskich jak i instytucji publicznych, na wszystkich poziomach: lokalnym, regionalnym, krajowym oraz międzynarodowym. Na podkreślenie zasługuje fakt, że we wszystkie przedsięwzięcia organizowane przez Stowarzyszenie, angażowani są wybitni przedstawiciele świata kultury, co przyczynia się do budowania znaczenia przedsięwzięcia i samego stowarzyszenia.
Na przestrzeni 15 lat Stowarzyszenie podejmowało i podejmuje coraz to nowe przedsięwzięcia i projekty. Jednocześnie więc jest organizacją odwołującą się do tradycji, środowiskowych korzeni, i instytucją żywą, rozwojową, czerpiącą niespożytą energię z własnych działań. Otwartość i elastyczność Stowarzyszenia, którego głównym przedsięwzięciem jest organizacja Festiwalu Muzycznego, jest wręcz imponująca, a rozmach przedsięwzięcia i jego renoma – również poza granicami kraju - jest również godna podziwu.
Stowarzyszenie Promocji Kultury im. Aleksandra Tansmana wyróżnia się również wysokim profesjonalizmem w budowaniu wizerunku medialnego, co w dzisiejszym świecie jest niezbędnym warunkiem obecności organizacji obywatelskiej w przestrzeni publicznej.
WYRÓŻNIENI:
Stowarzyszenie Aktywizacji Polesia Lubelskiego - Wiejskie SPA w Krainie Rumianku
Rumiankowe SPA to jedna z działalności Stowarzyszenia Aktywizacji Polesia Lubelskiego, które postawiło sobie za cel rozwój przedsiębiorczości w oparciu o dziedzictwo kultury i zasoby środowiska naturalnego oraz wyrównywanie szans edukacyjnych dzieci i młodzieży.
Program, jak i sposoby działania Stowarzyszenia – a także efekty podejmowanych działań świadczą dobitnie, że solidarność, samorządność i samoorganizacja obywateli to nadrzędne zasady, jakimi się kieruje. To jedna z organizacji obywatelskich, która powstały, by rozwiązać bardzo konkretny problem, który, w połączeniu ze społeczną energią, okazał się nie ciężarem, ale kołem zamachowym dla społeczności lokalnej.
W przypadku Hołowna, miejscowości objętej działaniami Stowarzyszenia – problemem były plantacje rumianku, którego nie można było zagospodarować. Z tych ziół narodziła się koncepcja Wiejskiego SPA – unikalnej inicjatywy, która dała pracę grupie mieszkańców, stała się elementem promocji nie tylko Hołowna, ale i całego regionu. Rumianek stał się źródłem rozwoju, zaś Rumiankowe SPA zagościło na dobre w mediach, jako ewenement na skalę kraju.
Fundacja "Wspólnota Nadziei" - Centrum Nauki i Życia "Farma" (Farma Życia)
Fundacja Wspólnota Nadziei została założona w Krakowie w 1998 r. z inicjatywy rodziców dzieci autystycznych. Jednym z najpoważniejszych problemów, z jakimi mierzą się rodzice dzieci niepełnosprawnych – w tym autystycznych – jest ich egzystencja jako dorosłych osób, którym – gdy nie stanie rodzicielskiej miłości i obecności – nie będzie miał kto zapewnić opieki. Drogą do rozwiązania tego problemu w 1999 roku stała się Farma Życia – ośrodek, w którym dorosłe osoby z autyzmem mogłyby wspólnie mieszkać, uczyć się i pracować, pozostając jednocześnie pod opieką lekarską i terapeutyczną. Skarb Państwa przekazał działkę, na której budowane są domy, baza rehabilitacyjno-szkoleniowa i gospodarstwo ekologiczne, z którego mieszkańcy Farmy mają czerpać środki na utrzymanie. Docelowo w domach mieszkalnych ma zamieszkać 35 podopiecznych Fundacji, a wsparciem dziennym ma być obejmowanych ok. 50-60 dalszych (działania rehabilitacyjne i terapeutyczne).
Fundacja to doskonały przykład samoorganizacji grupy osób zjednoczonych podobnym doświadczeniem życiowym, wykazujących się solidarnością – gotowością do wspólnego rozwiązywania problemów i uznania, że wzajemna pomoc, połączenie sił da na pewno lepszy efekt niż działania podejmowane w pojedynkę. To również przykład organizacji, która musi pokonywać opory ze strony otoczenia – w tym również instytucji samorządowych – które, znając problem osób autystycznych wyłącznie z zewnątrz z nieufnością obserwuje proces powstawania wspólnoty osób autystycznych w najbliższym sąsiedztwie.
Towarzystwo Dramatyczne im. Aleksandra Fredry "Fredreum" w Przemyślu
Towarzystwo Dramatyczne może się pochwalić znamienitą tradycją i ciągłością działania – jest obecne w Przemyślu, nieprzerwanie, od 140 lat. Teatr amatorski, cieszący się uznaniem i doceniany również przez profesjonalistów, dzięki któremu kolejne pokolenia mieszkańców Przemyśla i okolic mogły obcować z kulturą ma niepodważalne zasługi dla edukacji w tym regionie. Pasjonaci teatru współpracują z innymi instytucjami na terenie Przemyśla (Muzeum Narodowe, Centrum Kultury) oraz władzami różnego szczebla i jest bardzo dobrze oceniane przez partnerów. To przykład organizacji o wąskim profilu działalności, która swoje zakorzenienie w społeczności lokalnej czerpie zarówno z tradycji, jak i współcześnie podejmowanych inicjatyw. Przyciągają one do Towarzystwa ludzi młodych, co w diametralny sposób odmieniło charakter organizacji, dawniej skierowanej przede wszystkim do osób dorosłych, do elit miasta. Solidarność międzypokoleniowa pozwala żywić nadzieję, że idee, przyświecające twórcom Towarzystwa, przetrwają i będą przyświecać kolejnym rocznikom pasjonatów twórczości Aleksandra Fredry.
Towarzystwo Przyjaciół Chorych "Hospicjum im. Św. Łazarza"
Towarzystwo Przyjaciół Chorych "Hospicjum im św. Łazarza" prowadzi działalność w zakresie pomocy chorym paliatywnie. To zdecydowanie najpełniejszy wymiar solidarności międzyludzkiej, w którym spotykają się ludzie w pełni sił z tymi, którzy oczekują na koniec życia. Hospicjum udziela pomocy chorym, ale także wspiera ich rodziny – również w imię solidarności. Wspiera również osoby starsze, prowadzi działalność edukacyjną – we wszystkie sfery działalności organizacji włączonych jest ponad 600 wolontariuszy. Na uznanie zasługuje fakt doskonałej samoorganizacji pracy w ramach Towarzystwa a także efektywnej strategii pozyskiwania środków prywatnych. Hospicjum, istniejące już od 30 lat, potrafi zresztą równie skutecznie pozyskiwać środki publiczne - stanowią one połowę budżetu organizacji. To jeszcze jeden dowód, świadczący że jest to już w pełni ukształtowana, zakorzeniona w społeczności instytucja, stawiająca na tradycyjne metody działania, które jednak nie tracą nic na aktualności.