Za nami kolejne posiedzenie plenarne Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Dlaczego strona samorządowa odstąpiła od opiniowania kilku projektów? Kiedy znane będzie stanowisko strony rządowej w sprawie wysokości dochodu powiatów i miast na prawach powiatu ze sprzedaży nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa na rzecz użytkowników wieczystych? Co zmieni się w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym? O tych i wielu innych kwestiach dyskutowali przedstawiciele rządu i samorządów w siedzibie MSWiA.

W środę, 24 września, odbyło się posiedzenie plenarne Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Związek Powiatów Polskich reprezentowali Prezes Zarządu Andrzej Płonka, Dyrektor Biura Rudolf Borusiewicz oraz jego Zastępca dr Grzegorz Kubalski. Z kolei w roli współprzewodniczącego ze strony samorządowej z powodzeniem zadebiutował Prezydent Wodzisława Śląskiego i reprezentant Ogólnopolskiego Porozumienia Organizacji Samorządowych (OPOS) Mieczysław Kieca.

Zmiany w ustawie o dochodach JST

Po burzliwych dyskusjach na posiedzeniach Zespołu do Spraw Systemu Finansów Publicznych w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (UD304) Komisja wydała do aktu pozytywną opinię z uwagami strony samorządowej.

– Po pierwsze, chcielibyśmy jak najszybciej otrzymać informacje o tym, jakie środki są planowane dla samorządów i co wynika z tych symulacji, które państwo robicie na rok 2026. (…) – wymieniał sekretarz strony samorządowej Marek Wójcik. – Prosimy także o pewną korektę informacji, dotyczącej skali wzrostu dochodów JST między rokiem 2025 a 2026. Cieszymy się, że znaleźliście Państwo w budżecie na rok 2026 środki na wyrównanie samorządom terytorialnym niedoborów wynikających z wyliczenia CIT-u i PIT-u. Będzie to konsumpcja zarówno tego niedoboru w roku 2024, jak i w roku 2025. Ta rezerwa 1,4 mld – dziękujemy. Natomiast prosimy o to, aby w tych zestawieniach, mówiących o tym, jaka jest różnica między naszymi dochodami w roku 2025 i 2026 uwzględnić po stronie roku 2025 to, czego nie otrzymaliśmy z PIT-u, a przede wszystkim z CIT-u.

Samorządy chcą również dalszej dyskusji na temat wdrażania ustawy. Ważną dla nich kwestię stanowi rozpoczęcie prac nad przygotowaniem kryteriów podziału środków, które dotyczą tzw. rezerwy drogowej.

– Strona samorządowa uzgodniła, że chcemy kontynuacji tego typu wsparcia, ale zależy nam na tym, żeby jak najszybciej popracować nad kryteriami; żebyśmy – jak je poznamy – mogli przekazać dokumentację, by na początku roku był prowadzony nabór i jak najszybciej przekazana informacja. Dzięki temu będziemy mogli te projekty realizować – mówił Marek Wójcik, informując przy tym, że strona samorządowa prawdopodobnie już za miesiąc przedstawi resortowi finansów propozycję dotyczącą podziału rezerwy na 2026 rok, szczególnie części związanej ze wsparciem projektów drogowych.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów Hanna Majszczyk zadeklarowała wolę współpracy.

– Jesteśmy otwarci do wyjaśniania wszystkich rzeczy (…), a informacje, o których mówił pan sekretarz, będziemy przekazywać tak szybko jak to możliwe, po przyjęciu tej ustawy, w trybie niecierpiącym zwłoki, (…) myślę, że w terminie nawet krótszym niż ten 15 października, który obliguje nas do przekazania tych informacji – zapewniła.

Proces legislacyjny bez KWRiST

Strona samorządowa odstąpiła od opiniowania aż trzech projektów aktów prawnych, które znalazły się w porządku obrad: projektu ustawy o zmianie ustawy o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych oraz niektórych innych ustaw (UD162), projektu ustawy o utworzeniu Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry, a także projektu ustawy o bonie ciepłowniczym oraz o zmianie niektórych innych ustaw (UD286). Powodem było uprzednie skierowanie projektów do dalszych etapów procesu legislacyjnego z pominięciem opinii KWRiST.

