Osoby niepełnosprawne w wieku produkcyjnym wciąż pozostają w większości poza rynkiem pracy – tak wynika z projektu rządowej informacji o działaniach na rzecz osób niepełnosprawnych  za 2014 r.

Na Zespół Zdrowia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego do uzgodnień w trybie obiegowym trafił projekt „Informacji Rządu Rzeczpospolitej Polskiej o działaniach podejmowanych w 2014 roku na rzecz realizacji postanowień uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r. – Karta Praw Osób Niepełnosprawnych”.

Ten obszerny dokument podzielony jest na części. Pierwsza zawiera dane statystyczne dotyczące osób niepełnosprawnych w 2014 r. Wynika z nich, m.in. że w Polsce w ubiegłym roku było 3.272 tys. osób niepełnosprawnych w wieku 16 lat i więcej, co stanowi 10,6 % ogółu populacji Polski w tej grupie wiekowej. Więcej, bo 50,6 % osób niepełnosprawnych to mężczyźni, natomiast 49,4 % to kobiety. W tej grupie wiekowej mamy 42,3 % osób o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, 29,3 % - o lekkim stopniu niepełnosprawności oraz 28,4 % o znacznym. Najwięcej osób niepełnosprawnych w wieku produkcyjnym ma wykształcenie zasadnicze zawodowe – 40,15 %, co najwyżej gimnazjalne ma 25,18 %, policealne i średnie zawodowe – 18,25 %, wyższe 9,76 %. Najgorzej wypadła grupa absolwentów liceów ogólnokształcących – tych było bowiem jedynie 6,65 %.

Informacje szczegółowe

Projekt w dalszej części podaje także szczegółowe informacje resortów i urzędów centralnych o realizacji praw osób niepełnosprawnych w zakresie:

• dostępu do leczenia i opieki medycznej, wczesnej diagnostyki i edukacji leczniczej,
• dostępu do wszechstronnej rehabilitacji mającej na celu adaptację społeczną,
• nauki w szkołach wspólnie z pełnosprawnymi uczestnikami, jak i korzystania ze szkolnictwa specjalnego lub edukacji indywidualnej,
• pomocy psychologicznej, pedagogicznej i innej specjalistycznej umożliwiającej rozwój, zdobycie lub podniesienie kwalifikacji ogólnych i zawodowych,
• pracy na otwartym rynku pracy zgodnie z kwalifikacjami, pośrednictwa ,
• zabezpieczenia społecznego uwzględniającego konieczność podnoszenia zwiększonych kosztów wynikających z niepełnosprawności,
• życia w środowisku wolnym od barier funkcjonalnych, w tym m.in. dostępu do informacji, urzędów, punktów wyborczych i obiektów użyteczności publicznej,
• posiadania samorządnej reprezentacji swojego środowiska oraz konsultowania z nim wszelkich projektów aktów prawnych dotyczących osób niepełnosprawnych,
• pełnego uczestnictwa z życiu publicznym, społecznym, kulturalnym, artystycznym, sportowym, rekreacji i turystce.

Wśród tych informacji znajdują się np. dane dotyczące działań samorządów powiatowych w zakresie aktywizacji osób niepełnosprawnych. Wynika z nich, m.in. że samorządy 246 powiatów podpisały w ubiegłym roku z 81 pracodawcami z sektora finansów publicznych umowę na dofinansowanie utworzenia 99 stanowisk pracy dla niepełnosprawnych, a z 859 pracodawcami nie należącymi do sektora finansów publicznych na dofinansowanie utworzenia 987 stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych.

Co istotne, w 2015 r. podniesiono dofinansowanie uczestnictwa osób niepełnosprawnych w turnusach rehabilitacyjnych. Do 30 % (z 27%) przeciętnego wynagrodzenia została zwiększona kwota tego wsparcia dla osób ze znacznym stopnie niepełnosprawności dla osób w wieku do 24 lat. O 2 % wzrosło dofinansowanie dla osoby niepełnosprawnej z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. W 2015 r. podwyższono także dofinansowanie dla osób niepełnosprawnych do likwidacji barier funkcjonalnych ( z 80% do 95%).

Z informacji nadesłanych przez wszystkich Ministrów oraz Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów wynika, że znaczna część ogólnodostępnych budynków w każdym resorcie i KPRM jest już dostępna dla osób niepełnosprawnych, w tym poruszających się na wózkach. Natomiast w projekcie Krajowej Polityki Miejskiej Zwrócono uwagę na konieczność takiego kształtowania przestrzeni miejskich, aby była zapewniona dostępność dla tych osób niepełnosprawnych. Dzięki temu takie osoby będą mogły pełniej korzystać w życiu zawodowym i społecznym. Chodzi tu m.in. o odpowiednie oznakowanie ciągów komunikacyjnych, odpowiedniej wysokości krawężników, stosownych wind, pomieszczeń sanitarnych, itp.

Język migowy

Ponadto w projekcie znajduje się informacja o funkcjonowaniu w 2014 r. ustawy o języku migowym. Podaje ona m.in., że w roku ubiegłym 49 osób niepełnosprawnych skorzystało z usług tłumacza języka migowego dofinansowanych przez starostów z 12 powiatów  w wysokości 169.124 zł.

Niepokojące tendencje

Z projektu wynika, że osoby niepełnosprawne w wieku produkcyjnym wciąż pozostają w większości poza rynkiem pracy. Tak jest mimo znaczącego subsydiowania wsparcia ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i budżetu Państwa. Instytucje publiczne w większości nie osiągnęły jeszcze ustawowego 6-procentowego wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Niezadowalające jest także zatrudnienia osób niepełnosprawnych w służbie cywilnej. Osoby niepełnosprawne są gorzej wykształcone w porównaniu z osobami sprawnymi, co wpływa niekorzystnie na mobilność zawodową i konkurencyjność na rynku pracy.

Projektowane inicjatywy

Projekt podaje, że długofalowym priorytetowym działaniem będzie sukcesywne zwiększania zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Projektowane są prace zmierzające do wprowadzania do przepisów zasad i metod wypracowywanych w ramach projektu Trener pracy jako sposób na zwiększenie zatrudnienia osób niepełnosprawnych. Kontynuowana będzie także promocja zatrudnienia w służbie cywilnej. Kontynuowane będą także działania zachęcające niepełnosprawnych do uzupełniania wykształcenia, kształcenia zawodowego oraz podejmowania nauki na szczeblu wyższym.