Zasady opłacania przez emeryta (rencistę) kosztów pobytu w domu pomocy społecznej określają przepisy ustawy o pomocy społecznej a nie przepisy ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 7 marca 2012 r., II BU 3/2011).
Zgodnie z art. 61 ust. 2 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej mieszkańcy domu pomocy społecznej są zobowiązani do ponoszenia odpłatności w wysokości nie większej niż 70% dochodu osiąganego przez mieszkańca domu.
Na podstawie art. 62 ust. 1 pkt 2 opłatę mieszkaniec domu może wnosić do kasy domu pomocy społecznej lub na jego rachunek bankowy, a za zgodą mieszkańca opłata może być potrącana z emerytury przez właściwy organ emerytalno-rentowy, zgodnie z odrębnymi przepisami. Z kolei przepisy art. 139 ust. 1 pkt 10 i art. 140 ust. 7 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych określają wyłącznie kolejność i maksymalną wysokość potrąceń ustalonej przez ustawę o pomocy społecznej odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej.
Inne rozumienie i zastosowanie wskazanych przepisów prawa materialnego narusza zasadę lex specialis derogat legi generali przez pominięcie obowiązującego przepisu art. 61 ust. 2 pkt 1 rangi ustawowej regulującego kwestie ustalania wysokości opłat za pobyt w domu pomocy społecznej. Wskazać należy także, że ustawa o pomocy społecznej definiuje pojęcie dochodu - art. 8 ust. 3 (określa ogólne zasady obliczania dochodu). Ustala się go przez pomniejszenie przychodu o zaliczki na podatek dochodowy, składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne oraz płacone alimenty.
Mając na uwadze, że wskazane wyżej przepisy ustawy o pomocy społecznej, odnoszące się do odpłatności za pobyt w domu pomocy społecznej, posługują się pojęciem dochodu, przyjąć należy, że w ustaleniu wysokości tej odpłatności zastosowanie znajdzie art. 8 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej.