– Biorąc pod uwagę, że doprowadziliście państwo do przyjęcia tego projektu, bez uzyskania wymaganej opinii Komisji Wspólnej, my – jako Komisja Wspólna – nie zamierzamy wydawać opinii w momencie, gdy ona nie ma już żadnego znaczenia. (…)  Natomiast wyrażamy niepokój faktem, że do takiej sytuacji doszło – mówił Grzegorz Kubalski.

Z kolei Marek Wójcik zapowiedział, że korporacje zastanowią się nad wypracowaniem wspólnego rozwiązania, które położyłoby kres tego typu praktykom.

– Będziemy zastanawiać się, czy to Trybunał Konstytucyjny czy inna forma, która będzie prowadziła do tego, aby – nie chcę używać słowa zbyt daleko idącego, ale – zdyscyplinuje stronę rządową co do prac w procesie legislacyjnym. Muszę z przykrością stwierdzić, że w ostatnim czasie ze strony niektórych resortów nasiliły się tego typu działania i z pewnością nie będziemy ich akceptowali – zapowiedział.

Sporna prowizja

Po spotkaniu wciąż niewiele wiadomo w temacie uregulowania kwestii dotyczących transakcji realizowanych w trybie art. 32 oraz art. 198 g ustawy o gospodarce nieruchomościami.

Samorządy sygnalizują problem już od kilku miesięcy. Sprawa dotyczy wysokości dochodu powiatów i miast na prawach powiatu ze sprzedaży nieruchomości stanowiących własność Skarbu Państwa na rzecz użytkowników wieczystych. Od pewnego momentu, w niektórych regionach, naliczany jest on w wysokości 5 %, w innych – praktyka pozostała przy 25 %. Na ostatnim posiedzeniu plenarnym strona rządowa przekazała, że trwają prace legislacyjne w kierunku ujednolicenia przepisów w tym zakresie, jednak – z powodu rozbieżności stanowisk poszczególnych ministerstw – nie była w stanie zaprezentować konkretnego stanowiska. Teraz przedstawiciel Ministerstwa Rozwoju i Technologii zapowiedział, że stosowną informację przekaże w ciągu najbliższych dwóch tygodni.

– W imieniu Ministra Finansów i Gospodarki skierowaliśmy do wykazu prac legislacyjnych rządu projekt ustawy, który będzie doprecyzowywał tę kwestię – mówił. – (…) Ja na posiedzeniu KWRiST-u, już kilka miesięcy temu miałem przyjemność deklarowania, w imieniu Ministra Rozwoju i Technologii, że my przychylamy się do interpretacji idącej w kierunku tej prowizji 25 %. Natomiast potrzebna jest inicjatywa legislacyjna w tym obszarze. Niewątpliwie potrzebne są też uzgodnienia z Ministerstwem Finansów i ostateczna decyzja Ministra Finansów i Gospodarki. Jest inicjatywa legislacyjna i chcemy tę kwestię przeciąć – mam nadzieję – najpóźniej w pierwszym, drugim kwartale następnego roku. (…) W terminie dwóch tygodni, nie na przyszłotygodniowym, ale na kolejnym Zespole do Spraw Programowania Prac Rządu będziemy dyskutowali na temat tego projektu ustawy, więc do tego czasu muszę mieć tę kwestię rozstrzygniętą także z Ministerstwem Finansów i w terminie dwóch tygodni będę w stanie państwa o tym poinformować.

Z uwagi na konsekwencje zaistniałego stanu rzeczy Grzegorz Kubalski zaapelował o jak najszybsze rozwiązanie spornej kwestii.

– Jest to relatywnie prosta zmiana – ocenił. – (…) my już w niektórych województwach mamy do czynienia  z kierowaniem starostów przez administrację rządową na komisję orzekającą w sprawach dyscypliny finansów publicznych. W związku z tym, ja bym jednak apelował o zdecydowanie szybsze przeprocedowanie tej zmiany.

O przyszłości CEEB 2.0

Strona samorządowa zwróciła się z prośbą o informację Ministra Rozwoju i Technologii na temat zapewnienia koordynacji funkcjonowania i adekwatności finansowania nowej odsłony Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków CEEB 2.0. Głos zabrał Adrian Strzelczyk, przedstawiając w tej sprawie stanowisko Śląskiego Związku Gmin i Powiatów.

