Komisja Europejska przedstawiła wnioski dotyczące modernizacji przepisów dotyczących praw jazdy oraz egzekwowania przepisów ruchu drogowego w wymiarze transgranicznym. Nowe rozwiązanie przewidują m.in. uproszczenie zamiany, przedłużenia ważności lub wymiany prawa jazdy dzięki procedurze online.  

Nowe przepisy poprawią bezpieczeństwo wszystkich użytkowników dróg i pomogą UE zrealizować „wizję zero” – brak ofiar śmiertelnych na drogach UE do 2050 r. Na tym jednak nie koniec nowe regulacje mają też lepiej przygotowywać kierowców do korzystania z pojazdów bezemisyjnych i do poruszania się po drogach miejskich.

Na nowych przepisach skorzystają również młodzi kierowcy. Nauka jazdy stanie się dostępna już dla 17-latków. Osoby, które ukończyły 17 lat, będą mogły samodzielnie prowadzić pojazd od ukończenia 18. roku życia i pracować jako zawodowi kierowcy, gdy tylko pozwoli na to zajmowane przez nich stanowisko. Pomoże to rozwiązać obecny problem niedoboru kierowców.

Jak zapewnia Komisja Europejska, głównym celem nowych przepisów ma być poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego poprzez wprowadzenie środków obejmujących:

• okres próbny co najmniej dwóch lat dla początkujących kierowców po zdaniu egzaminu oraz zasada zerowej tolerancji dla kierowania pojazdem pod wpływem alkoholu,
• umożliwienie młodym ludziom przystąpienie do egzaminu i rozpoczęcie kierowania samochodami osobowymi i samochodami ciężarowymi pod opieką w wieku od 17 lat, aby zdobyć doświadczenie w prowadzeniu pojazdów,
• dostosowanie szkolenia i badań kierowców w celu lepszego przygotowania kierowców do obecności na drogach ich niechronionych użytkowników,
• bardziej ukierunkowaną ocenę sprawności fizycznej i psychicznej, z uwzględnieniem postępów w leczeniu chorób takich jak cukrzyca.

Cyfrowe prawo jazdy

Komisja Europejska chce również uprościć uznawanie praw jazdy między państwami członkowskimi. Ma to umożliwić cyfrowe prawo jazdy. Procedury związane z zamianą, przedłużeniem ważności lub wymianą prawa jazdy będą łatwiejsze dzięki temu, że będą prowadzone online. Ułatwi to też wymianę prawa jazdy obywatelom państw spoza UE o porównywalnych normach bezpieczeństwa ruchu drogowego na prawo jazdy w UE.

Przejście na bezemisyjność

Nowe przepisy dotyczące egzaminów na prawo jazdy uwzględnią przejście na pojazdy bezemisyjne. Zgodnie z nowymi zasadami podczas egzaminów będą oceniane wiedza i umiejętności związane z zaawansowanymi systemami wspomagania jazdy i innymi zautomatyzowanymi technologiami.

Początkujący kierowcy będą się również uczyć, w jaki sposób ich styl jazdy – np. czas zmiany biegów – wpływa na emisje.

Co więcej, dopuszczalna masa pojazdu kategorii B zostanie skorygowana w przypadku pojazdów napędzanych paliwami alternatywnymi ze względu na to, że pojazdy bezemisyjne mogą być cięższe.

Skuteczne transgraniczne egzekwowanie bezpieczeństwa w ruchu drogowym

Dzięki obecnym regulacjom unijnym sprawcy przestępstw lub wykroczeń w ruchu drogowym nie pozostają anonimowi. To ważne, bo jeszcze w 2019 r. około 40 proc. przestępstw lub wykroczeń transgranicznych pozostawało bezkarnych. Powód? Brak identyfikacji sprawcy lub wyegzekwowania opłat.

To może jednak się zmienić, bo Komisja Europejska proponuje umożliwienie organom egzekwowania prawa dostępu do krajowych rejestrów praw jazdy. KE chce też wzmocnienia roli ustanowionych krajowych punktów kontaktowych, tak aby mogły one lepiej współpracować z organami egzekwowania prawa zaangażowanymi w dochodzenia w sprawie przestępstw lub wykroczeń.

Szerszy katalog przestępstw i wykroczeń drogowych

Obecnie obowiązujące przepisy obejmują niektóre z najczęstszych i najpoważniejszych przestępstw lub wykroczeń, takich jak nadmierna prędkość i kierowanie pojazdem pod wpływem alkoholu. Komisja proponuje rozszerzenie zakresu przestępstw lub wykroczeń drogowych o:

• niezachowanie wystarczającej odległości od pojazdu jadącego z przodu
• niebezpieczne wyprzedzanie
• niebezpieczne parkowanie
• przekroczenie jednej lub kilku ciągłych białych linii
• jazdę w niewłaściwym kierunku
• nieprzestrzeganie przepisów dotyczących korzystania z korytarzy awaryjnych
• korzystanie z przeciążonego pojazdu.

Rozszerzenie katalogu przestępstw i wykroczeń pomoże ograniczyć bezkarność ich sprawców i zwiększy zdolność państw członkowskich do karania sprawców z innych państw członkowskich. Co ważne, zapewni też równe traktowanie sprawców przestępstw lub wykroczeń w ruchu drogowym będących rezydentami i nierezydentów.

Portal dla kierowców

Specjalny portal informatyczny umożliwi obywatelom łatwy dostęp do informacji na temat przepisów bezpieczeństwa ruchu drogowego obowiązujących w każdym państwie członkowskim, a z czasem umożliwi im bezpośrednie uiszczanie kar pieniężnych.

Kres bezkarności za poważne przestępstwa

Bezkarność sprawców przestępstw i wykroczeń drogowych ma ukrócić zakaz prowadzenia pojazdów w całej Unii Europejskiej, w przypadku gdy państwo członkowskie zdecyduje się na wykluczenie kierowcy z powodu przestępstwa popełnionego na jego terytorium.

Jak wyjaśnia KE, pociągnięcie do odpowiedzialności sprawców przestępstw w ruchu drogowym we wszystkich państwach członkowskich ma zasadnicze znaczenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego. Powód? Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeżeli poważne wykroczenie skutkuje zakazem prowadzenia pojazdów, nie można go egzekwować w całej UE, jeżeli kierowca popełnił przestępstwo lub wykroczenie w państwie członkowskim innym niż to, które wydało mu prawo jazdy.

Co dalej?

Wnioski Komisji Europejskiej zostaną rozpatrzone przez Parlament Europejski i Radę w ramach zwykłej procedury ustawodawczej.