Funkcjonujący obecnie system edukacji na poziomie podstawowym oraz ponadpodstawowym, zatem obejmujący szczególnie istotny dla uczennic okres dojrzewania biologicznego, nie przewiduje żadnych mechanizmów wsparcia dla miesiączkujących nastolatek. Skutkiem tego, blisko 15% dziewcząt opuszcza zajęcia z powodu braku dostępu do środków higieny menstruacyjnej, czy to w domu, czy też w szkole. Problem ten potęguje brak rzetelnej i obiektywnej edukacji uczennic i uczniów na temat menstruacji, co sprzyja utrwalaniu wskazanego wyżej tabu kulturowego.
O ubóstwie menstruacyjnym mówimy przede wszystkim wtedy, gdy osoby menstruujące nie posiadają wystarczających finansów, pozwalających na dostęp do odpowiednich środków menstruacyjnych. W szerszym rozumieniu termin ten oznacza ograniczony lub niewystarczający dostęp do produktów menstruacyjnych lub edukacji w zakresie zdrowia menstruacyjnego w wyniku ograniczeń finansowych lub negatywnej stygmatyzacji społeczno-kulturowej związanej z miesiączką. Ubóstwo menstruacyjne, wywołuje daleko idące, negatywne konsekwencje zdrowotne i społeczne. Prowadzić może do zaburzeń płodności oraz znaczącego obniżenia efektywności diagnostyki chorób takich, jak endometrioza i nowotwory.
Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania ubóstwu menstruacyjnemu i zapewnienia dostępności niezbędnych środków higieny menstruacyjnej w szkołach i uczelniach ma temu zaradzić.
Proponuje się wprowadzić następujące zmiany legislacyjne przewidujące:
Opracowanie zasad pomocy oraz profilaktyki menstruacyjnej uczennicom podczas pobytu w szkole i na wycieczkach
W ustawie z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900) art. 125 otrzymuje brzmienie, zgodnie z którym Minister Oświaty w porozumieniu z Ministrem właściwym ds. pracy określi w drodze rozporządzenia ogólne przepisy bezpieczeństwa i higieny z uwzględnieniem w szczególności warunków nauki w czasie pobytu w szkole oraz zajęć wychowania fizycznego, a także w trakcie zawodów oraz wycieczek turystycznych. Ponadto sprecyzuje warunki dostępności niezbędnych środków higieny osobistej, w tym środków menstruacyjnych oraz zasady postępowania w sprawach wypadków uczniów.
Zapewnienie dostępności środków menstruacyjnych na uczelniach
W ustawie z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2023 r. poz. 742) art. 51 ust. 2 otrzymuje brzmienie, które przewiduje, że ww. Ministrowie w drodze rozporządzenia określą sposób zapewnienia warunków w uczelniach, mając na uwadze specyfikę działalności uczelni oraz standardy dotyczące BHP oraz dostępności środków menstruacyjnych.
Zobowiązanie organów jednostek samorządu terytorialnego oraz administracji rządowej do przeciwdziałania ubóstwu menstruacyjnemu
W ustawie z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. z 2022 r. poz. 1575) dodaje się art. 2a, który przewiduje, że organy administracji rządowej oraz samorządu terytorialnego w zakresie swoich kompetencji są zobowiązane do zapewnienia pomocy kobietom, które ze względu na sytuację materialną, stan zdrowia lub z innych przyczyn są pozbawione dostępu do środków menstruacyjnych. Rada Ministrów określi w formie rozporządzenia zakres oraz formę udzielania tej pomocy.
Wprowadzenie do szkolnego programu nauczania "Wiedzy o życiu seksualnym człowieka, menstruacji oraz odpowiedzialnego rodzicielstwa"
W ustawie z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. z 2022 r. poz. 1575) wprowadza się także art. 4 ust. 1, zgodnie z którym do programów nauczania szkolnego wprowadza się wiedzę o życiu seksualnym człowieka, menstruacji, zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, ciąży oraz życiu w fazie prenatalnej, a także metodach i środkach świadomej prokreacji.
Projekt jest zgodny z prawem Unii Europejskiej, w szczególności w zakresie, w jakim realizuje Rezolucję Parlamentu Europejskiego z dnia 24 czerwca 2021 r. w sprawie sytuacji w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz praw w tej dziedzinie w UE w kontekście zdrowia kobiet (2022/C 81/04).
Z pełną wersją projektu ustawy można zapoznać się klikając w link: orka.sejm.gov.pl