– Jak wszyscy samorządowcy doskonale wiemy, to narzędzie, które zostało nam dane przed kilkoma laty pozwala nam na skuteczne działania ukierunkowane na poprawę jakości powietrza oraz na poprawę i transformację energetyczną w naszych regionach – mówił. – W związku z powyższym, z niepokojem przyjęliśmy działania, które zostały podjęte i zmiany personalne w Głównym Urzędzie Nadzoru Budowlanego, gdzie zmieniło się kierownictwo, które inicjowało i prowadziło prace nad Centralną Ewidencją Emisyjności Budynków. Dlatego też chcielibyśmy informacji, kto w chwili obecnej jest odpowiedzialny za dalsze  działania rozwojowe tego ważnego narzędzia (…).

Organizacja zwróciła się także z prośbą o informacje na temat środków finansowych na dalszy rozwój CEEB oraz zaapelowała o zintensyfikowanie prac związanych z jego dalszym rozwojem.

– Przykładowo, do dziś nie są publikowane raporty danych statystycznych z poziomu gminy, powiatu czy województwa lub kraju, które mogłyby pokazywać statystyki i dane dotyczące źródeł ciepła w oparciu o najbardziej aktualne dane, które się w tej bazie znajdują. Poza tym jeszcze sporo innych usprawnień, które strona samorządowa przekazuje do Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego, czeka na swoją realizację i wdrożenie, co w naszej opinii działa zbyt wolno oraz – co najbardziej istotne – biorąc pod uwagę wyzwania, które będą nas czekały w najbliższych latach w związku z aplikacją dyrektyw unijnych, powinny być zintensyfikowane prace nad zintegrowaniem informacji, dotyczących programów takich jak „Czyste Powietrze” czy „Mój Prąd” w Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. (…) Być może to narzędzie, jakim jest CEEB, mogłoby pozwolić na integrację sprawozdawczości programów ochrony powietrza, bo to sprawozdawczość jest po stronie samorządów i my to robimy co roku. W  związku z powyższym, gdyby to było na poziomie krajowym, w centralnej ewidencji, być może byłoby to łatwiejsze – mówił.

W odpowiedzi przedstawiciel strony rządowej zapewnił, że jakiekolwiek zmiany personalne w ministerstwie bądź Głównym Urzędzie Nadzoru Budowlanego, nie będą miały wpływu na skuteczność wdrażania i rozwijania CEEB-u. Odpowiedzi na pozostałe pytania i wnioski zostaną przekazane na posiedzeniu właściwego Zespołu problemowego KWRiST.

Gminy nie stracą

Komisja pozytywnie zaopiniowała projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie Parku Narodowego Doliny Dolnej Odry. Marek Wójcik, w imieniu strony samorządowej, wyraził pełne poparcie dla działań zmierzających do przekazania już w tym roku gminom, na obszarze których będzie utworzony Park Narodowy, środków, rekompensujących ograniczenia związane z uruchomieniem parku, zwracając się jednocześnie z pytaniem o źródło tych środków.  

– Podczas posiedzenia Zespołu otrzymywaliśmy dosyć rozbieżne informacje na ten temat. Chcielibyśmy mieć jasność z jakiego źródła będą te pieniądze – mówił.

Przedstawiciel strony rządowej doprecyzował, że środki zostaną przyznane na podstawie  artykułu 91 ustawy z dnia 1 października 2024 roku o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Zapewnił także, że to rozwiązanie nie będzie naruszało interesu gmin, które już teraz, spełniając warunki wskazane w ustawie, otrzymują środki z rezerwy z tytułu posiadania na swoim terenie parku narodowego.

– To nie jest tak, że przyznanie środków z tego źródła spowoduje, że gminy, mające już parki narodowe, stracą – zadeklarował, wyjaśniając ostatnie wątpliwości.

O zmianach w planowanie przestrzennym

Strona samorządowa zainicjowała dyskusję na temat zmian w planowaniu przestrzennym w związku z procedowaniem ustawy o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Przedstawiciel strony rządowej poinformował, że obecnie procedowane są w trybie deregulacyjnym dwa rządowe projekty w tym obszarze, o numerach druku: UDER13 i UDER61.

