Szkoły i poradnie psychologiczno-pedagogiczne nie reagują wystarczająco skutecznie na problem e-uzależnień. Rząd powinien wypracować mechanizmy pozwalające na monitorowanie skali zjawiska nadużywania przez dzieci i młodzież mediów elektronicznych.

Sprawa uzależnienia od komputera, Internetu, telefonów komórkowych była tematem posiedzenia trzech sejmowych komisji: Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii; Edukacji, Nauki i Młodzieży oraz Zdrowia. Spotkanie odbyło się 25 stycznia br.

Komisje rozpatrzyły informację Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli przeciwdziałania e-uzależnieniu dzieci i młodzieży wraz ze stanowiskiem ministra zdrowia i stanowiskiem ministra edukacji narodowej.

Informację przedstawiła Ewa Polkowska, wiceprezes Najwyższej Izby Kontroli. Stanowisko szefa resortu zdrowia zaprezentował z kolei wiceminister Marek Tombarkiewicz. Natomiast stanowisko minister edukacji narodowej – wiceminister Maciej Kopeć.

Nowoczesne technologie komunikacyjne trwale i w nieodwracalny sposób zmieniły obraz współczesnej rzeczywistości. Wielu zwłaszcza młodych ludzi, nie wyobraża sobie życia bez stałego bycia online, używania telefonu komórkowego czy przynależności do portalu społecznościowego. Dlatego e-uzależnienie jest nasilającym się problemem, dotykającym coraz młodszych użytkowników nowoczesnych technologii. Ze względu na wagę problemu objęto kontrolą podmioty odgrywające kluczową rolę we wspieraniu rodziców w jego rozwiązywaniu. Celem głównym kontroli była ocena, czy podejmowane przez właściwe instytucje działania w zakresie przeciwdziałania e-uzależnieniu dzieci i młodzieży są prawidłowe i wystarczające. Kontrolą objęto okres od 1 stycznia 2013 r. do dnia zakończenia czynności kontrolnych, tj. II-III kwartał 2016 r.

W ocenie Najwyższej Izby Kontroli podejmowane przez skontrolowane instytucje działania mające na celu przeciwdziałanie e-uzależnieniu dzieci i młodzieży były przypadkowe i nie odpowiadały w wystarczającym zakresie na zagrożenia wynikające z rozwoju nowoczesnych technologii. Minister edukacji narodowej oraz minister zdrowia nie opracowali wytycznych określających sposób postępowania w zakresie identyfikowania i diagnozowania zjawiska nadużywania przez dzieci i młodzież mediów elektronicznych oraz realizacji zadań w zakresie przeciwdziałania e-uzależnieniu. Wytyczne takie nie zostały zawarte w przyjętych przez Radę Ministrów Narodowych Programach Ochrony Zdrowia na lata 2007-2015 i 2016-2020.

W objętych kontrolą szkołach i poradniach psychologiczno-pedagogicznych nie była znana skala problemu nadmiernego korzystania przez dzieci i młodzież z mediów elektronicznych. Tylko nieliczne szkoły dokonywały rzetelnej diagnozy środowiska szkolnego pod kątem nadużywania przez uczniów mediów elektronicznych. W konsekwencji opracowane i realizowane szkolne programy profilaktyczne i wychowawcze obowiązujące w okresie objętym kontrolą nie były ukierunkowane na działania w zakresie tej problematyki.

Ustalenia kontroli wskazują, iż niewypracowanie jednoznacznych rozwiązań, dotyczących sposobu postępowania w celu identyfikacji i rozwiązywania problemu nadużywania przez młodzież szkolną mediów elektronicznych, w szczególności przez ministra edukacji, powodowało, iż szkoły nie podejmowały żadnych działań lub podejmowały niewystarczające działania w tym zakresie.

W związku z ustaleniami kontroli Najwyższa Izba Kontroli wskazuje na potrzebę wypracowania przez ministra edukacji raz ministra zdrowia wspólnej strategii działań pozwalających na skuteczne identyfikowanie i rozwiązywanie problemu nadużywania mediów elektronicznych przez dzieci i młodzież. Ważne jest także wypracowanie przez tych ministrów mechanizmów pozwalających na monitorowanie skali zjawiska nadużywania przez dzieci i młodzież mediów elektronicznych. W ocenie NIK ważne jest także: zapewnienie przez ministra edukacji w porozumieniu z ministrem zdrowia wystandaryzowanych narzędzi diagnostycznych dla poradni psychologiczno-pedagogicznych w zakresie diagnozowania e-uzależnień; identyfikowanie przez dyrektorów szkół zjawiska nadużywania mediów elektronicznych przez uczniów oraz zintensyfikowanie współpracy w tym zakresie, m.in. z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi.

Szef resortu zdrowia zauważa problem objęty przedmiotową kontrolą NIK i podejmuje kroki w zakresie przeciwdziałania e-uzależnieniu u dzieci i młodzieży w sposób kompleksowy, zgodnie z aktualną wiedzą z zakresu zaburzeń nawyków i popędów. Ponadto minister zdrowia wystosował pismo do ministra edukacji w sprawie wdrożenia proponowanej strategii działań pozwalających na identyfikowanie i przeciwdziałanie e-uzależnieniu u dzieci i młodzieży.

W dyskusji posłowie zwracali uwagę m.in. na kwestie: braku definicji zjawiska e-uzależnienia, konieczności współpracy Ministerstwa Zdrowia z Ministerstwem Edukacji Narodowej oraz ich wspólnej strategii w zakresie przeciwdziałania e-uzależnieniu oraz znaczenia profilaktyki e-uzależnień.

Źródło: Sejm RP