… tylko na dobrą sprawę nie za bardzo wiadomo jak to zrobić.

O wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 13 grudnia 2022 r., a także jego skutkach dla starostów i kierowców pisaliśmy już kilkakrotnie. Z naszym ostatnim artykułem o pierwszych efektach wyroku TK możecie Państwo zapoznać się tutaj 

Aby zobrazować sytuację po ww. orzeczeniu warto odnieść się do komentarza jednego z naszych Czytelników, który bardzo zasadnie i z odpowiednią dozą zdrowej ironii stwierdził, że „Starosta przed wydaniem decyzji powinien ustalić czy doszło do przekroczenia prędkości, nie opierając się wyłącznie na informacji organu kontroli ruchu drogowego. Całe szczęście, że Starosta dysponuje tak bogatym wachlarzem narzędzi administracyjnych by sprawdzić jaki był faktyczny przebieg zdarzenia. Bez tego byłoby ciężko;)”.

Nasz czytelnik niejako przewidział przyszłość, bowiem niniejszy artykuł dotyczy właśnie tego nieszczęsnego „ustalania bez opierania się na informacji organów kontrolujących”.

W niedawnym wyroku WSA w Białymstoku uznał bowiem, że „w postępowaniu administracyjnym w sprawie zatrzymania prawa jazdy w trybie zwykłym nie doszło do zagwarantowania stronie pełni praw procesowych, o których mowa w wyroku Trybunału”.

Co to oznacza? Otóż sąd wprost i dobitnie stwierdził, że nie doszło do dokonania własnych ustaleń faktycznych przez organy, na okoliczność wiarygodności informacji z Policji!

Bez znaczenia w ocenie WSA pozostaje okoliczność, że starosta zwrócił się do komendanta miejskiego policji o wydanie jednoznacznej informacji o zakresie przekroczenia prędkości. Komendant owszem udzielił informacji, że kierowca poruszał się z prędkością 102 km/h, ale wypowiedź ta opierała się na informacji przekazanej przez organ kontroli ruchu drogowego i stanowiła jej powielenie. Organ nie rozwiał wątpliwości powstałych w sprawie, na co skarżący zwracał uwagę w toku całego postępowania administracyjnego (m.in. dotyczących dokładności pomiaru i braku ważności dokumentów certyfikujących urządzenia pomiarowego). W szczególności starosta pominął wątpliwości dotyczące prawidłowości pomiaru urządzeniem bez ważnego certyfikatu kalibracji.

Co ciekawe, sąd uznał również, że samo wzięcie przez skarżącego czynnego udziału w postępowaniu, zgłaszanie wniosków dowodowych czy wniosków o zawieszenia bądź umorzenie postępowania – w sytuacji, gdy nie idzie za tym rzeczywiste dążenie do ustalenia prawdy obiektywnej - nie może zostać uznane za zrealizowanie wymagania z art. 7 Kpa. Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny w sprawie K 4/21 "Prawo do przedstawienia dowodów nie może być jedynie prawem pozornym w tym sensie, że zarówno organ administracji, jak i sąd muszą mieć obowiązek takie dowody merytorycznie rozpatrzyć i wziąć je pod uwagę podczas rozpoznania sprawy, a rozstrzygnięcie oprzeć na całości zebranego materiału, kierując się zasadą prawdy materialnej".

WSA dalej uzasadnia, że zasady sprawiedliwości proceduralnej nie zostały dochowane w postępowaniu w administracyjnym, w którym wydano decyzję o zatrzymaniu kierowcy prawa jazdy, a skutkuje to ziszczeniem się przesłanki wznowienia postępowania z art. 145a § 1 Kpa w związku z wyrokiem TK.

Wszystkim zainteresowanym – starostom, pracownikom wydziałów komunikacji, szczerze polecamy lekturę omawianego wyroku. To już kolejne (w dość krótkim czasie) orzeczenie, z którego wynika, że wyrok TK stanowi podstawę do wznowienia postępowania, a także że starosta powinien prowadzić swoje własne postępowanie wyjaśniające. Jak to jednak robić? Jakie narzędzia prawne ma ku temu organ? Tego jak na razie nie wiadomo. Trend omawianych orzeczeń sądów administracyjnych wskazuje, że już za kilka miesięcy będziemy „zakorkowani” tego typu sprawami. Zmiany w przepisach są potrzebne „na już”, a właściwie „na wczoraj”!

Na marginesie należy dodać, że Związek Powiatów Polskich w ramach prac KWRiST już kilkakrotnie apelował do strony rządowej o konieczność podjęcia natychmiastowych działań legislacyjnych w celu rozwiązania tej – bądź co bądź – patowej sytuacji spowodowanej skutkami wyroku TK.

Opracowano na podstawie wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 16.05.2023 r., sygn. akt II SA/Bk 248/23, orzeczenie nieprawomocne

Źródło: orzeczenia.nsa.gov.pl