– Pierwszy z nich to projekt, który w wąskim zakresie zmienia ustawę w zakresie wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego – mówił. – Będzie to możliwe także po utracie ważności studium, a więc tu zapewnienie realizacji inwestycji ważnych publicznie będzie zapewnione, czyli po utracie ważności studium, przed wejściem w życie planów ogólnych. (…) Drugi projekt ustawy, o numerze druku UDER61, wprowadza nowe zasady określania umów urbanistycznych. Zgodnie z założeniami tegoż projektu rada gminy będzie mogła uchwalać jako akt prawa miejscowego takie ogólne zasady kształtowania postanowień umów urbanistycznych. (...) Do tego projektu zostało zgłoszonych 14 poprawek poselskich w trakcie prac komisji deregulacyjnych. Będziemy się do nich szczegółowo ustosunkowywali w czasie drugiego czytania; myślę, że w najbliższy czwartek. W zdecydowanej większości są to poprawki, które wychodzą naprzeciw stronie samorządowej i też spotykają się ze zrozumieniem i pozytywną odpowiedzią administracji rządowej.

W ocenie przedstawiciela resortu, najwięcej wątpliwości wzbudzała kwestia terminu wydania decyzji WZ, a dokładniej braku możliwości wydania tej decyzji w terminie 90 dni i potencjalnych konsekwencji z tym związanych, które mogą ciążyć na samorządzie. Strona rządowa starała się wyjść w tej kwestii naprzeciw samorządom.

– Propozycja poprawki, zgłoszonej do naszego projektu ustawy, co do której wypowiedzieliśmy się pozytywnie, jest taka, aby samorządy miały czas wydać decyzję WZ do końca następnego roku. Natomiast, na kanwie tego rozwiązania, pojawiła się już po stronie administracji rządowej wątpliwość (…) czy takie działanie ustawodawcze nie narazi w przyszłości Skarbu Państwa na odpowiedzialność odszkodowawczą i w związku z powzięciem tych wątpliwości rozmawiamy także z naszymi prawnikami, z komisją deregulacyjną o rozwiązaniu, które mogłoby zmniejszyć to ryzyko. Rozwiązanie to mogłoby polegać na tym, że jeżeli decyzja o warunkach zabudowy była wydana w oparciu o wniosek złożony do końca tego roku, a więc ta decyzja nie musi być już prawomocna, tylko wystarczy samo złożenie wniosku do końca tego roku, w takiej sytuacji będzie ona miała charakter bezterminowy, a nie terminowy. Wiem, że w trakcie rozmów, także i na Komisji, i z przedstawicielami samorządów, pojawiła się wątpliwość, czy nie spowoduje to kolejnej lawiny wniosków o wydanie decyzji WZ. Chciałbym, żebyśmy wszyscy mieli świadomość, że to nie są decyzje łatwe. Niezależnie od tego, w którym kierunku pójdziemy, będą występowały pewne ryzyka, (…). Będziemy na Komisji na ten temat rozmawiali – mówił.

Swoimi obawami i spostrzeżeniami podzielił się Marek Wójcik.

– Co do UDER13, mam ogromną wątpliwość dotyczącą zapisu, który wydłuża możliwość składania wniosków o WZ do połowy przyszłego roku; precyzyjnie: kiedy samorząd przyjmie plan ogólny – mówił. – Natomiast co do UDER61, my popieramy te poprawki. Chcemy zwrócić uwagę na konieczne poparcie tych dwóch kluczowych. Pierwsza to jest to, żeby wojewodowie nie cofali nam uchwał w sprawie przyjęcia planu ogólnego na bazie drobnej zmiany w jednej strefie planistycznej. W Warszawie będzie takich stref kilkadziesiąt tysięcy, więc może się zdarzyć błąd. Dzisiaj przepis nakazuje nam rozpoczęcie całej procedury od nowa w stosunku do całego miasta. Druga, kluczowa jest taka, że, jak już powiedziałem o Warszawie, gdzie jesteśmy, nie wiem, czy państwo wiecie, ale gdyby nie było poprawki dotyczącej uzgodnień planu ogólnego, to musielibyśmy w przypadku Warszawy otrzymać uzgodnienie z 21 podmiotami rządowymi, takimi jak ABW, Straż Graniczna, szef Agencji Wywiadu. Tego typu instytucje mają z nami uzgadniać te plany. Już mamy przykład Gdańska, gdzie jedna administracja rządowa mówi „tak”, druga mówi „nie”, więc jest kompletny pat.

