O centrach zdrowia psychicznego, domach pomocy społecznej i postępowaniu w sprawie trybu postępowania w przypadku konieczności przymusowego odbioru dziecka z rodziny biologicznej rozmawiano na październikowym posiedzeniu Zespołu ds. Ochrony Zdrowia i Polityki Społecznej.

Co dalej z centrami zdrowia psychicznego

Związek Powiatów Polskich zwrócił uwagę, że zgodnie z art. 2 ust. 6 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego Rada Ministrów określa Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego (NPOZP). Rozporządzenie Rady Ministrów z 8 lutego 2017 r. obejmuje lata 2017-2022. 9 lipca 2021 r. Minister Zdrowia powołał Zespół do spraw kontynuacji reformy systemu ochrony zdrowia psychicznego. Zespół miał zakończyć swoją działalność po zaakceptowaniu przez ministra projektu strategii działań w opiece psychiatrycznej na lata 2022-2027, nie później niż do 31 marca 2022 r., a samo zarządzenie miało utracić moc 1 kwietnia 2022 r. Dotychczas nie zostały upublicznione wyniki pracy zespołu. 23 września 2022 r. w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów została opublikowana informacja o wpisaniu do wykazu projektu ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego (UD 444). Z opisu przedmiotu projektowanej regulacji wynika jednak, że nowelizacja nie będzie zasadniczo dotykała kwestii związanych z NPOZP.

W tym punkcie porządku obrad wzięli również udział przedstawiciele Polskiego Towarzystwa Psychiatrii Środowiskowej (PTPŚ)

Przedstawiciel Ministerstwa Zdrowia poinformował, że prace nad dokumentem trwają. Ministerstwo złożyło już wniosek o wpisanie projektu do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów. Zasadniczo nowy program ma stanowić kontynuację wcześniej prowadzonych działań. Na pytanie ZPP dotyczące pilotaży centrów zdrowia psychicznego padała odpowiedź, że planuje się zakończenie pilotażu w końcu 2023 r. i wprowadzenie tego rozwiązania jako standardowego świadczenia gwarantowanego. Na pytanie przedstawiciela PTPŚ czy planuje się zwiększenie nakładów na psychiatrię od średniej europejskiej 6% środków na zdrowie, padła odpowiedź, że takie rozwiązania w programie nie są niestety przewidziane.

Finansowanie pielęgniarek w DPS

ZPP przypomniało, że prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej i ustawy o działalności leczniczej rozpoczęły się kilka miesięcy temu. Nie są znane wyniki konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych. Strona samorządowa zwróciła uwagę na rosnącą presję i oczekiwania ze strony pielęgniarek zatrudnionych w domach pomocy społecznej, którą dodatkowo podsyciły ostatnie podwyżki w systemie ochrony zdrowia. Z drugiej strony sam projekt ustawy budzi duże wątpliwości i wiele ryzyk takich jak objęcie pracowników domów pomocy społecznej ustawą o sposobie ustalania minimalnego wynagrodzenia za pracę w podmiotach leczniczych, niezależnie od tego czy wydatki te mogłyby być sfinansowane w ramach kontraktu NFZ, co wywindowałoby koszty utrzymania mieszkańca w domu pomocy społecznej. Minister Miłkowski potwierdził, że rzeczywiście z projektem ustawy zrobiono pewien falstart. Po analizie danych okazało się, że tylko część mieszkańców domów mogłaby być objęta kontraktem z NFZ, co oznaczałoby że w pozostałym zakresie środki na podwyżki wynagrodzeń musiałyby pochodzić z innych źródeł. Prawdopodobnie wejście ustawy w takim kształcie spowodowałoby więcej problemów niż przyniosło korzyści. Jednocześnie zapewnił, że poprosi NFZ o rozeznanie ile DPS obecnie nie jest objętych pielęgniarską opieką długoterminową.

Przymusowy odbiór dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej

ZPP wystąpiło z wnioskiem o umieszczenie tego punktu w porządku obrad po otrzymaniu sygnału z jednego z powiatów, związanych z wykonaniem postanowienia w postępowaniu zabezpieczającym, w toku postępowania o umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej. Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego sąd, na wniosek uprawnionego, zleca kuratorowi sądowemu przymusowe odebranie osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką. W kodeksie wskazano co prawda, że przepis ten stosuje się odpowiednio do wykonania orzeczeń dotyczących odebrania osoby podlegającej władzy rodzicielskiej lub pozostającej pod opieką, a także orzeczeń o umieszczeniu małoletniego w placówce opiekuńczo-wychowawczej lub w rodzinie zastępczej, w praktyce jednak dyrektor powiatowego centrum pomocy rodzinie, nie jest traktowany jako osoba uprawniona do występowania z powyższym wnioskiem. Jednocześnie w przepisach zdaje się brakować przepisu, który pozwalałby dyrektorowi PCPR wydawać polecenia policjantom asystującym przy odbiorze dziecka, w przypadku gdy rodzice odmawiają wykonania postanowienia sądu.

W konkretnej sprawie, której dotyczyła interwencja z relacji dyrektora PCPR wynikało, że sąd odmówił zlecenia kuratorowi przymusowego odebrania dziecka, wskazując, że postanowienie powinien wykonać dyrektor PCPR, ewentualnie dobierając sobie asystę odpowiednich służb. Problem w tym, że nie ma przepisu, który pozwoliłby na wykonanie przymusowego odbioru dziecka przez dyrektora PCPR. W sprawie próbował również interweniować starosta, kierując do prezesa sądu rejonowego prośbę o rozwiązanie problemu, w odpowiedzi usłyszał, że sąd w tej sprawie zrobił już wszystko.

Przedstawiciel Ministerstwa Sprawiedliwości poinformował, że w jego ocenie rzeczywiście może być problem z uznaniem dyrektora PCPR za uprawnionego do złożenia wniosku o to by są zlecił kuratorowi przymusowe odebranie dziecka. Taki wniosek mógłby złożyć natomiast rodzic zastępczy lub dyrektor palcówki opiekuńczo-wychowawczej. Jednocześnie zaznaczył, że sąd rodzinny powinien współpracować i być w ciągłym kontakcie z powiatowym centrum pomocy rodzinie. Powiedział również, żeby pismo sądu do powiatowego centrum pomocy rodzinie w tej konkretnej sprawie przesłać do Ministerstwa Sprawiedliwości.

Zaopiniowane projekty

Zespół pozytywnie zaopiniował:

• projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie rocznego sprawozdania przedsiębiorstwa społecznego,
• projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie wzoru wniosku przedsiębiorstwa społecznego o finansowanie składek oraz trybu ich finansowania,
• projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie Krajowego Komitetu Rozwoju Ekonomii Społecznej,
• projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie określenia wzorów zaświadczeń i oświadczeń dołączanych do wniosku o wpis spółdzielni socjalnej do Krajowego Rejestru Sądowego,
• projekt rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej w sprawie szczegółowego trybu oceny wniosku o przyznawanie akredytacji i statusu ośrodka wsparcia ekonomii społecznej oraz wzoru wniosku o ich przyznanie,
• projekt „Kujawsko-Pomorskiego Programu Wspierania Rodziny na lata 2023-2028 Rodzina jest najważniejsza”,
• projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia zmieniającego rozporządzenie w sprawie określenia wymagań, jakim powinny odpowiadać zakłady i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego,
• projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie pozbawienia statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej Osiedla Zdrojowego położonego na obszarze miasta na prawach powiatu Skierniewice oraz sołectw: Maków, Krężce i Dąbrowice położonych na obszarze gminy Maków.