Gospodarka lokalami mieszkalnymi, praca zdalna administracji publicznej, finansowanie programów mieszkaniowych oraz realizacja Programu Inwestycji Strategicznych były głównymi tematami posiedzenia Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, które odbyło się 26 stycznia br.

Posiedzeniu Komisji przewodniczył Paweł Szefernaker, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji.

Na wstępie przewodniczący KWRiST zaproponował dodatkowe spotkanie dotyczące wzrostu cen energii i współpracy Ministerstwa Środowiska i Klimatu z samorządami.

Dyskusja o przepisie dotyczącym braku możliwości wykonywania tytuły wykonawczego nakazującego opróżnienie lokalu mieszkalnego

Chodzi o art. 15zzu ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych z 2 marca 2020 r. Powyższy przepis skutecznie blokuje miastom i gminom możliwość prowadzenia gospodarki lokalami mieszkalnymi. Przepis powoduje bowiem całkowity zakaz eksmisji. Chodzi zarówno o sytuacje spowodowane chociażby nakazem rozbiórki budynku, jak i sytuacje związane z działalnością spółdzielni i wspólnot mieszkaniowych. Dotyczy to również osób, które zawarły umowę najmu okazjonalnego i które z powodu przepisu nie mogą skorzystać z prawa do eksmisji. Przepis był wielokrotnie poruszany podczas posiedzeń Zespołu Infrastruktury KWRiST, a także podczas posiedzenia plenarnego. Istnieje obopólna zgoda co do tego, że przepis powinien zostać usunięty, a ministerstwo niejako uchyla się od podjęcia działań – z przesłanego pisma wynika, że resort nie będzie się sprzeciwiał inicjatywom legislacyjnym podjętym przez inne ministerstwa. Sytuacja zaczyna być patowa i blokować działania samorządów i osób prywatnych. Podkreślono, że osoby eksmitowane i tak są chronione, a usunięcie przepisu nie wpłynie znacząco na sytuację epidemiczną w kraju. Do sprawy odniósł się przedstawiciel Ministerstwa Sprawiedliwości – ministerstwo doszło do wniosku, że sytuacja epidemiologiczna, która leżała bezpośrednio u podstaw wprowadzenia tego przepisu nie uległa zmianie na tyle, żeby w całości przeprowadzić proces legislacyjny.

Praca zdalna w administracji publicznej

Strona samorządowa zgłosiła postulat, by w przyszłości podobne decyzje nie były ogłaszane z piątku na poniedziałek, ponieważ praca administracyjna często wymaga wielu działań na pierwszej linii frontu. Przepisy dotyczące wprowadzania pracy zdalnej powinny być usystematyzowane. Głos zabrał również Starosta Poznański, Jan Grabkowski, który zaznaczył, że minister nie może regulować różnego rodzaju spraw dotyczących działania starostwa za starostę. „Oczywiście musimy patrzeć na otoczenie, ale też tak realizować pracę, żeby była ona bezpieczna dla naszych pracowników, ale też żebyśmy się nie zamykali” – mówił.

Zmiana niektórych ustaw w zakresie sposobu finansowania programów mieszkaniowych

Podczas Komisji omówiono również kwestię korekty planu ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie sposobu finansowania programów mieszkaniowych, w zakresie obowiązywania art. 9 ust. 2a ustawy o samorządzie gminnym. Strona samorządowa przyznała, że nie zwróciła uwagi, że już w art. 1 tej regulacji pojawia się rezygnacja z uchylenia art. 2a w art. 9 ustawy o samorządzie gminnym. W ten sposób pozbawia się gminy możliwości zarządzania nieruchomościami niewchodzącymi w skład zasobu komunalnego. Jak wskazywał Marek Wójcik, to rozwiązanie bardzo złe, przede wszystkim dla mieszkańców. Analizy przeprowadzone przez Związek Miast Polskich wskazują, że to pozbawia szansy Towarzystwa Budownictwa Społecznego na realizację swoich zadań. Liczba TBS-ów w Polsce i skala zarządzanych przez nich nieruchomości jest bardzo duża. Negatywne skutki odczują też podmioty działające w innej formie, a zarządzające nieruchomościami, chociażby wspólnoty mieszkaniowe, w których gmina ma choćby minimalny udział. Marek Wójcik wyraził wątpliwość, czy TBS-y będą mogły w ogóle funkcjonować w dotychczasowej formule i realizować swoje podstawowe funkcje. Przedstawicielka Ministerstwa Rozwoju odniosła się do wypowiedzi. Zaznaczyła, że planowane zmiany legislacyjne w ustawie o zmianie niektórych ustaw w zakresie sposobu finansowania programów mieszkaniowych owszem uchylają w art. 9 ust. 2a ustawy o samorządzie gminnym, ale w innym przepisie umożliwia się TBS-om zarządzanie wspólnotami mieszkaniowymi. Jeśli zaś chodzi o możliwość zarządzania wspólnotami przez gminę, to gmina będzie mogła zarządzać, jeśli będzie miała jakikolwiek udział we wspólnocie. Podczas posiedzenia plenarnego Komisji podjęto decyzję o kontynuowaniu tematu podczas posiedzenia roboczego.