Sekretarz zasygnalizował jeszcze jedną propozycję zmiany, dotyczącą zintegrowanych inwestycji.

– Chcielibyśmy, aby w przypadku, (…) gdy mamy do czynienia z określeniem obszaru ZTI, kiedy będzie uzasadniane jego zmienianie w trakcie konsultacji z przedsiębiorcą czy z wnioskodawcą, nie musieli wracać na rady gminy. (..) Będziemy prosili o to, aby nie trzeba było tak robić; żeby organ wykonawczy w tej sprawie miał uprawnienia do zmiany – mówił.

Mariusz Marszał ze Związku Gmin Wiejskich RP przedstawił kwestie, które – zdaniem organizacji – również wymagają uwzględnienia w pracach nad zmianami prawnymi.

– Prosimy o rozważenie wprowadzenia odmiennego algorytmu dla wyznaczania obszarów uzupełnienia zabudowy w zależności od typu gminy. (…) Też ważna sprawa, włączenie budynków magazynowych przy wyznaczaniu obszarów uzupełnienia zabudowy czy chociażby wycofanie z konieczności uzyskania zgody, decyzji o warunkach zabudowy z obszarem uzupełnienia zabudowy; i to byłby obszar zmian tylko dla gmin wiejskich. Związek Gmin Wiejskich na początku maja zwrócił się z pismem do Ministerstwa Rozwoju określając te obszary. Do tej pory nie uzyskaliśmy odpowiedzi, stąd moje wystąpienie i stąd prośba o to, żeby się tym obszarem również może w obszarze deregulacji zająć – powiedział.

Postulaty Związku Gmin Wiejskich RP zgłoszone w tym punkcie zostały przekazane do prac w zespołach roboczych.

Burmistrz Kowala Eugeniusz Gołembiewski, nawiązując do wypowiedzi Marka Wójcika, wyraził wątpliwość względem możliwości rozpatrzenia wszystkich wniosków we wskazywanym czasie.

– Jest to duży problem i nie wiem, w jaki sposób administracja rządowa chce go rozwiązać, żeby z tego tytułu nie było opóźnień, a ponadto (…) tak wielka ilość działek, które powstaną na podstawie WZ-ek spowoduje, że Polska będzie w dużej mierze też zachwaszczona, bo z tego, co widać z praktyki, wielu posiadaczy gruntów dzieli te działki na wszelki wypadek. Będą kupowane jako zasób zabezpieczenia swoich oszczędności i czy w związku z tym, nie należałoby (…) zmienić ustawy o czystości w gminach, żeby na przykład te działki nie porastały? – bo krajobraz Polski może się zmienić bardzo radykalnie, bo wiele osób kupuje czy będzie kupować te działki wyłącznie jako lokaty swoich środków.

Odnosząc się do głosów ze strony samorządów, przedstawiciel strony rządowej zapewnił, że choć nie wynika to wprost z literalnego brzmienia ustawy, resort przyjmował, że uchylenie w części planu ogólnego jest dopuszczalne.

– Jak państwo wiecie, jeden z wojewodów w dwóch rozstrzygnięciach, wypowiedział się inaczej. Mógł. Ma takie kompetencje, mógł to tak zinterpretować. Jak wspominałem, do projektu ustawy UDER61 na komisji deregulacyjnej został zgłoszony szereg poprawek, także w tym obszarze i w imieniu Rządu, w czwartek, będę wypowiadał opinię pozytywną co do tego, żeby kwestię przeciąć; żeby nie trzeba było całej procedury powtarzać. Druga kwestia, „wąskie gardło” w zakresie uzgadniania z różnymi organami planów ogólnych. Również w poprawkach, o których wspomniałem, jest propozycja, żeby uzgadnianie zamienić opiniowaniem. (…) również będziemy wypowiadali opinię pozytywną (…). Przy czym mówimy tu oczywiście tylko i wyłącznie o pierwszym planie ogólnym. Później nie może być to regułą. Mamy świadomość, że to jest pewne rozwiązanie tymczasowe. Jesteśmy otwarci. Jeżeli pojawią się propozycje dotyczące zintegrowanych planów inwestycyjnych, modyfikacji terenów w porównaniu z terenem wskazanym we wniosku, musimy zobaczyć po prostu przepisy. Im szybciej zobaczymy propozycje, tym łatwiej nam będzie się do nich odnieść – powiedział.

