Komentarz do ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej

"Art. 38. 1. Kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie, po zasięgnięciu opinii koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej, może wytoczyć na rzecz dziecka przebywającego w pieczy zastępczej powództwo o zasądzenie świadczeń alimentacyjnych.

2. Kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie wytacza powództwo o zasądzenie świadczeń alimentacyjnych, w przypadku gdy od umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej upłynął rok. 
3. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 2, w postępowaniu przed sądem do kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie stosuje się odpowiednio przepisy o udziale prokuratora w postępowaniu cywilnym."

Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wprowadziła obowiązek wytaczania przez kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie powództwa zasądzenie świadczeń alimentacyjnych, w przypadku gdy od umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej upłynął rok. Do tego czasu zadanie to ma charakter fakultatywny. Brak koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej w powiecie nie może przesądzać o niemożności wytoczenia powództwa. Z brzmienia przepisów wynika, że po upływie roku od umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej opinia koordynatora do wytoczenia powództwa w ogóle nie jest wymagana.

Wytoczenie powództwa jest zasadne w przypadku gdy alimenty w ogóle nie zostały zasądzone lub gdy zostały zasądzone w zaniżonej wysokości.

Powództwo może być wytyczone do czasu osiągniecia pełnoletności przez wychowanka pieczy zastępczej.  

Wytaczając powództwo kierownik wskazać w pozwie dziecko na rzecz którego wytacza powództwo. Wyrok prawomocny zapadły w sprawie ma powagę rzeczy osądzonej pomiędzy stroną, na rzecz której kierownik wytoczył powództwo, a stroną przeciwną. Nie pozbawia to strony zainteresowanej, która nie brała udziału w sporze, możności dochodzenia swoich roszczeń w całości lub w tej części, w której nie zostały zasądzone.  Terminy do zaskarżenia orzeczeń sądowych, ustanowione dla stron, wiążą również kierownika.   

Zasądzenie alimentów na rzecz dziecka przebywającego w pieczy zastępczej może mieć swoje niekoniecznie pozytywne konsekwencje dla powiatu:

Przykład: Zgodnie z art. 80 ust. 2 ustawy świadczenie w tytułu utrzymania dziecka w pieczy pomniejsza się o kwotę nie wyższą niż 50% dochodu dziecka (w tym alimentów), nie więcej jednak niż o 80% kwoty świadczenia określonej w ust. 1.Zatem w przypadku egzekwowania alimentów od rodziców biologicznych w wysokości 400 zł wysokość świadczenia dla rodziców zastępczych obniża się o 200 zł. W stosunku do pozostałych kosztów utrzymania dziecka w pieczy zastępczej starosta wydaje decyzję w oparciu o art. 193 ustawy. Jednocześnie rada powiatu jest obowiązana wydać uchwałę o szczegółowych warunkach umorzenia w całości lub w części, łącznie z odsetkami, odroczenia terminu płatności, rozłożenia na raty lub odstępowania od ustalenia opłaty. Jeżeli jednym z warunków zastosowania ulgi będzie sytuacja majątkowa rodzica, to przy wydaniu decyzji uznaniowej w tej sprawie starosta będzie zobowiązany do wzięcia pod uwagę, że rodzice już są obowiązkiem alimentacyjnym w wysokości 400 zł, pomimo iż powiat obniżył wysokość świadczenia dla rodziców zastępczych jedynie o 200 zł.

W tym miejscu jedynie sygnalizuję ten poniekąd „matematyczny” problem. Szerzej będzie mowa na ten temat przy omawianiu art. 193.