Komentarz do art. 54 ust. 4 – 8 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
„Art. 54 4. Starosta może upoważnić kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie do zawierania i rozwiązywania umów, o których mowa w ust. 1 i 2.
5. Umowę zawiera się na okres co najmniej 4 lat.
6. Jeżeli umowę zawierają małżonkowie, wynagrodzenie przysługuje małżonkowi wskazanemu w umowie.
7. Umowa ulega rozwiązaniu, w przypadku gdy rodzina zastępcza zawodowa zmieni miejsce sprawowania pieczy zastępczej, opuszczając terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub powiat, z którego starostą została zawarta umowa, chyba że starosta postanowi inaczej lub zmiana miejsca sprawowania pieczy zastępczej jest związana z wyjazdem wakacyjnym.
8. W zakresie nieuregulowanym ustawą do umowy mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny dotyczące umowy zlecenia.”
Ustęp 4 nie wymaga szerszego komentarza. Ustęp 5 został omówiony przy okazji omawiania obligatoryjnych elementów umowy. Ustęp 6 określa zasady wskazuje na obowiązek wskazania w umowie, osoby której przysługiwało będzie wynagrodzenie, jeżeli rodzinę zastępczą tworzą małżonkowie. Przepis ten ma znacznie nie tylko jeżeli chodzi o sprecyzowanie w czyje ręce ma był płatne wynagrodzenie ale ma również dalej idące skutki prawne. Zgodnie z art. 70 ust. 1 ustawy osoba, której przysługuje wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji rodziny zastępczej zawodowej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, nie może kontynuować lub podjąć dodatkowego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej bez zgody właściwego starosty. A contrario zgoda starosty na kontynuowanie lub podjęcie zatrudnienia lub innej prawy zarobkowej nie jest wymagana, jeżeli dotyczy to małżonka, który nie pobiera wynagrodzenia za pełnienie funkcji rodzica zastępczego. Wskazania małżonka uprawnionego do otrzymania wynagrodzenia może mieć znaczenie również na gruncie przepisów o ubezpieczeniu społecznym. Ust. 7 wskazuje na dodatkową przesłankę do rozwiązania umowy z rodziną jaką jest zmiana miejsca sprawowania pieczy zastępczej. Należy pamiętać, że w przypadku zawierania umowy z rodziną mającą miejsce zamieszkania na terenie innego powiatu, w umowie z taką rodziną warto wprowadzić analogiczny zapis dotyczący zmiany miejsca sprawowania pieczy zastępczej na teren innego powiatu. Wątpliwości może budzić fakt użycia przez ustawodawcę sformułowania „umowa ulega rozwiązaniu”. Sugeruje to, że umowa ulega rozwiązaniu z mocy prawa (tj. nie wymaga złożenia oświadczenia o rozwiązaniu umowy). Taką interpretację może potwierdzać użycie przeciwnego sformułowania w art. 71 ust. 2, w którym jasno wskazano, że dla rozwiązania umowy z rodziną zastępczą, z przyczyn określonych w ust. 1, bez wypowiedzenia konieczne jest złożenie oświadczenia woli przez starostę.
W pozostałym zakresie, nieuregulowanym ustawą o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, należy stosować przepisy kodeksu cywilnego dotyczące zlecenia. W praktyce przepisy te, z uwagi na specyfikę usługi świadczonej przez rodzinę zastępczą, będą miały ograniczone znaczenie.