Projekt ustawy okołobudżetowej – z akceptacją i apelem

KWRiST wydała pozytywną opinię do projektu ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2026 (UD 209). Przy tej sposobności Marek Wójcik przypomniał apel strony samorządowej w sprawie wysokości wynagrodzeń prezesów spółek komunalnych i dyrektorów samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej.

– Nieustająco prosimy o pewną refleksję nad zapisami, które zamrażają te wynagrodzenia na poziomie roku 2016 i 2017. Mamy gigantyczny problem ze nalezieniem osób, które będą kierowały tymi spółkami i szpitalami. Mamy nieprawdopodobne spłaszczenie wynagrodzeń. W przypadku dyrektorów szpitali rzeczywiście są to wynagrodzenia na poziomie pielęgniarki, która będzie miała jeden dyżur w weekend. (…) Stąd prośba o rewizję tego zamrożenia. Nie widzimy potrzeby, aby zniechęcać do pełnienia niezwykle ważnych funkcji osoby, które mogłyby kierować naszymi spółkami komunalnymi – uzasadniał.

Inne sprawy poruszone na posiedzeniu

Prezes Narodowego Instytutu Samorządu Terytorialnego prof. Paweł Swianiewicz przedstawił prezentację na temat regulacji dotyczących zmian granic gmin w krajach europejskich (prezentacja dostępna jest tutaj). Była to jednocześnie zapowiedź raportu przygotowywanego przez NIST, który ukaże się na jego stronie internetowej do końca października. Jak zapowiedział Mieczysław Kieca, każde kolejne posiedzenie plenarne będzie rozpoczynało się od wystąpienia przedstawiciela Instytutu

Na wniosek Ministerstwa Klimatu i Środowiska o wskazanie przedstawicieli strony samorządowej do udziału w pracach Komitetu Koordynacyjnego Programu "Czyste Powietrze" wskazani zostali: Burmistrz Miasta i Gminy Karczew Michał Rudzki, Piotr Kuczera (OPOS) oraz Piotr Kryszewski (Pełnomocnik Prezydenta Miasta Gdańska).

Na wniosek Ministerstwa Cyfryzacji o wskazanie kandydata strony samorządowej do udziału w pracach Komitetu do spraw Cyfryzacji wskazany został Jan Maciej Czajkowski (Związek Miast Polskich).

Na wniosek Ministra Finansów i Gospodarki o wskazanie kandydatów na członków Rady Fiskalnej wskazani zostali: Michał W. Bitner, Karina Bedrunka-Gudaniec oraz Beata Zofia Filipiak.

KWRiST upoważniła Zespół do Spraw Infrastruktury, Urbanistyki i Transportu do wydania opinii wiążącej do ustawy o zmianie ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków oraz ustawy – Prawo wodne (UD48).

– W imieniu strony samorządowej bardzo chciałbym podziękować Ministerstwu Infrastruktury, szczególnie panu ministrowi Koperskiemu, za podjęcie kolejnej przestrzeni dialogu w zakresie tego ważnego dla nas projektu – powiedział Mieczysław Kieca. – W dniu dzisiejszym odbyło się spotkanie, na którym ustaliliśmy, po pierwsze, że przyjęcie tej regulacji w jak najszybszym trybie jest bardzo ważne zarówno dla strony samorządowej, jak i dla strony rządowej. W związku z tym, że otwieramy przestrzeń do dopracowania projektu, strona samorządowa ma świadomość, że nie ma możliwości, aby te regulacje zostały wprowadzone z dniem 1 stycznia 2026 roku. Kwestie, o których będziemy rozmawiać dotyczą m.in. regulacji taryf, jeżeli chodzi o wskaźnik inflacyjny i proponowany przez ministra zakres działalności regulatora do sprawdzenia taryf, zakresu przeglądu rozwiązań i wypracowanych zmian, który powinien znaleźć się w ocenie skutków regulacji i kilka innych kwestii, które korporacje wniosą w najbliższym czasie na piśmie.

Komisja jednogłośnie odstąpiła od opiniowania raportu NIK-u o finansowaniu kościołów i innych związków wyznaniowych (wniosek o zaopiniowanie raportu wpłynął z Kancelarii Sejmu).