Realizacja Programu Inwestycji Strategicznych

Strona samorządowa przyznała, że pozytywnie ocenia program, pojawiają się już jednak pewne obawy. Jak wskazano, konieczność uruchomienia postępowań przetargowych w ciągu sześciu miesięcy od momentu otrzymania promesy już sprawia, że pojawiają się ogromne problemy jeśli chodzi o sprawy projektowe. Prace projektowe gwałtowanie podrożały ze względu na krótki okres przygotowania. Istnieją też duże trudności z wykonawcami, brakuje materiałów budowlanych i w momencie, gdy nastąpi wysyp przetargów w krótkim okresie, samorządy staną przed ogromnym problemem wynikającym z braku wykonawców do realizacji inwestycji. Przewodniczący KWRiST Paweł Szefernaker zaznaczył, że Bank Gospodarstwa Krajowego od początku jasno określał, jakie są reguły gry, w związku z czym samorządy powinny być przygotowane na to, w jaki sposób składać wnioski i jak przygotować się na omawiane wcześniej sytuacje. Strona samorządowa argumentowała, że niektórych gmin nie będzie stać na wzięcie kredytu, poprzez to będą musiały zrezygnować z inwestycji. Poruszono też kwestię finansowanie. Inwestycje do roku czasu będą refundowane po zakończeniu inwestycji. Jednym z założeń rządowego programu jest pobudzenie lokalnej przedsiębiorczości. Do zrealizowania inwestycji niezbędne będzie zaciągnięcie kredytu, a istnieje obawa, że część przedsiębiorców lokalnych może tego nie zrobić. Kwestie poruszone przez stronę samorządową wzbudziły wiele emocji – przewodniczący KWRiST uznał wskazane sytuacje za hipotetyczne i nie zgodził się na kontynuowanie tematu.

Przepis dotyczący przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy

Sprawę przedstawił Grzegorz Kubalski, Zastępca Dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich. Z końcem stycznia upływa termin dokonywania zgłoszeń do instytucji wynikających z przepisu odnośnie przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy, mianowicie zgłoszeń do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych. Na kanwie obowiązujących przepisów a także informacji płynącej z Ministerstwa Finansów, strona samorządowa miała wątpliwości w jaki sposób z punktu widzenia Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych mają być traktowane organizacje samorządowe a także w jaki sposób i jaki zakres osób mają one zgłosić, jeżeli pod ten rejestr podlegają. ZPP wystosował pismo w tej sprawie w grudniu, wskazując, że powinien być to temat do przedyskutowania na styczniowym posiedzeniu Zespołu ds. Systemu Finansów. W styczniu posiedzenie Zespołu się nie odbyło, a odpowiedź na sprawy różne miała być przedłożona do dnia 25 stycznia br. na piśmie. Niestety tak się nie stało. Grzegorz Kubalski poprosił zatem, by przedstawiciel MF wyjaśnił, jak wygląda sytuacja z punktu widzenia problemu, który został przedłożony miesiąc wcześniej. Wniósł także o zwołanie posiedzenia Zespołu ds. Systemu Finansów. Ministerstwo Finansów zobowiązało się do niezwłocznego przesłania odpowiedzi.

Kolejne posiedzenie Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego odbędzie się 23 lutego.

Projekty z opinią pozytywną:

Projekt rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania oraz wypłaty pomocy finansowej na operacje typu „Budowa lub modernizacja dróg lokalnych” w ramach poddziałania „Wsparcie inwestycji związanych z tworzeniem, ulepszaniem lub rozbudową wszystkich rodzajów małej infrastruktury, w tym inwestycji w energię odnawialną i w oszczędzanie energii” objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020

1. Projekt informatyczny pt. „System do Obsługi Postępowań Administracyjnych w Budownictwie (SOPAB)”
2. Projekt  ustawy o zmianie ustawy - Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw  (UC70)
3. Projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu przeciwdziałania przestępczości środowiskowej
4. Projekt Terytorialnego Planu Sprawiedliwej Transformacji Województwa Łódzkiego
5. Projekt programu regionalnego Fundusze Europejskie dla Łódzkiego 2027
6. Projekt programu Fundusze Europejskie dla Podlaskiego na lata 2021-2027
7. Projekt Programu Regionalnego: Fundusze Europejskie dla Mazowsza 2021-2027
8. Projekt dokumentu pn. Raport o pomocy publicznej w Polsce udzielonej przedsiębiorcom w 2020 roku
9. Projekt programu Interreg Litwa-Polska 2021-2027
10. Projekt programu współpracy transgranicznej Interreg Polska-Słowacja 2021-2027
11. Projekt ustawy o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw
12. Projekt rozporządzenia Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie ustanowienia planu ochrony dla Bieszczadzkiego Parku Narodowego
13. Projekt ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i niektórych innych ustaw
14. Projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko
15. Projekt rozporządzenia Ministra Finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie grup podatników lub rodzajów czynności, w odniesieniu do których możliwe jest używanie kas rejestrujących mających postać oprogramowania
16. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie w sprawie ogólnych celów i zadań kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego oraz klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego
17. Projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie przyjęcia projektu Programu Fundusze Europejskie Pomoc Żywnościowa 2021-2027
18. Transza projektów rozporządzeń Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie specjalnego obszaru ochrony siedlisk (Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska)

Do dalszych prac skierowano:

1. Projekt VI aktualizacji Krajowego programu oczyszczania ścieków komunalnych
2. Projekt ustawy o zmianie ustawy Prawo wodne oraz niektórych in. Ustaw
3. Projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz niektórych innych ustaw
4. Projekt ustawy o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw

Projekty z opinią negatywną:

1. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej
2. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia
3. Projekt rozporządzenia Ministra Edukacji i Nauki zmieniającego rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół