Który starosta jest właściwy miejscowo w sprawach dotyczących cofnięcia uprawnień diagnosty – ten, który wydał uprawnienia, czy też ten, który jest właściwy ze względu na miejsce zamieszkania diagnosty?
Organem właściwym jest starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania diagnosty w kraju. Właściwość ta jest ustalana zgodnie z art. 21 § 1 pkt 3 Kodeksu postępowania administracyjnego (KPA).
Zgodnie z art. 84 ust. 3 Prawa o ruchu drogowym (PRD), starosta cofa diagnoście uprawnienie do wykonywania badań technicznych, jeżeli w wyniku przeprowadzonej kontroli, o której mowa w art. 83b ust. 2 pkt 1, stwierdzono:
1) przeprowadzenie przez diagnostę badania technicznego niezgodnie z określonym zakresem i sposobem wykonania;
2) wydanie przez diagnostę zaświadczenia albo dokonanie wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami.
Przepis ten określa organ administracji właściwy rzeczowo do rozstrzygnięcia sprawy w przedmiocie cofnięcia uprawnień diagnosty – czyli starostę. Prawo o ruchu drogowym w żaden sposób nie wskazuje natomiast zasad ustalania właściwości miejscowej organu.
Należy zauważyć, że art. 84 ust. 2 PRD (podobnie jak przywołany powyżej art. 84 ust. 3 PRD) również wskazuje wyłącznie organ właściwy rzeczowo w zakresie wydawania uprawnień do wykonywania badań technicznych pojazdów – i też jest nim starosta.
Zatem na podstawie treści art. 84 ust. 2 i ust. 3 PRD nie można wywnioskować, że skoro uprawnienie diagnosty zostało wydane przez konkretnego (czyli właściwego miejscowo) starostę, to do cofnięcia uprawnień diagnosty właściwy jest ten sam starosta. Innymi słowy, brak jest podstaw do twierdzenia, że starosta wydający uprawnienia (art. 84 ust. 2 PRD) i starosta cofający uprawnienia (art. 84 ust. 3 PRD) to zawsze ten sam organ z punktu widzenia właściwości miejscowej.
Należy zauważyć, że diagności samochodowi mają swobodę w podejmowaniu zatrudnienia. Oznacza to, że mogą przeprowadzać badania techniczne w stacjach kontroli pojazdów na terenie całego kraju. Tym samym, diagnosta może dopuścić się naruszeń, o których mowa w art. 84 ust. 3 PRD na terenie innego powiatu – czyli na obszarze właściwości miejscowej starosty innego niż ten, który wydał mu uprawnienia.
W takiej sytuacji ustalenie miejscowej organu (starosty) musi nastąpić na podstawie przepisów KPA. Zgodnie z art. 21 § 1 Kodeksu, właściwość miejscową organu administracji publicznej ustala się:
1) w sprawach dotyczących nieruchomości - według miejsca jej położenia; jeżeli nieruchomość położona jest na obszarze właściwości dwóch lub więcej organów, orzekanie należy do organu, na którego obszarze znajduje się większa część nieruchomości;
2) w sprawach dotyczących prowadzenia zakładu pracy - według miejsca, w którym zakład pracy jest, był lub ma być prowadzony;
3) w innych sprawach - według miejsca zamieszkania (siedziby) w kraju, a w braku zamieszkania w kraju - według miejsca pobytu strony lub jednej ze stron; jeżeli żadna ze stron nie ma w kraju zamieszkania (siedziby) lub pobytu - według miejsca ostatniego ich zamieszkania (siedziby) lub pobytu w kraju.
Sprawa dotycząca cofnięcia uprawnień diagnosty bez wątpienia nie dotyczy spraw określonych w art. 21 § 1 pkt 1 i 2 KPA, zatem właściwość miejscową starosty należy ustalić zgodnie z art. 21 § 1 pkt 3 KPA, czyli zgodnie z miejscem zamieszkania strony w kraju.
Końcowo należy wskazać, że tytułowa tematyka była poruszana przez Naczelny Sąd Administracyjny (zob. postanowienie w sprawie rozstrzygnięcia sporu o właściwość z 27.11.2015 r., sygn. akt II GW 30/15, CBOSA: https://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/81F883E30C), który potwierdził konieczność ustalania właściwości miejscowej starosty w sprawach dotyczących cofnięcia uprawnień diagnosty w oparciu o art. 21 § 1 pkt 3 KPA.
Najnowsze orzecznictwo NSA (zob. wyrok z 31.03.2022 r., sygn. akt II GSK 1796/18, CBOSA: https://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/C509E6CF46), potwierdza powyższą interpretację, przy czym należy zauważyć, że sąd zwrócił uwagę również na to, że cofnięcie uprawnień diagnosty przez starostę niewłaściwego miejscowo (czyli niewłaściwego ze względu na miejsce zamieszkania strony) skutkuje nieważnością takiej decyzji.
