Oskładkowanie pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, wprowadzenie zasady kumulacji umów zleceń na potrzeby ubezpieczenia społecznego i wprowadzenie nowych reguł kolizyjnych dotyczących jednoczesnego odprowadzania składek do KRUS i ZUS – to najistotniejsze zmiany przewidziane w projekcie ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw.
Przytoczonym przez projektodawców uzasadnieniem objęcia członków rad nadzorczych ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym jest wzrost grupy osób, które czerpią środki utrzymania wyłącznie z działalności o charakterze osobistym polegającej na nadzorowaniu działalności różnych podmiotów i instytucji. Zgodnie z danymi ZUS za grudzień 2012 roku osób takich było 20,1 tys. Kolejne 29,0 tys. stanowią członkowie rad nadzorczych prowadzących jednocześnie inną działalność. Projekt przyjmuje, że obowiązek ubezpieczenia będzie dotyczył wszystkich członków rad nadzorczych, którzy są wynagradzani z tego tytułu, bez względu na posiadanie innego tytułu do ubezpieczeń i bez względu na fakt ewentualnego pobierania emerytury lub renty. Przyjmuje się również, że będą oni podlegali ubezpieczeniom przez cały okres sprawowania funkcji odpłatnie.
Zrównanie wykonywania umowy zlecenia z innymi tytułami ubezpieczenia zostało umotywowane zarówno interesem ubezpieczonego, jak i płatnika składek, a także aktualną sytuacją gospodarczą. Oznacza to, że tak długo jak podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne byłaby niższa od minimalnego wynagrodzenia w danym miesiącu od umów zlecenia będą odprowadzane składki zarówno na ubezpieczenie zdrowotne, jak i społeczne.
Zmiany dotycząc ubezpieczenia społecznego rolników polegają na rozszerzeniu zakresu podmiotowego ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników o osoby, które równolegle z prowadzeniem działalności rolniczej podejmą, jako dodatkową, pracę na podstawie umowy zlecenia lub pełnić będą funkcję w radzie nadzorczej. Proponuje się, aby ci rolnicy i domownicy, jeżeli działalność rolnicza stanowi dla nich podstawowe źródło utrzymania i z racji tego podlegają ubezpieczeniu społecznemu rolników z mocy ustawy, mogli kontynuować dobrowolnie podleganie temu ubezpieczeniu (w KRUS), pomimo tego, że z tytułu wykonywania umowy zlecenia lub pełnienia funkcji w radzie nadzorczej będą podlegali obowiązkowo ubezpieczeniom w ZUS. W obecnym stanie prawnym umowa zlecenia, nawet krótkotrwała i niskopłatna powoduje wyłączenie z ubezpieczenia społecznego rolników z mocy ustawy i obowiązkowe objęcie ubezpieczeniami w systemie powszechnym. Wobec niewielkiej wysokości składki odprowadzanej do systemu powszechnego w praktyce uniemożliwia to uzyskanie przez ubezpieczonego świadczenia emerytalnego nawet w minimalnej wysokości. Obecne przepisy doprowadziły w ostatnim czasie do głośnej medialnie utraty przez rolników-strażaków OSP prawa ubezpieczenia w KRUS w związku z wykonywaniem nisko wynagradzanych umów zlecenia w charakterze konserwatorów i kierowców wozów bojowych OSP. Projekt rozwiązuje tę kwestię poprzez umożliwienie potraktowania osób ubezpieczonych do tej pory podwójnie (w KRUS z tytułu działalności rolniczej i w ZUS z tytułu umowy zlecenia) nie na zasadzie wyłączności systemu ZUS, lecz na zasadzie dobrowolności (zainteresowani będą mieli 3 miesiące na złożenie deklaracji odnośnie ewentualnej woli podlegania pod ubezpieczenie rolnicze).
Projekt ustawy będzie przedmiotem obrad na najbliższym posiedzeniu Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej.