KWRiST skierowała do opiniowania w trybie zwykłym projekt ustawy o zmianie ustawy o lasach oraz niektórych innych ustaw (UD61), zapowiadając jednocześnie, wniesienie uwag przez Związek Gmin Wiejskich RP. Uwagi te nie dotyczą w pełni materii tejże ustawy, ale ZGW RP będzie starał się uzyskać informację, czy resort dopuszcza realizację proponowanych postulatów.

Burmistrz Grzegorz Cichy z Unii Miasteczek Polskich podniósł temat systemu kaucyjnego, oraz systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP).

–  Płyną do nas sygnały od firm, które gromadzą odpady (…), że jest zmniejszony strumień surowców, czyli mówimy o butelkach plastikowych, szklanych i puszkach aluminiowych – mówił. – Głównie, może spowodować to większe koszty funkcjonowania takich firm, takich instalacji, które do tej pory odzyskiwały część pieniędzy z tego strumienia odpadów, które mieszkańcy segregowali. (…) I ten niepokój rzeczywiście jest zgłaszany do samorządów – że te stawki opłat za śmieci mogą wzrosnąć. Druga rzecz, to są poziomy recyklingu. Cieszymy się, że te 50 % zostało utrzymane, bo jest ryzyko, że ten poziom surowców oddawanych przez systemy gminne, będzie niestety malał.

Burmistrz wskazał także na zagrożenia dla małych, rodzinnych sklepów, brak kampanii na temat systemu kaucyjnego oraz przeładowanie PSZOK-ów.

– Rosną nam tam góry tekstyliów – mówił. – Mieszkańcy od dłuższego już czasu nie mogą oddawać ubrań do PCK czy do jakichś innych miejsc, gdzie te ubrania były segregowane. Dzisiaj większość tych rzeczy to są odpady i na PSZOK-ach jesteśmy zasypani tekstyliami. Ubrania, buty, plecaki są też zostawiane w koszach ulicznych – jest to dramatyczny problem i trzeba znaleźć jakieś rozwiązanie.

Za dobry pomysł uznaje działalność sklepów charytatywnych oraz upcykling.

Temat zostanie przekazany do Zespołu do Spraw Energii, Klimatu i Środowiska KWRSiT.

KWRiST rozpatrzyła pozytywnie następujące wnioski:

• wniosek Ministra ds. Polityki Senioralnej/KPRM o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej do wydania opinii wiążącej do projektu ustawy o bonie senioralnym (UA3) – z zastrzeżeniem, że opiniowanie nastąpi na standardowym, a nie dodatkowym, posiedzeniu Zespołu;
• wniosek Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Ustroju Samorządu, Obszarów Miejskich i Metropolitalnych do wydania opinii wiążącej do projektu ustawy o związku metropolitalnym w województwie pomorskim oraz o zmianie niektórych innych ustaw – z prośbą strony samorządowej o jak najszybsze zwołanie posiedzenia;
• wniosek Ministra Finansów i Gospodarki o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Systemu Finansów Publicznych do wydania opinii wiążącej do projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (UD116) – z zastrzeżeniem, że opiniowanie nastąpi na standardowym, a nie dodatkowym, posiedzeniu Zespołu;
• wniosek Ministerstwa Zdrowia o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej do wydania opinii wiążącej do projektu uchwały Rady Ministrów w sprawie ,,Krajowego Programu Działań wobec Chorób Otępiennych na lata 2025-2030” (ID 125);
• wniosek Ministra Edukacji o wyrażenie zgody na o upoważnienie Zespołu ds. Edukacji, Kultury i Sportu do wydania opinii wiążącej do projektu rozporządzenia Ministra Edukacji w sprawie wzoru legitymacji służbowej nauczyciela.

KWRiST rozpatrzyła negatywnie następujące wnioski:

• wniosek Ministerstwa Zdrowia o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej do wydania opinii wiążącej do projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie szczegółowego sposobu sporządzania, aktualizacji i przekazywania programu naprawczego oraz szczegółowego zakresu i formatu informacji zawartych w tym programie (MZ 1812) – z prośbą strony samorządowej o wskazanie przewidzianych przez Ministra możliwości finansowania zmian;
• wniosek Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Administracji Publicznej i Bezpieczeństwa Obywateli do wydania opinii wiążącej do pilnego projektu ustawy o zmianie ustawy o związkach zawodowych oraz ustawy o informowaniu pracowników i przeprowadzaniu z nimi konsultacji (UDER 82);
• wniosek Ministerstwa Edukacji Narodowej o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu do wydania opinii wiążącej do projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządzie województwa i innych ustaw (UD271);
• wniosek Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej do wydania opinii wiążącej do projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie zasad gospodarki finansowej Funduszu Pracy;
• wniosek Ministra Klimatu i Środowiska o wyrażenie zgody na upoważnienie Zespołu ds. Energii Klimatu i Środowiska do wydania opinii wiążącej do projektu ustawy o zapewnieniu gospodarce krajowej dostępu do surowców, w tym surowców krytycznych (UC83).

