W Polsce w 2022 roku co trzecia osoba w wieku 25–34 lata mieszkała z rodzicami, nie zakładając własnej rodziny. Pomimo spadku populacji gniazdowników o 0,3 mln osób w porównaniu z 2018 rokiem, wciąż stanowią oni istotną grupę społeczną. Poniżej kilka szczegółowych danych z analizy dotyczącej zjawiska gniazdownictwa w Polsce, opartej na wynikach eksperymentalnego projektu "Pokolenie gniazdowników w Polsce".
Gniazdownik to osoba w wieku 25–34 lata mieszkająca z rodzicami, nieposiadająca współmałżonka ani własnych dzieci. Populacja ta nie obejmuje osób rozwiedzionych oraz wdów i wdowców. Dane zostały opracowane na podstawie rejestrów administracyjnych, takich jak PESEL, ZUS, KRUS oraz NFZ. Analizy przeprowadzane są co pięć lat, a niniejsze wyniki odnoszą się do roku 2022.
Zróżnicowanie Geograficzne
W 2022 roku 1,7 mln osób w wieku 25–34 lata mieszkało z rodzicami, przy czym największy odsetek gniazdowników odnotowano w województwach świętokrzyskim (41%), podkarpackim i lubelskim (po 39%). Najmniej gniazdowników, poniżej 30%, było w województwach mazowieckim, pomorskim i dolnośląskim. Większa koncentracja gniazdowników występowała w gminach we wschodniej Polsce, z największym odsetkiem w województwie podlaskim. W miastach wojewódzkich najniższy odsetek gniazdowników odnotowano we Wrocławiu (18%) i Warszawie (19%), a najwyższy w Kielcach (36%) i Olsztynie (32%).
Charakterystyka Demograficzna
W 2022 roku 63% gniazdowników stanowiły osoby pracujące. Populacja gniazdowników była zróżnicowana pod względem płci, z przewagą mężczyzn (63%) nad kobietami (37%). W Polsce jest 659 gmin, w których ponad 50% mężczyzn w wieku 25–34 lata mieszkało z rodzicami, natomiast tylko jedna gmina osiągnęła taki wskaźnik dla kobiet (Podkowa Leśna w województwie mazowieckim).
Edukacja i Aktywność Zawodowa
Nieco ponad 6,6% gniazdowników studiowało lub uczyło się, przy czym odsetek ten zmniejszał się wraz z wiekiem. Kobiety częściej podejmowały aktywność edukacyjną niż mężczyźni. Najwyższy odsetek uczących się gniazdowników odnotowano w województwie mazowieckim (8,5%), a najniższy w podkarpackim i lubuskim (po 5,4%).
Większość gniazdowników (63%) pracowała zawodowo, a jedynie 6% było bezrobotnych. Największa aktywność zawodowa była wśród osób w wieku 27–29 lat, natomiast najwyższy odsetek niepracujących odnotowano wśród najmłodszych i najstarszych gniazdowników. Aktywność ekonomiczna gniazdowników była zróżnicowana przestrzennie, z największym odsetkiem pracujących w województwach wielkopolskim, łódzkim i mazowieckim.
Gniazdownicy z Niepełnosprawnościami
Liczba gniazdowników z niepełnosprawnościami w 2022 roku wyniosła 102 tys., co stanowiło 5,9% badanej populacji. Udział tych osób rósł wraz z wiekiem, osiągając najwyższe wartości w województwach świętokrzyskim, lubuskim oraz pomorskim.
Relacje Rodzinne
Ponad 40% gniazdowników mieszkało jedynie ze swoimi rodzicami, z czego 19,7% z jednym rodzicem, a 21,6% z obojgiem rodziców. Co piąty gniazdownik miał rodzica z orzeczeniem o niepełnosprawności. Najczęściej niepełnosprawność dotyczyła matek (52%) niż ojców (39%), a 9% gniazdowników mieszkało z obojgiem niepełnosprawnych rodziców.
Zjawisko gniazdownictwa w Polsce cechuje się dużym zróżnicowaniem przestrzennym i demograficznym. Pomimo spadku liczby gniazdowników w ostatnich latach, nadal stanowią oni istotną grupę społeczną. Analiza danych pozwala lepiej zrozumieć przyczyny i konsekwencje tego zjawiska, co może przyczynić się do skuteczniejszego planowania polityk społecznych i gospodarczych.
Pełen raport „Pokolenie gniazdowników w Polsce” dostępny w załączniku.
Źródło: GUS
 pokolenie_gniazdownikow_w_polsce_-_publikacja.pdf | 2074 kB |
