Stan epidemiczny w Polsce i ograniczenia w poruszaniu się zmieniły radykalnie sytuację ofiar przemocy domowej. Wspólne mieszkanie ofiary ze sprawcą przemocy domowej jest sytuacją niezwykle trudną.

Ostatnie doniesienia medialne o braku możliwości eksmitowania sprawców przemocy domowej w trosce o bezpieczeństwo społeczne nie napawa optymizmem w kontekście troski o bezpieczeństwo samej ofiary przemocy domowej.

Wciąż działają placówki wsparcia dla osób doświadczających przemocy, jednak konieczne było wprowadzenie nowych zasad działania placówek w tym szczególnym czasie. Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej zaapelowało do samorządów o kontynuowanie działań zapewniających ochronę przed przemocą osób krzywdzonych.

MRPiPS skierowało apel do samorządów, w którym porusza problem szczególnie trudnej sytuacji osób doznających przemocy w rodzinie w związku z izolacją związaną z ograniczeniami w przemieszczaniu się.

Resort rodziny przygotował instrukcję dotyczącą sposobu organizacji placówek zapewniających schronienie ofiarom przemocy. To m.in. specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, ośrodki interwencji kryzysowej i ośrodki wsparcia prowadzące miejsca całodobowego pobytu.

Rozwiązania zawarte w instrukcji to m.in.:

• Ograniczenie aktywności poza terenem placówki przez osoby w nich zamieszkujące tylko do sytuacji tego wymagających;
• zawieszenie form wsparcia świadczonych w trybie ambulatoryjnym dla osób nie przebywających na stałe w takich ośrodkach;
• monitorowanie stanu zdrowia personelu oraz osób korzystających ze schronienia w placówce;
• ograniczenie do minimum kadry obecnej w placówce poprzez np. ograniczenie godzin pracy bądź umożliwienie pracy zdalnej pracownikom biurowym;
• organizowanie życia zbiorowego osób przebywających w placówkach poprzez ograniczenie wzajemnego kontaktu oraz unikanie spotkań grupowych.

Wytyczne dotyczące sposobu organizacji zespołów interdyscyplinarnych i grup roboczych, realizacji procedury „Niebieskiej Karty” oraz dla pracowników socjalnych do pracy z rodzinami, które przejawiają problemy opiekuńczo-wychowawcze:

• Zalecenie ograniczenia działalności zespołów interdyscyplinarnego do niezbędnych zadań wykonywanych za pomocą zdalnych środków komunikacji;
• grupy robocze powinny pracować w formie rozmów telefonicznych/video konferencji/korespondencji mailowej czy innej formy korespondencji elektronicznej;
• w przypadku zorganizowania posiedzenia grupy roboczej w sposób tradycyjny  bezwzględnie stosować podstawowe zasady bezpieczeństwa związanego z ochroną przed zakażeniem COVID-19;
• wskazano, że preferowane formy kontaktu telefonicznego (czy mailowego) nie wykluczają w szczególnych przypadkach możliwości bezpośrednich spotkań członków grupy roboczej z osobą doznającą przemocy w rodzinie czy sprawcą przemocy przy zachowaniu stosownych środków związanego z ochroną przed zakażeniem.

Ministerstwo w przygotowanych wytycznych wskazuje m.in., że po ustaleniu indywidualnego planu pomocy dla osoby dotkniętej przemocą w rodzinie i jej rodziny, należy wyznaczyć jednego przedstawiciela grupy roboczej do kontaktu z taką osobą – tzw. opiekuna osoby doznającej przemocy (preferowany pracownik socjalny) oraz jednego przedstawiciela grupy roboczej do kontaktu z osobą stosującą przemoc (tzw. opiekuna osoby stosującej przemoc – najlepiej policjanta) i na bieżąco monitorować sytuację rodziny, o ile to możliwe, za pośrednictwem rozmów telefonicznych lub dostępnych środków komunikacji elektronicznej.

Po rozeznaniu sytuacji należy przekazać osobie doświadczającej przemocy informacje o miejscach i instytucjach, które udzielają wsparcia specjalistycznego (np. psychologicznego czy prawnego), w szczególności poradnictwa specjalistycznego udzielanego za pomocą rozmów telefonicznych czy komunikacji elektronicznej. Co ważne, należy zobowiązać taką osobę będącą w procedurze „Niebieskiej karty” do przekazywania na bieżąco telefonicznie informacji o swojej sytuacji. Jeżeli zajdzie podejrzenie eskalacji przemocy, należy zgłosić konieczność interwencji policji.

Do urzędów wojewódzkich trafiło również pismo z prośbą o stworzenie baz danych dotyczących obecnego wsparcia osób doświadczonych przemocą w rodzinie na poziomie lokalnym:

• Baza dotycząca obecnego funkcjonowania placówek zapewniających schronienie osobom doświadczającym przemocy w rodzinie na terenie województwa (np. specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie, ośrodki interwencji kryzysowej, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, gminne i powiatowe ośrodki wsparcia), w szczególności: czy funkcjonujące dotychczas placówki nadal są w gotowości do świadczenia wsparcia w formie schronienia; czy placówki te opracowały wewnętrzne procedury dotyczące funkcjonowania w związku z koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa związanego z rozprzestrzenianiem się wirusa COVID-19, w tym procedury dotyczące przyjmowania nowych osób do placówek.
• Baza dotycząca oferty poradnictwa specjalistycznego (w szczególności psychologicznego czy prawnego) dla osób doświadczających przemocy świadczonego przy użyciu zdalnych środków komunikacji np. telefonicznie czy mailowo.

Źródło: MRPiPS, ops.pl