KWRSiT zaopiniowała pozytywnie następujące projekty:

• projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska (UC112) – opinia pozytywna z uwagą Związku Województw RP, dotyczącą potrzeby ustawowego wydłużenia o dwa lata ważności programów ochrony powietrza;
• projekt ustawy o systemach sztucznej inteligencji (UC71) – z uwagą w brzmieniu: W ocenie strony samorządowej Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego uregulowane w projekcie ustawy piaskownice regulacyjne to jest rozwiązanie prawno-organizacyjne, którego celem jest testowanie rozwiązań AI przez dostawców systemów AI. Wymaga w przyszłości zmiany pod kątem potrzeb podmiotów publicznych. Proponujemy przygotowanie dla podmiotów publicznych dedykowanego rozwiązania w postaci trybu wnioskowego, a nie konkursowego, w ramach ogłaszanych programów tematycznych. Dodatkowo, w naszej ocenie, podmioty publiczne, w trybie, powinny być zwolnione z opłat za udział w piaskownicy.
• projekt ustawy o zmianie ustawy o dotacji przeznaczonej dla niektórych podmiotów (UD269);
• projekt ustawy o zmianie ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego oraz ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (UD167);
• projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (UD222) – opinia pozytywna z uwagami zgłoszonymi przez ZPP, ZGW RP, OPOS i Unię Miasteczek Polskich;
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji w sprawie Sektorowej Ramy Kwalifikacji w sektorze budownictwo;
• projekt rozporządzenia Ministra Edukacji w sprawie Sektorowej Ramy Kwalifikacji w sektorze gospodarki odpadami;
• projekt rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej w sprawie wsparcia dla organu prowadzącego szkołę, w której utworzono oddział przygotowania wojskowego;
• projekt ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa (UDER 91);
• projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (UDER88);
• projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (UD 299);
• projekt ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (UD100);
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów i Gospodarki w sprawie korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur (nr 827);
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów i Gospodarki w sprawie wykazu gmin, którym przysługuje część rekompensująca subwencji ogólnej za rok 2024 (nr 35);
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów i Gospodarki zmieniającego rozporządzenie w sprawie wzorów formularzy zgłoszeń identyfikacyjnych i zgłoszeń aktualizacyjnych oraz zgłoszeń w zakresie danych uzupełniających (nr 1014);
• projekt rozporządzenia Ministra Finansów i Gospodarki w sprawie wzoru zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej (nr 1017);
• projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie działalności, w których wydaje się zezwolenia na pracę sezonową;
• projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie trybu opłacania składek na Fundusz Pracy przez osoby podejmujące pracę za granicą u pracodawcy zagranicznego;
• projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie państw, których obywateli mogą dotyczyć oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi oraz niektóre przepisy dotyczące zezwolenia na pracę;
• projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie szczególnych przypadków, w których cudzoziemiec może wykonywać pracę bez zezwolenia na pracę lub oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi;
• projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie systemów teleinformatycznych stosowanych w publicznych służbach zatrudnienia;
• projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wniosków i realizacji umów o dofinansowanie podjęcia działalności gospodarczej oraz o refundację kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy;
• projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie dokumentów, które podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi dołącza do wniosku o wydanie zezwolenia na pracę lub do oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi;

• projekt rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie wysokości opłat w związku z wnioskiem o wydanie zezwolenia na pracę oraz w związku z oświadczeniem o powierzeniu pracy cudzoziemcowi.

KWRSiT zaopiniowała negatywnie projekt rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości zmieniającego rozporządzenie w sprawie nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego (B890).

Kolejne posiedzenie plenarne Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego odbędzie się w październiku.