Po 10 latach od wejścia w życie ustawy z dnia 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. 04.173.1807 z późn. zm.), resort gospodarki postanowił skonstruować nowe przepisy dotyczące działalności gospodarczej. W ocenie Ministerstwa, dotychczasowe doświadczenia wskazują iż ograniczenia i bariery w wykonywaniu działalności gospodarczej, przewidziane w aktualnie obowiązującej ustawie, są zbyt daleko idące i restrykcyjne. Należy uwypuklić konstytucyjną zasadę wolności gospodarczej i zagwarantować jej wykonywanie w duchu społecznej gospodarki rynkowej, z uwzględnieniem aktualnej sytuacji społecznej i gospodarczej. Dodatkowo, zauważono konieczność ujednolicenia pojęć i dopasowania systematyki do krajowego porządku prawnego i norm unijnych dot. działalności gospodarczej.
Drogą do osiągnięcia obranego celu ma być gruntowna zmiana ustawy. Ministerstwo Gospodarki proponuje uchwalenie nowego aktu – Prawo działalności gospodarczej. Ustawa ma mieć charakter podstawowy, bardziej ogólny, dostosowany do prowadzenia wszystkich rodzajów działalności gospodarczej. Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa, winna regulować podstawowe zagadnienia związane z podejmowaniem i wykonywaniem działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez przedsiębiorców, zarówno krajowych jak i zagranicznych, a także problematykę dotyczącą działalności regulowanej oraz kontroli działalności gospodarczej.
Po pierwsze, przepisy ustawy zagwarantują przedsiębiorcom skuteczne instrumenty prawne do podejmowania i wykonywania działalności z poszanowaniem m.in. takich wartości jak: równość, interes prywatny i interes publiczny. Nadmierne utrudnienia mają zostać zniesione, a procedury związane z wykonywaniem działalności – zoptymalizowane.
Po drugie, założenia projektu ustawy przewidują zmiany w relacji przedsiębiorca-administracja - ma być ona bardziej przyjazna i partnerska poprzez wprowadzenie zasady domniemania uczciwości przedsiębiorcy, rozszerzenie możliwości porozumienia i dialogu organu z przedsiębiorcą. Przedsiębiorcy zostaną wyposażeni w katalog praw i gwarancji, które w rezultacie mają zmniejszyć ryzyko pomijania naczelnych zasad prawa gospodarczego przy podejmowaniu rozstrzygnięć w indywidualnych sprawach przedsiębiorcy.
Równocześnie ze zmianą ustawy, Ministerstwo Gospodarki proponuje wprowadzenie nowelizacji do Kodeksu cywilnego, Kodeksu postępowania administracyjnego oraz utrzymanie w mocy przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w zakresie funkcjonowania Centralnej Ewidencji i Informacji Działalności Gospodarczej. W Kpa wprowadzone zostaną m.in. zasady ogólne nakładania kar administracyjnych przez organy administracji (organy nakładając kary administracyjne - w granicach uznania administracyjnego - będą mogły uwzględnić stopień naruszenia, upływu czasu od naruszenia, podjęcie przez przedsiębiorcę działań naprawczych) i wprowadzenie pierwszeństwa pouczenia przed sankcją za naruszenia mniejszej wagi.
Po przeanalizowaniu założeń do projektu Prawo działalności gospodarczej uznać należy , że kierunek obrany prze Ministerstwo jest słuszny. Nowa regulacja niewątpliwie rozwieje niektóre wątpliwości interpretacyjne i uprości procedury administracyjne (chociażby przez wprowadzenie jednej definicji przedsiębiorcy- odwołanie do Kodeksu cywilnego). Ministerstwo ma również nadzieję, że zmniejszeniu ulegnie liczba rozstrzygnięć zaskarżanych do sądów administracyjnych.
Czekając na rozwój prac nad projektem, pozostaje nam mieć nadzieję na pozytywną weryfikację nowych rozwiązań przez praktykę i rzeczywistość.
